mijn kijk op

De indoctrinatie van Amerikaanse kinderen

De oorlog tussen Amerika en Irak - of moet ik zeggen de oorlog van Amerika in Irak? - is inmiddels al weer een aantal jaar aan de gang. Mijns inziens zal deze oorlog ook niet snel ten einde komen, omdat er continu nieuwe oorlogsmisdadigers gecreërd worden. En wel vanuit een onverwachte hoek: de ouders, die het beste met hun kroost voor hebben. Vandaag, zaterdag 13 september 2008 bekeek ik tijdens een bezoekje aan opa en oma het programma Eén Vandaag. Het onderwerp van dit programma was al net zo droevig als het weer buiten: de impact van de oorlog in Irak op de Amerikanen. Tot mijn grote verbazing kwam er op een gegeven moment een jongen van een jaar of 12 in beeld, heftig ja-knikkend op de vraag of hij als hij oud genoeg is ook wil vechten in Irak. Hij wil het land beschermen, de burgers. Arme arme jongen, slechts 12 jaar oud en nu al weggerukt van zowel zijn vrijheid, zijn kinderlijke onschuld en zijn heldere onafhankelijke blik op de wereld. Ernstig genoeg is dit voorbeeld slechts één van de honderdduizenden kinderen die geïndoctrineerd worden door de vlag van Amerika.

Want hoe leren kinderen? Juist, door voorbeelden in de omgeving te observeren en imiteren. En wie zijn deze rolmodellen? Oorloglievende bloeddorstige papa's en mama's, om nog maar niet te spreken over die professionele en verstandige landbestuurders. En zo wordt het kwaad gezaaid...

Bestrijden van cognitieve dissonantie

De mens is van nature niet slecht, daar ben ik van overtuigd. De mens kan wel slecht gemaakt worden. Toch zal er bij vrij veel mensen een gevoel van ongemak knagen, bij zoiets wreeds als een oorlog. Dit wordt cognitieve dissonantie genoemd, een soort tweestrijd tussen twee of meerdere soorten gedrag of gevoel. Een manier waarop we deze cognitieve kunnen bestrijden is het onszelf overtuigen van de juistheid van ons gekozen gedrag, een bevestiging van ons gevoel. En dat is absoltuut geen probleem. Je wordt overspoeld (hersenspoeld) met informatie over het belang van de oorlog, de vermeende gevaren van het Midden-Oosten en de trots van Bush wanneer je naar zijn pijpen danst. Geen moeilijke keuze, toch?

Model-leren

Er zijn twee soorten leren die veelvuldig besproken worden in artikelen: het klassiek conditioneren en het operant conditioneren. Een derde, minder besproken vorm van leren is het model-leren: het leren door goed te kijken naar andermans gedrag en dit na doen. Dit vindt voornamelijk plaats wanneer kinderen nog relatief jong zijn en experimenteren met gedrag en emoties. Zij doen hierbij inspiratie op door naar anderen te kijken. En dan komt operant conditioneren om de hoek kijken. Wanneer kinderen van de ouders veelvuldig gehoord hebben "wat een klootzakken" die Irakezen zijn gaan zij zichzelf ook op deze of vergelijkbare manier uiten over Irakezen. Waarna papa en mama hun knappe zoon een schouderklopje geven voor zijn inzicht, dat hij op zo'n jonge leeftijd al begrijpt wie de goede en de slechte in de wereld zijn.

De kunst van het misleiden

Het zal je vast wel eens opgevallen zijn dat de media erg selectief is in het prijsgeven van gevoelige informatie. Bij oorlogrampen worden door bergbommen afgerukte ledematen in zwartwit afgedrukt, zo valt het niet op dat de ongelukkige burgers geen armen en benen meer hebben. In sommige gevallen worden de hoofdlozen zelfs helemaal niet afgedrukt en worden zij weggeveegd met een druk op de knop in Photoshop, alsof ze vliegen zijn die irritant rond de lens zoemden. Op deze manier wordt men niet geconfronteerd met de bittere waarheid van de oorlog, maar enkel met de schamele vangsten van rotte appels die in elk land leven en artikelen overlopend van woede op die verdomde Irakezen wanneer zij weer een van Bush' goedgelovige soldaten te grazen hebben genomen, hij was zo dapper...

Maar wat velen uit het oog lijken te verliezen, is dat de aanleiding van de oorlog langzaam maar zeker transformeert tot een vaag en troebel doel.



Beide citaten zijn afkomstig van de hand van John Stuart Mill. Ik denk dat hij met beide uitspraken, hoewel enigzins uit de tijd waarin ze geschreven zijn gerukt, de spijker op zijn kop slaat. Waarom vechten de Amerikanen nog? Wanneer stoppen zij? Wanneer de oorlog "gewonnen" is? Of wanneer alle Amerikaanse soldaten gesneuveld zijn en de voortplanting stilstaat? De voortplanting van kinderen, de voortplanting van oorlogmisdadigers...