Gestolen kinderen in Spanje: los niños robados

Spanje, het vakantieland bij uitstek. Het perfecte land waar alles rozengeur en maneschijn lijkt. Waar iedereen altijd lacht en gelukkig is. Het land waar de zon iedere dag schijnt. En toch, in dit land gebeurden dingen die vele mensen niet weten. Geheimzinnige transacties die het daglicht niet mochten zien. Transacties met baby's. Gestolen baby's. Transacties waarmee begonnen werd ten tijde van Franco en die doorgingen tot in de jaren negentig. Een vergeten en verborgen gehouden stukje Spaanse geschiedenis: los niños robados. En wat nog erger is, Spanje is niet het enige land waar kinderen werden gestolen. Het is een fenomeen dat in vele landen voorkomt en dat van alle tijden is. Zou werden er ook kinderen geroofd in Israël, in Australië, in het Franse Réunion en in Engeland. Anno 2020 worden er nog steeds kinderen aan hun ouders ontnomen in China.

Wie of wat zijn 'los niños robados'?

Los niños robados of gestolen kinderen zijn Spaanse baby's of jonge kinderen die van hun ouders werden geroofd. Vaak gebeurde dit in ziekenhuizen of in kloosters. Vaak vlak na bevallingen of wanneer jonge kinderen ziek werden en naar het ziekenhuis moesten. De kinderen werden dan dood verklaard door dokters, verplegers, verpleegsters of geestelijken. De ouders kregen de overleden kinderen nooit te zien en ook werden er vaak geen overlijdensakten opgemaakt of aan de ouders gegeven. Vele ouders bleven dan ook met hun immens verdriet en vele vragen achter.

Hoeveel kinderen werden er gestolen?

In Spanje zou het naar schatting over zo'n 30.000 kinderen gaan, maar er zijn vermoedens dat het wel eens om een tienvoud van dit getal zou kunnen gaan.

Waar kwamen de kinderen terecht?

Al deze kinderen werden van hun linkse ouders geroofd en werden ondergebracht bij rechtse, Franco gezinde families. De gestolen kinderen werden ondergebracht bij families niet alleen in Spanje maar ook in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en misschien zelfs ook in Nederland.

Hoelang hebben deze transacties plaatsgevonden?

Deze geheime praktijken begonnen na de Spaanse Burgeroorlog en gingen door tot lang na de dood van dictator Franco. Tot midden jaren negentig wordt zelfs vermoed. Het idee kwam van de Spaanse legerarts Antonio Valleja Najera. Hij baseerde zich op de genetische raszuiveringstheorieën die ook door de nazi's werden gebruikt. Het marxistische gen moest op deze manier tot een minimum beperkt worden.

Hoe kwam er een einde aan deze praktijken?

Het is pas midden de jaren negentig dat een strengere adoptieregelgeving een einde maakte aan deze bizarre transacties. Dankzij de Ley de Memoria Historica de España van 2007 kwam er uiteindelijk erkenning voor de slachtoffers van de Burgeroorlog en de periode erna. Ook de kinderroof komt zo ter sprake en de bal gaat aan het rollen.

Wie roofde en verkocht?

In april 2012 wordt de eerste persoon in staat van beschuldiging gesteld voor het stelen en verkopen van kinderen: zuster Maria Gómez Valbuena. Inderdaad, een zuster. Vaak waren het nonnen en priesters die de kinderen bij de ouders wegnamen maar ook dokters en verplegers/verpleegsters hielpen mee om de kinderen van ouders te doen veranderen. De kinderen werden dood verklaard bij de geboorte of na een ziekenhuisopname. Ouders mochten de 'lijkjes' niet zien en bleven in het ongewisse over het hoe en waarom van de voorgewende doodsoorzaak van hun baby of kind.

Worden de gestolen kinderen herenigd met hun biologische ouders?

