Zelfdiscipline moet opgebouwd worden en is geen karaktertrek

Zelfdiscipline is geen aangeboren karaktereigenschap. Hooguit kan een karaktertrek, zoals een sterke wil, helpen bij de opbouw van de zelfdiscipline. Zelfdiscipline kan echter wel aangeleerd worden, maar daar moet men dan wel zelf aan werken. De mens is vaak geneigd om het zichzelf gemakkelijk te maken, maar wie daar al te vaak aan toegeeft, komt meestal vanzelf in de problemen. Geen weerstand kunnen bieden aan diverse verleidingen en daar de gevolgen van moeten dragen is niet altijd even leuk. Ook het doorzettingsvermogen is een vorm van zelfdiscipline. Wie daar te weinig van heeft kan bijvoorbeeld een probleem hebben bij het studeren. Dat kan echter allemaal voorkomen worden door de opbouw van de zelfdiscipline.

Zelfdiscipline is geen karaktertrek, maar een vaardigheid

Zelfdiscipline is een vorm van zichzelf controleren en voornemens uitvoeren die tegen de innerlijke drang in gaan. Iets gaan doen dus, waar u zelf op dat moment eigenlijk niet zoveel zin in hebt, maar dat wel moet gebeuren en daarvoor iets te laten dat u eigenlijk wel graag zou willen doen. In plaats van bijvoorbeeld na het eten op de bank onderuit te zakken, te gaan afwassen, of in plaats van het kopen van een leuke bloes of schoenen kiezen voor een noodzakelijke vervanging van de thermoskan, die lek geslagen is.

Zelfdiscipline moet tijdens de opvoeding opgebouwd worden

Al tijdens de opvoeding van kinderen kunt u er voor zorgen dat zij zelfdiscipline aanleren. Kinderen die meteen hun wensen vervuld zien en nergens op hoeven te wachten of voor hoeven te sparen, kunnen zich ook in hun volwassen leven meestal niets ontzeggen en willen ook dan hun behoeften snel vervuld zien. Dat levert echter problemen op als het inkomen niet groot genoeg is om die wensen te vervullen, of als hun lichamelijke aanleg naar overgewicht neigt.

Kinderen leren om te sparen om zo hun doel te bereiken

Het is daarom verstandig om kinderen bijvoorbeeld te leren dat ze voor een luxe wens moeten sparen of, als ze wat ouder zijn, een bijbaantje moeten nemen en de tijd moeten nemen om het geld bij elkaar te krijgen. Het is niet verstandig om het kind geld vooraf te geven om iets te kopen dat het graag (en snel) wil hebben. Waar het kind langer voor heeft moeten sparen, zal het ook voorzichtiger mee omgaan. Het plezier van het uiteindelijke doel te kunnen kopen is ook groter.

Etenstijden moeten aangehouden worden

Hetzelfde geldt voor de etenstijden. Kinderen die zelf iets uit de koelkast mogen pakken zodra ze trek hebben, zullen niet alleen geen honger hebben als het etenstijd is, maar ook later op ongeregelde tijden eten. Slecht voor de gezondheid en vooral ook slecht voor de lijn, want een kind neemt tussendoor immers niet altijd de gezonde levensmiddelen, maar heeft zin in snoep, snacks en andere ongezonde, maar voor hem smakelijke hapjes. Groenten en fruit worden dan minder gegeten.

De eigen wil

Zelfdiscipline krijgt niemand vanzelf. Daar is een bepaalde wil voor nodig. De wil om doelen te bereiken. Niet eenmalig, maar elke dag opnieuw. Daarbij baart oefening kunst. Hoe vaker u de zelfdiscipline kunt opbrengen om dichter bij uw doel te komen, des te beter lukt dat ook en des te sneller komt dat doel ook in zicht. Sommige mensen zetten hun eigen wil alleen in op momenten dat ze iets direct en meteen willen hebben, maar u kunt die eigen wil ook goed gebruiken om de voor u belangrijke doelen te bereiken.

Kies geen doelen die u niet kunt halen

Hoe belangrijker het doel voor u is, des te meer bent u gemotiveerd om daar direct naar toe te werken en des te beter kunt u de zelfdiscipline opbrengen om de nodige acties daarvoor te ondernemen. Stel uzelf daarom geen doel dat niet te bereiken is, of dat voor u te moeilijk te bereiken is. Iemand met overgewicht moet zich bijvoorbeeld niet als doel stellen dat hij aan het einde van de week vijf kilo kwijt moet zijn. Twee kilo is gemakkelijker te halen en aan het einde van de week bent u blij dat u het doel gehaald hebt. U begint dan de volgende week ook weer met goede moed aan de volgende twee kilo.

Een behaald doel geeft moed

Wilt u echter teveel ineens en haalt u dat niet, dan verliest u de moed en zakt terug naar het leefpatroon van daarvoor. Elk behaald doel maakt uw zelfvertrouwen echter sterker en helpt u om uw verdere doelen ook te halen. U ziet dat u het kunt en hebt zin om verder te gaan.

Deel grote doelen op in gedeelten

Een doel dat te ver weg ligt is niet gemakkelijk te halen. Wie bijvoorbeeld een aantal onbetaalde rekeningen heeft liggen, kan zich als doel stellen om die schuldenlast weg te werken, maar het is goed om dat grote doel, dat immers niet in een maand te halen is, op te delen in kleinere doelen. Begin dan met het bezuinigen op dingen die niet direct noodzakelijk zijn en met het betalen van een van de kleinere achterstallige rekeningen en zorg intussen dat er geen nieuwe meer bijkomen. Als u die ene rekening hebt betaald, geeft u dat een goed gevoel en bent u al een stapje in de goede richting.

