Duurzaam consumeren, levensstijl met toekomst

Een samenleving die zich ook in crisistijd nog veel kan permitteren, is op zoek naar optimaal ecologisch en sociaal evenwicht. Zorgvuldige aankoopkeuzes vervangen in toenemende mate de snelle koopimpuls. Alles draait daarbij om meer levenskwaliteit, voor zichzelf en voor anderen. Het aantal consumenten dat kiest voor duurzame producten, neemt toe. In 2018 koos 36% van de Nederlanders bewust voor 'groene' producten, ook al waren die goedkoper. We willen steeds meer consumeren zonder schuldgevoel. Tot zover het goede nieuws. We worden ook kritischer en nemen niet meer elke claim van 'groen' of 'duurzaam' klakkeloos over. In 2018 had 43% van de ondervraagde landgenoten daar zijn twijfels bij. Maar ondanks deze kritische noot, stijgt het aantal consumenten dat duurzaamheid omarmt.

Levenskwaliteit, wat moeten we daaronder verstaan?

Kwaliteit van leven wordt vaak op een lijn gesteld met “genieten van het leven”, maar het betekent ook de daarvoor noodzakelijke levensbronnen in stand houden. En ook anderen aan een "goed leven" laten deelhebben.

Politiek moet juiste voorwaarden scheppen duurzame levensstijl

Wie op zoek is naar kwaliteit van leven en tegelijk duurzaam wil consumeren, vindt daarvoor talloze mogelijkheden:

• zo kan bijvoorbeeld iedereen al met zijn eigen aankoopbeslissingen invloed daarop uitoefenen;
• en of het nu gaat om de vraag of de dieren op de boerderij al dan niet in de wei mogen grazen, of om de vraag of we onze bossen al dan niet duurzaam moeten beheren, over al dat soort thema’s kunnen we via de politiek meebeslissen.

We hebben de keuze. Én de verantwoordelijkheid, althans voorzover de politiek daarvoor de juiste randvoorwaarden schept en burgers écht iets te kiezen geeft. Want als men zich uitspreekt voor de optie met de laagste kosten, dan gaat daar vaak een te krap budget of gebrekkige voorlichting achter schuil.

Duurzaam consumeren heeft toekomst

Veel burgers zijn nu al op de "duurzame" tour. Positieve voorbeelden daarvan kunnen we dagelijks waarnemen: van “lokaal winkelen” tot aan “coöperatieve initiatieven op buurtniveau voor gebruik van duurzame energie”.

Dergelijke trends beginnen vaak in het klein. Maar als ze succes verspreken, zetten ze zich snel door. En succes hebben nieuwe leefstijlen vooral dán, als het mogelijk is om soberheid te combineren met gewin: gewin uit een oogpunt van sociale rechtvaardigheid, levensvreugde en kwaliteit van leven.

De mens moet in staat zijn om zodanig te leven, dat de natuurlijke hulpbronnen ook voor onze kinderen en al onze medemensen, waar ook ter wereld, behouden blijven.

De aarde is eindig

De zoektocht naar een ecologisch en sociaal verantwoorde levensstijl in combinatie met een holistische aanpak, vormt het uitgangspunt van talloze “groene” politieke partijen in Europa. Groene politiek heeft feitelijk twee belangrijke kanten:

• de ene wortelt in het besef dat onze planeet niet oneindig te belasten is.
• de andere benadrukt de sociale effecten van onze leefstijl.

Globalisering en duurzaamheid

De actuele discussie over de gevolgen van de globalisering heeft aan het duurzaamheidsvraagstuk een nieuwe dynamiek gegeven:

• bijna 6,5 miljard mensen bevolken momenteel de aarde, en slechts 1,7 miljard daarvan vertegenwoordigen de zogenaamde consumptiemaatschappij, gekenmerkt door een uitbundige levensstijl;
• tegelijkertijd lijden meer dan 850 miljoen mensen honger, hoewel er in principe nog genoeg voor ons allemaal zou moeten zijn.

Maar water, grondstoffen, gezonde levensmiddelen en vruchtbaar land worden steeds schaarser. De klimaatverandering neemt onheilspellende proporties aan. De wereld beleeft momenteel een verwoestend verlies aan biodiversiteit, het resultaat van menselijke economische activiteit. Al midden jaren tachtig van de vorige eeuw verbruikte de mens meer hulpbronnen in één jaar dan de aarde in eenzelfde periode kon vernieuwen.

Duurzaam consumeren en produceren

Voorstellen voor een andere manier van leven liggen al jaren op tafel. Al in 1992 heeft de internationale gemeenschap zich in Rio de Janeiro bereid verklaard tot een uitgebreid actieprogramma voor duurzame ontwikkeling.

Doel is een levensstijl die sociale rechtvaardigheid combineert met verantwoordelijkheid voor het milieu zonder puriteins chagrijn. Als consumenten kunnen we alleen al met onze boodschappenmand de huidige consumptiecultuur kenmerkend veranderen.

Duurzaam ondernemen

En ook producenten hebben alternatieven. Fabrikanten van dagelijkse verbruiksgoederen, kunnen bijvoorbeeld nog veel meer inzetten op biologische en milieuvriendelijke verwerking, op energie- en materiaal-efficiëntie en op eerlijke handel. Ze zullen wel moéten want steeds meer consumenten verwachten dat van ze.