nieuws uitgelicht

Omaanse bewind reageert met concessies op sociale protesten

De Golfstaat Oman, al sinds de achttiende eeuw geleid door de al-Said dynastie, is een sultanaat. Het land wordt centralistisch bestuurd en kent geen politieke partijen. De laatste decennia moderniseerde Oman in snel tempo en groeide de welvaart sterk. Dat verklaart mede waarom de tevredenheid over het bewind relatief groot is. Maar de ongelijke verdeling van de rijkdom en de corruptie riepen tijdens de Arabische Lente ook in dit land verzet op. Op 17 januari 2011 protesteerden rond de tweehonderd mensen tegen de hoge prijzen en de corruptie. De gestelde eisen waren gericht tegen het politieke gezag, zonder dat de positie ter discussie werd gesteld van het staatshoofd. Deze onder de bevolking vrij populaire sultan Qaboos bin Said bleek bereid aan een deel van de onvrede tegemoet te komen.


Op 18 en 26 februari werd opnieuw door honderden mensen geprotesteerd. Ook nu werd duidelijk dat de sultan niet het doelwit was, want de betogers riepen leuzen die als steunbetuiging waren bedoeld.

In het weekend van 26 en 27 februari sloeg de stemming om, toen zo’n tweeduizend mensen overgingen tot een blokkade van het gebied rond de noordelijke industriestad Sohar, op tweehonderddertig kilometer van de hoofdstad Muscat. Twee overheidsgebouwen en een geplunderde supermarkt werden in brand gestoken.

Toen de confrontatie met stenengooiende demonstranten escaleerde, opende de politie het vuur. Er vielen twee, maar volgens andere bronnen zes doden. Ook raakten zeker twintig mensen gewond.

Elders werd vreedzaam gedemonstreerd, onder meer in Muscat.

Daarna werden ook protesten gemeld uit de noordoostelijke kuststad Sur, de zuidelijke havenstad Salalah en uit Al Buraimi, aan de grens met de Verenigde Arabische Emiraten.

Inzet van deze protesten was de aanpak van corruptie en het aftreden van ministers die zich daar schuldig aan zouden maken. Daarnaast werd geëist dat de adviserende Shoera Raad wetgevende bevoegdheden kreeg en moesten de rijkdommen eerlijker worden verdeeld.

Begin maart breidden de protesten zich uit naar de olieregio rond de plaats Haima, in het midden van het land. Arbeiders in de olie-industrie hielden een sit-in om te eisen dat de regering meer in de regio investeerde.

Deze vorm van protest deed zich tevens voor in Muscat en Sohar. In beide plaatsen was intussen de gewoonte uit andere Arabische landen overgenomen om een tentenkamp op te slaan voor overheidsgebouwen. Duidelijker dan eerder klonk nu de roep om een gekozen parlement en een nieuwe grondwet.

In maart legden werknemers van verscheidene Omaanse bedrijven het werk neer, met name om loonsverhoging af te dwingen. Zo werd er gestaakt bij Petroleum Development of Oman (PDO) in Muscat, bij luchtvaartmaatschappij Oman Air en diverse financiële instellingen zoals BankMuscat.


Op 22 april vond de grootste demonstratie tot dan toe plaats, toen in Salalah zo’n drieduizend mensen na het vrijdaggebed de straat op gingen.

In mei ging de politie over tot het opbreken van de protestkampementen en sindsdien ebte de sociale onrust wat weg. Maar op 29 juli wilden opnieuw zo’n duizend betogers na het vrijdaggebed een protestmars houden in Sohar, daartoe opgeroepen via sociale media. Zij eisten de vrijlating van mensen die daar waren gearresteerd en nog altijd vastzaten. De autoriteiten stonden het protest echter niet toe.

Tegemoetkomingen

De sultan ging in antwoord op de protesten over tot de vervanging van ministers en halverwege maart bedroeg het aantal personele wijzigingen in het kabinet twaalf. Ook besloot hij een aantal wetgevende bevoegdheden over te dragen aan de Shoera Raad.

Na de heftige protesten in Sohar kondigde Qaboos een werkgelegenheidsprogramma aan dat zou moeten leiden tot de creatie van vijftigduizend overheidsbanen.

Staatspersbureau ONA meldde op 15 februari dat Qaboos had besloten het minimumloon voor ongeveer honderdvijftigduizend werknemers in de private sector te verhogen. In maart werden ook de inkomensvoorzieningen voor mensen zonder werk, zoals de pensioenen, verbeterd. Op 15 maart verordonneerde de sultan een salarisverhoging van omgerekend maximaal 186 euro per maand voor ambtenaren, ingaande per 1 april.

Op 17 april werd omgerekend 1,8 miljard euro toegezegd voor verbetering van huisvesting en infrastructuur over de komende tien jaar. Dat bedrag kwam uit een pot van zo’n 15 miljard euro waarmee de gezamenlijke Golfstaten de sociale onrust in Bahrein en Oman de wind uit de zeilen wilden nemen.

Veroordelingen

Dagblad Times of Oman berichtte op 6 juli dat een Omaanse rechtbank twaalf demonstranten uit Sohar had veroordeeld tot straffen van 1 tot 3,5 jaar. In juni waren al straffen tot vijf jaar uitgesproken tegen dertien arrestanten en waren 55 personen voor deelname aan betogingen tot maximaal een jaar celstraf veroordeeld. In de ernstiger gevallen luidde de beschuldiging onder meer dat betrokkenen explosieven hadden gegooid naar de veiligheidstroepen.

Het totaal aantal veroordeelden stond hiermee op tachtig. Op 20 april was wel bekend geworden dat sultan Qaboos aan 234 gearresteerde betogers amnestie had verleend.

Dit artikel maakt deel uit van een special over de Arabische Lente. Daarin komen achtereenvolgens Mauritanië, Tunesië, Egypte, Bahrein, Saoedi-Arabië, Oman, Jordanië, Syrië, Marokko, Jemen en Libië aan bod.