Schotland; nipte minderheid voor onafhankelijkheid

Na eeuwenlange onafhankelijkheid en evenzoveel jaren strijd om die onafhankelijkheid werden in 1707 Engeland en Schotland verenigd tot een koninkrijk. Daarmee kwam een einde van de onafhankelijkheid van Schotland. Nu ruim 300 jaar later had hierin verandering kunnen komen. Op 10 januari 2012 was bepaald dat Schotland eind 2014 een referendum kon houden over de vraag of Schotland weer onafhankelijk moet worden. Een vraag die al die honderden jaren is blijven rondmalen bij de Schotten. De uitslag: Schotland blijft bij het Verenigd Koninkrijk.

Geschiedenis van Schotland

If at first you don’t succeed; try, try, try again – Robert the Bruce

De Schotse vlag (Saltire of het Andreaskruis) wordt vaak gezien als de oudste nationale vlag ter wereld. In 1606 werd het samengevoegd en vormt het samen met de vlaggen van Engeland en Wales de Union Jack van het Verenigd Koninkrijk. In 1707 kwam definitief een einde aan de zelfstandigheid van Schotland. In de jaren ervoor was Schotland een zelfstandig koninkrijk, zo vroeg als de Middeleeuwen. Men sprak toen Gaelisch en de mensen werden Scoti genoemd. Zolang als ze onafhankelijk waren, zo lang heeft men hier ook voor gestreden. Vanaf de 13e eeuw brak een periode aan waarin Engelse koningen geen pogingen lieten liggen om Schotland bij hun rijk in te lijven. Deze periode is door de Schotten ook wel betiteld als de War of Independence. Vele prachtige verhalen gaan hierover de ronde. Zo ook de legende van de spin.

Robert the Bruce for independence

Gezegd wordt dat Robert the Bruce in 1307 de strijd tegen de Engelsen won met dank aan een spin. Na zes keer te zijn verslagen en schuilend in een grot met al zijn manschappen zag Robert the Bruce het niet meer zitten. Tot hij een spin zijn web zag weven. De spin weefde en weefde, zelfs als het niet lukte, poging na poging ging de spin door tot bij de zevende poging de draad van de ene kant naar de andere kant van de grot reikte. Dit gaf Robert the Bruce hoop. Met een nieuwe strategie verliet hij en zijn leger de grot, ze vochten tegen de Engelsen en wonnen. Schotland was weer onafhankelijk en Robert the Bruce werd koning.
Na deze roerige tijd, in 1603 toen Elizabeth I overleed, werd Jacobus VI koning van Schotland en Jacobus I koning van Engeland. Schotland en Engeland bleven zo weliswaar nog apart maar werden familiaal aan elkaar verbonden. In 1707 werden ze geheel verenigd in het Verenigd Koninkrijk. Daarmee kwam de onafhankelijkheid van Schotland ten einde.

Huidige mate van onafhankelijkheid

Hoewel ruim 300 jaar verenigd met Engeland en Wales is de wens naar onafhankelijkheid diepgeworteld in de Schot en diens geschiedenis. Uiteindelijk duurde het tot 1999 om hierin belangrijke stappen te zetten. De Scotland Act van 1988 stelde de Schotten in staat een eigen parlement in te richten met beperkte bevoegdheden om zo eigen aangelegenheden te regelen en in beperkte mate ook belasting te kunnen heffen. Schotland met ruim 5,4 miljoen inwoners in 2018 kent naast de aloude eigen vlag, een eigen rechtsstelsel, eigen bankbiljetten en een binnenlands bestuur. Dit parlement mag zelf beslissen over onderwijs, milieu en justitie. De Scottish National Party (SNP) wil dit verder uitbreiden met een eigen vennootschaps-, en inkomstenbelasting en staatsleningen.

Referendum en de toekomst

Voorstanders van een onafhankelijk Schotland geven aan dat onafhankelijkheid nodig is om de belangen van Schotland veilig te stellen; tegenstanders geven juist aan dat het in het belang van Schotland is om deel te blijven uitmaken van het Verenigd Koninkrijk. Met de zege van de SNP mochten beiden zich hierover nu uitspreken. Op 5 mei 2011 behaalde de SNP een forse meerderheid bij de Schotse parlementaire verkiezingen. Met 69 van de 129 zetels kon SNP-leider Alex Salmond een referendum houden. Deze referendum legde de Schot voor een aantal keuzes voor.

Increased powers and responsibilities for Scotland

Het eerste voorstel is getiteld Increased powers and responsibilities for Scotland. Het houdt in dat het Schotse parlement verantwoordelijk wordt voor alle wetten, belastingen en bestuur in Schotland. Daarbij zijn uitgezonderd defensie en buitenlandse zaken, financieel bestuur en monetair beleid. Dit blijft de verantwoordelijkheid van de Britse regering. Versie twee van dit voorstel, getiteld Increased financial powers and responsibilities for Scotland, beschrijft de mogelijkheid om de inkomensbelasting door Schotland zelf te laten reguleren, met goedkeuring van het Britse parlement nieuwe belastingen te introduceren, alsmede in beperkte mate de mogelijkheid om staatsleningen aan te gaan.

Additional power to enable Scotland to become an independent country

De tweede optie is getiteld Additional power to enable Scotland to become an independent country. Dit voorstel leidt de mogelijkheid in voor volledige onafhankelijkheid. Schotland als zelfstandig land met alle rechten en verantwoordelijkheden die dat met zich meebrengen. Schotland wordt hiermee zelfstandig lid van de Europese Unie. Koningin Elizabeth blijft staatshoofd van Schotland. Het Verenigd Koninkrijk wordt daarmee een monarchale en sociale unie. De munteenheid blijft de Britse pond tenzij middels een aparte referendum voor de Euro wordt gekozen.

Op 10 januari 2012 was door het Schots parlement beslist dat deze referendum in de herfst van 2014 zou worden gehouden. Op diezelfde dag kondigde de Britse regering aan tijdelijk de macht over te dragen om de Schotse regering in staat te stellen de referendum te laten plaatsvinden zonder wettelijke problemen. Dit was nodig omdat de rechten van de Schotse regering niet toereikend zijn om een dergelijke referendum te houden. Daarnaast was de Schotse regering niet bij rechte om zich onafhankelijk van Groot-Brittannië te verklaren. De weg naar onafhankelijkheid was dan ook nog niet vrij geplaveid. Dit los nog van de vraag of een meerderheid van de Schotten daadwerkelijk voor volledige onafhankelijkheid zou kiezen. De Britse premier David Cameron, hoewel ingestemd met het referendum, geeft dan ook aan zich sterk te zullen maken voor behoud van Schotland binnen het Verenigd Koninkrijk.

Niet onafhankelijk

Op 19 september 2014 bleek wat het Schotse volk, de Scoti, wilde. Ze blijft bij het Verenigd Koninkrijk. Ruim 55% was tegen onafhankelijkheid; tegenover 45% die voor een onafhankelijk Schotland stemden.