De Oeigoeren – Inwoners van Xinjiang van Turkse afkomst

De Oeigoeren: In 2009 werd de wereld opgeschrikt door etnische onlusten in China. Het was de ergste situatie in China sinds de opstand in Tibet in maart 2008 door het Chinese leger werd neergeslagen. In 2009 kwamen in ieder geval 156 mensen om het leven toen de Oeigoeren in gevecht kwamen met de Chinese oproerpolitie. Honderden Oeigoeren raakte gewond, en eveneens honderden werden opgepakt en gevangen gezet. Maar wie zijn toch die Oeigoeren?

Wat zijn Oeigoeren?

Oeigoeren hebben een Turkse oorsprong. Ook hun taal lijkt op het Turks en kent geen Chinese klanken. Het Oeigoerse volk werd tijdens de Middeleeuwen verdreven uit Mongolië door de Kirgiezen. Ze kwamen vervolgens in Oost-Turkestan terecht, het tegenwoordige Chinese Xinjiang. In de 15 eeuw bekeerden de Oeigoeren zich tot de soennitische Islam. In 1949 lijfde China dit deel van de wereld in en werd wat toen nog Oost-Turkestan heette veranderd in Xinjiang. In de staat is het verboden om Turkse woorden te gebruiken en zijn moskeen, islamitische scholen en gebedshuizen van andere geloven tevens gesloten door de Chinezen.

Xinjiang

De regio Xinjiang is 1,6 miljoen vierkante meter groot. Dit is een zesde deel van alles wat China omvat. In de regio wonen 20 miljoen inwoners en zij zijn verdeeld over 47 etnische groepen. De grootste groep wordt gevormd door de Oeigoeren. Van hen zijn er 8,3 miljoen in Xinjiang. De opkomst van de Han Chinezen dat door de overheid erg wordt gestimuleerd heeft vooral voor de onlusten gezorgd. Van hen wonen er inmiddels ook zo’n 8 miljoen in de regio. Volgens de Oeigoeren worden zijn gediscrimineerd en onderdrukt in het land dat eigenlijk het hunne niet is.

Geschiedenis van de Oeigoeren

De Oeigoeren veroverden in 745 het Rijk der Göktürken aan de Orchon in wat tegenwoordig Mongolië is. In de 8e en 9e eeuw bouwden zij een rijk op dat zijn weerga niet kende, dat liep tot aan Xinjiang. Oeigoeren waren in die tijd nomaden die met hun vee rondtrokken van voederplaats naar voederplaats.

Turkse Kirgiezen verdrijven Oeigoeren uit Mongolie

Na 840 werden de Oeigoeren door een de Turkse Kirgiezen, uit Mongolië verdreven. Ze kozen er toen voor om zich te vestigen in de oases van het Tarim-gebied in Oost-Turkestan (dit is nu Xinjiang) en er ontstond een rassenvermenging met de bestaande bevolking van Indo-europeanen. De mensen die daar al leefden spraken een Tochaarse taal spraken. Zij namen echte de Turkse taal van de Oeigoeren over. Aan het uiterlijk van de hedendaagse Oeigoeren is nog steeds goed te zien dat de genen van de Tocharen er doorheen verweven zijn. De Oeigoeren lijken namelijk meer Europees dan Turks.

Dzjengis Khan

In 1209 kwamen de Oeigoeren vrijwillig onder bewind van Dzjengis Khan te staan. Deze Mongoolse heerser en veroveraar bracht de Mongoolse en Turkse stammen bij elkaar en stichtte een rijk dat liep van China tot aan de Donau. In de 13e en 14e eeuw hoorden de Oeigoeren bij dit Mongoolse rijk, maar ze hadden wel heel veel vrijheid.

Oeigoeren waren boeddhist, maar bekeerden zich tot de Islam

De Oeigoeren hebben in de oudheid veel verschillende geloven beleefd. Zij beleden het

• boeddhisme,
• manicheïsme
• nestoriaans christendom

In de 15e eeuw bekeerden zij zich echter tot de Islam.

Rusland zorgt voor onafhankelijkheid van de Oeigoeren

Het Russische Rijk werd op een gegeven moment steeds groter en daardoor kwam centraal-Azië ook steeds meer onder invloed van Rusland en later de Sovjet-Unie. In 1933 werden de Oeigoeren geholpen door de Sovjet-Unie om onafhankelijk te worden. Van 1944 tot 1949 gebeurde dat nog een keer. In die tijd beleefde China een bestuurlijke chaos.

Oeigoeren onder Chinese heerschappij

Toen in 1949 in China de communisten aan de macht kwamen kreeg China een veel grotere invloed op de gebieden in centraal-Azie. Mao’s Volksbevrijdingsleger nam de onafhankelijke Oeigoerse staat weer in bezit en een jaar later Tibet. In 1955 bepaalde de Chinese regering dat Oost-Turkestan als land niet langer bestond. Er werd beleid gemaakt dat er voor moest zorgen dat de etnische Han-Chinezen meer in de regio gingen wonen.

Eigen identiteit Oeigoeren wordt verboden

De cultuur van de Oeigoeren wordt eveneens onderdrukt, net zoals dat in Tibet het geval is. In de regio mag geen Oeigoers meer worden geven aan kinderen en alle tempels, moskeeën en islamitische scholen worden op last van de overheid gesloten.

Kampen voor Oeigoeren

In 2020 werd bekend dat China vanaf 2017 380 interneringskampen bouwde in de regio Xinjiang. Daar werden de Oeigoeren gevangen gezet. De Chinezen noemen de kampen een heropvoedingssysteem.