Het einde der tijden – aan onheilsprofeten geen gebrek

Wanneer vergaat de wereld? Die vraag is van alle eeuwen en altijd actueel. Vaak is voorspeld dat de komeet Halley de dag des oordeels zal inluiden. In vervlogen tijden huiverde iedereen bij het zien van dit ‘gepluimde gesternte’. Alle godsdiensten kennen hun eigen doemscenario, waarbij de apocalyptische visioenen van Johannes een van de meest bekende zijn. Net als in vervlogen tijden zien velen In het huidige tijdsgewricht de wereld naar de afgrond glijden; aan onheilsprofeten is nooit gebrek geweest.

Inhoud

• De Openbaring van Johannes
• Perzen en boeddhisten
• DNA
• Meteorieten en het einde der tijden
• De onheilsprofeten van de Club van Rome
• Komeet Halley

De Openbaring van Johannes

Zo nu en dan wordt de wereld opgeschrikt door de overtuiging of profetie dat er afschuwelijke rampen aanstaande zijn. De moderne varianten van de ondergangstheorieën hebben een duidelijke link met de zogenaamde onoplosbaarheid van de problemen waar de wereld tegenwoordig mee kampt, zoals de energiecrisis, de teloorgang van het milieu, zure regen, hongersnoden, tsunami’s, orkanen, oorlogen, een mogelijke instorting van de wereldeconomie of het bezwijken van de monetaire stelsels, wat de wereld in chaos en armoede zou doen vervallen. Alsof het omina zijn, het bewijs dat de ondergang of de dag des oordeels met rasse schreden nadert.

Naderende einde
De geschiedenis wijst uit dat dit doemdenken van alle eeuwen is. Merkwaardig is het niet dat godsdiensten daarin altijd een grote rol hebben gespeeld. In het Westen is het geloof in het einde der tijden steevast sterk beïnvloed geweest door de Openbaring van Johannes, het laatste boek van het Nieuwe Testament. Dit sinistere geschrift is voor veel christenen ook tegenwoordig aanleiding om niet te twijfelen aan het naderende einde.

Perzen en boeddhisten

Sinds de mensheid bestaat, is er een zondvloed aan verschrikkingen voorspeld. De Perzen waren ervan overtuigd dat Ahriman, de god van het kwaad, ooit dood en verderf zou zaaien en de wereld met zijn gramschap zou pijnigen. Het boeddhisme voorziet in een verre toekomst totale vernietiging door orkanen, vuur en overstromingen.

Hindoes

De hindoes voorspellen een al even somber toekomstbeeld, waarin de ondeugden van de mens de oorzaak zijn van al het leed. Ook de Maya-mythologie heeft een plekje ingeruimd voor het einde van de wereld. De Hopi-indianen noemen het ‘zuiveringsdag’, het einde dat een nieuw, hoopvol begin inluidt.

DNA

Volgens velen broeit een sluipend gevaar in de laboratoria. Daar zou volgens sommige samenzweringstheorieën in het geheim volop met het DNA (drager van de erfelijke eigenschappen) worden geëxperimenteerd. Door deze biologische of chemische handelwijze zou de menselijke voortplanting worden bedreigd of gemanipuleerd. Om maar te zwijgen van de mogelijke massale onvruchtbaarheid door milieuvervuiling en medicijnen.

Meteorieten en het einde der tijden

De Italiaanse schrijver Mario Zanot voorspelde dat in 1986 de komeet van Halley aan alles een eind zou maken. De kosmische steen zou rakelings langs de aarde suizen en allerlei natuurrampen veroorzaken, zoals aardbevingen, vloedgolven en vulkaanuitbarstingen. Sterker nog, de continenten zouden wegzinken in de oceanen. In feite was hij eveneens iemand die zogezegd al roerend in koffiedik in een kristallen bol keek. Het is inderdaad zo dat een meteorietinslag de grootste kosmische bedreiging vormt, die al het leven op aarde zou kunnen uitroeien. De gammaflits mag men evenmin uitvlakken. En wat te denken van het idee dat de aarde in een zwart gat wordt gezogen?