Begin niet met het grootste doel, maar met een van de kleinere

Begint u meteen aan de grootste rekening, dan is het mogelijk dat u niet snel resultaat ziet en er na een poosje helemaal geen eind meer aan ziet en weer in het oude uitgavenpatroon terugvalt.

Zelfdiscipline is belangrijk bij het afvallen

Voor iemand die wil afvallen geldt hetzelfde. Strak lijnen en honger lijden houdt niemand lang vol. Op een bepaald moment hebt u toch weer enorme honger en moet u wat eten. Beter is het om het eetpatroon om te zetten en wel zo dat u geen honger lijdt, maar toch minder calorieën binnen krijgt dan voorheen. Bij het afvallen hoort ook beweging, maar ook dat kan niet ineens van nul op honderd. Dat houdt u niet vol, dus begin de eerste week bijvoorbeeld met een dagelijkse wandeling van drie kwartier en voer dat in de volgende weken langzaam op. Dat is beter vol te houden en u bent tevreden als u de door u zelf vastgestelde afstanden ook gehaald hebt.

Een voorbeeld van zelfdiscipline bij het studeren

Studeren is ook een goed voorbeeld van een dergelijke opgave voor de zelfdiscipline. Neem u voor om binnen een bepaalde tijd een of meer hoofdstukken van een vak stevig door te nemen en aantekeningen te maken. De volgende dag neemt u de aantekeningen door en neemt het volgende stuk studie voor uw rekening. Op die manier hoeft niet alles ineens en kunt u op een overzichtelijke manier studeren. Stel geplande studie uren niet uit om (ongepland) eens lekker uit het dak te gaan met studiegenoten, maar houd daarvoor in de planning wel af en toe een uurtje vrij als ontspanning. Houd voor het tentamen of examen twee weken vrij om te herhalen en u kunt zonder stress op examen, want u hebt er dan alles aan gedaan om te kunnen slagen.

Als het doel niet gehaald is

Het is natuurlijk altijd mogelijk dat u uw doel niet haalt. Vraag u dan eerst af of het doel voor u wel belangrijk genoeg was om te halen, of dat er intussen andere doelen zijn geweest die voor u belangrijker waren. Soms kunt u ook een doel niet gehaald hebben vanwege invloeden van buitenaf. U had bijvoorbeeld willen studeren, maar kreeg bezoek. Of u had juist thee willen drinken zonder een koekje erbij, maar de buurvrouw kwam met een extra stuk taart omdat zij jarig was bij u op de koffie. Laat u daardoor niet van de wijs brengen, maar verlies het grote doel niet uit het oog en ga erop af.

Slechts een doel tegelijk

Neem altijd een doel tegelijk onder handen en richt daar al uw energie op. Stel prioriteiten. Dat werkt dan ook. Als u meerdere doelen hebt, wordt uw energie verdeeld over die doelen en is het heel goed mogelijk dat u geen van de drie doelen haalt, omdat ze alle drie voor u eigenlijk niet belangrijk genoeg zijn. De motivatie is dan per doel niet groot genoeg om die doelen te kunnen halen. Zet uw zinnen daarom altijd op het behalen van een enkel doel.

Niets uitstellen

Ga regelrecht op uw doel af en stel niets uit. Van uitstel komt afstel, want een keer uitgesteld, kunt u dat ook morgen en overmorgen weer uitstellen. Stel een actieplan op en houd u daar ook aan. Dat geeft voldoening en daarmee bereikt u resultaten.

Werk voor uzelf

Kijk niet naar andere mensen en wat die allemaal kunnen, maar stel uw eigen doel en haal dat ook. U weet zelf wat u wilt en kunt bereiken en werkt daar ook naar toe. Iedere mens is uniek en moet voor zichzelf uitmaken wat belangrijk is in het leven en wat niet. Kijk ook niet om en treur niet om wat achter u ligt. Zichzelf daar verwijten over maken, helpt evenmin. Wees positief! De toekomst is datgene waar het om draait en die toekomst maakt u zelf. Elk behaald doel geeft u meer zelfvertrouwen en weer nieuwe energie. U en uw wilskracht bepalen welke doelen u haalt.

Orde helpt

Structuur in de dagelijkse gang van zaken en in de ruimtes waar u verblijft, helpt u om meer zelfdiscipline op te brengen. Opruimen kost meestal niet veel tijd, maar in een opgeruimde omgeving werkt u prettiger. Het helpt uw geest om geordend en plangericht te werken en te denken. Een rommelige planning van een dag zorgt ervoor dat u aan het einde van die dag weinig gepresteerd hebt en een ontevreden gevoel hebt over uw eigen prestaties.

Ruim uw werkplekken op

Zorg dus altijd voor een opgeruimde kamer, keuken, bureau, enzovoort. Stel dat opruimen ook niet uit, want waar eenmaal rommel ligt, komt meestal alleen nog meer rommel bij. Op het laatst is het dan veel moeilijker op de hele zaak op te ruimen, dan wanneer u het goed bijgehouden had.

Dagelijks werken aan de zelfdiscipline

Zelfdiscipline is geen vanzelfsprekend iets, maar kan wel een gewoonte worden. Controleer dagelijks uw wilskracht en blijf positief over het te halen doel. Controleer ook regelmatig dat doel en de stappen er naar toe, zodat het doel ook gehaald wordt. Uw zelfdiscipline zal u op den duur een kwalitatief beter leven geven, waarin u tevreden bent met uzelf en uw prestaties. Uw zelfvertrouwen wordt groter en de behaalde doelen geven voldoening.