Apocalyps
Zonnevlammen vormen een ander probleem. In 1989 veroorzaakten ze schade aan Canadese elektriciteitscentrales. Ook kruist over 3,5 miljard jaar de Melkweg de Andromedanevel. Een botsing betekent sowieso het definitieve einde van de wereld. En zo kan men nog wel even doorgaan. Kennelijk zit diep in de collectieve gedachtegang van de mens een apocalyptische denktrant, waardoor allerlei doemscenario’s al gauw te serieus worden genomen en er van relativering kennelijk geen sprake meer mag zijn.

De onheilsprofeten van de Club van Rome

Toch is er een voorspelling van tientallen jaren geleden die min of meer realiteit is geworden. Destijds werden de architecten van die theorie de onheilsprofeten van de komende ondergang genoemd. Dat waren de opstellers van het Rapport van de Club van Rome (1972). De filosofen Herbert Marcuse en Erich Fromm beschouwden de maatschappij als de oorzaak van een wereldramp die onvermijdelijk zou zijn. Volgens het rapport werd de samenleving steeds dwingender aangezet tot produceren, consumeren en ongebreidelde groei. Alles moest eraan ondergeschikt worden gemaakt. Dus ook de natuur. De Club van Rome beschouwde het consumentisme als ‘vals geluk’. De industrie kweekte immers steeds nieuwe behoeften, en iedereen holde erachter aan. Daardoor zouden de mensen zichzelf gevangenen maken van het systeem dat consumeren heette.

Revolutie

De Club van Rome noemde dat toen al ‘potverteren’(!). Marcuse vestigde zijn hoop op een nietsontziende revolutie door de jonge generatie. Fromm zag daar echter geen heil in. Hij vond dat de gevaren van de productiemaatschappij door een mentaliteitsverandering omkeerbaar diende te worden gemaakt. De Club van Rome voorzag het bankroet van de aarde als er niets gebeurde. Het jaar 2000 was wat dat betreft een magisch jaar, een soort jaar des oordeels. Inderdaad, gelet op de actuele staat van de aarde, in 2021, zou de profetie van de Club van Rome volgens velen wel eens uit kunnen komen. Alleen het jaartal klopt dan niet.

Komeet Halley

Kometen joegen de mensheid altijd al de stuipen op het lijf. De komeet Halley al sinds de 5de eeuw v.C. In 1910 veroorzaakte deze komeet een regelrechte paniekgolf in het Westen. Astronomen hadden immers voorspeld dat de aarde dwars door de komeetstaart heen zou gaan. Onvoorstelbaar grote hoeveelheden van het gif cyaankali zouden dan in de dampkring terechtkomen. Veel mensen pleegden maar alvast zelfmoord, ze wilden die ellende niet meemaken. Tallozen vertrokken naar China en Siberië, waar het gif naar verluidt de grond niet zou bereiken. Er werd zelfs een ark van Noach gebouwd, en hermetisch afgesloten schuilkelders.

Astronomisch verschijnsel

Op 20 mei 1910, om vier uur ’s nachts, lichtte het zwerk flauwtjes op. Een fraai astronomisch verschijnsel. Dat was alles. De gevreesde staart van de komeet Halley bleek zo onschuldig als maar zijn kon. Net als in 1986. Toch blijven de onheilsprofeten victorie kraaien. Makkelijk zat. Want angst is snel gezaaid. De Openbaring van Johannes zit immers diep geworteld in het collectieve, christelijke geheugen. En de volgelingen van andere religies hebben zo hun eigen duistere onheilsgeschriften die het einde der tijden aankondigen.

Lees verder

• Als de bliksem je treft – feiten en fabels
• Bestaat Shangri-La echt?
• Wie is bang voor onweer?
• Is paranormale begaafdheid flauwekul?
• Wie is bang voor de dood?