De gestolen kinderen waren vaak te jong om zich iets van hun echte ouders te herinneren. Ze groeiden op bij hun nieuwe ouders zonder ooit te vermoeden dat het niet hun biologische ouders waren. Toen steeds meer gevallen bekend raakten, gingen meer en meer mensen zich vragen stellen. Ouders die een 'dode' baby hadden gehad maar die zich heel hun leven vragen waren blijven stellen. Kinderen die nu volwassen waren en zich afvroegen of hun ouders wel echt hun ouders waren. Mensen die een kind hadden geadopteerd en die zich afvroegen waar dit kind nu eigenlijk vandaan kwam. Er werd DNA afgenomen van mensen die twijfels hadden en er werd naar een match gezocht met ouders die een kind of baby 'verloren' hadden. Er werden tot nu toe (2020) nog niet veel ouders en kinderen herenigd, enerzijds omdat er slechts weinig bewijzen zijn (documenten werden vervalst, geboorteakten werden niet opgesteld), anderzijds omdat vele betrokkenen reeds overleden zijn.

Anadir: organisatie die zich met de niños robados bezighouden

Antonio Barroso kwam er achter dat hij een gestolen kind was. Hij richtte de vereniging Anadir op, een nationale vereniging die zich met illegale adopties bezighoudt en het nemen van DNA-stalen bevordert. Met de hulp van advocaten tracht hij processen aan te spannen.

Waarom verliep alles zo moeizaam?

De reden waarom alles zo traag op gang kwam, is het feit dat er in 1975 een pact werd gesloten om het verleden te begraven en te laten voor wat het is. Dit om het herstel van de democratie na de dood van Franco te bespoedigen. Alles wat tijdens deze periode was gebeurd, werd in de doofpot gestoken. Magistraten konden niet berecht worden en bleven op post. De jongere generatie magistraten en politici wil zich hier niet zo maar bij neerleggen en wil de waarheid aan het licht brengen. Het is daarom dat er vanaf 2012 een beetje schot in de zaak komt, langzaam maar zeker.

Meer lezen of zien over de gestolen Spaanse kinderen?

De gestolen kinderen van Gerardo Soto y Koelmeijer

Het in 2013 geschreven boek 'De gestolen kinderen' van Gerardo Soto y Koelmeijer is een echte eye-opener over dit groot maatschappelijk probleem in Spanje. Het boek gaat over een fictief persoon, Miguel die op een dag een brief krijgt van zijn tante waarin staat dat hij geadopteerd is. Miguel begint een moeizame zoektocht naar zijn biologische ouders en ontdekt gaandeweg dat hij wel eens een van de gestolen kinderen van het Franco-regime zou kunnen zijn. Door de romanvorm wordt deze zwarte bladzijde uit de Spaanse geschiedenis toegankelijk gemaakt voor heel wat mensen.

Mala gente que caminan

Wie het Spaans machtig is, kan het in 2006 verschenen boek 'Mala gente que caminan' van Benjamín Prado lezen. De titel van het boek is de eerste regel van een gedicht van Antonio Machado. In dit boek wordt het thema van de gestolen Spaanse kinderen aangehaald en de auteur haalt heel wat gegevens uit geschiedenisboeken (R. Vinyes, J. Claret), uit reportages en memoires (A. Cenarro, J. Martínez de Bedoya) of nog uit getuigenissen van slachtoffers en linkse militanten zoals Tomasa Cuevas o Juana Doña.

Niños robados

De tweedelige tv-mini-serie 'Niños robados' uit 2013 van regisseur Salvador Calvo vertelt het op waargebeurde feiten gebaseerde verhaal van twee baby's die tijdens de jaren 70 werden gestolen en hun strijd van de daaropvolgende jaren. In het eerste deel wordt ingegaan op het stelen van de baby's. In het tweede deel gaat een van de twee gestolen baby's op zoek naar de waarheid. Deze serie kan bekeken worden op YouTube, in het Spaans.

Gestolen kinderen in andere landen

Wie denkt dat deze praktijken alleen plaatsvonden in Spanje heeft het mis. Ook in andere landen over heel de wereld werden er in alle periodes kinderen gestolen en verkocht om allerlei redenen: slavernij, uitbuiting, seksueel misbruik, adoptie en ga zo maar door.

Australië

In Australië spreekt men van 'De gestolen generaties'. Ongeveer 100.000 kinderen van Australische Aboriginals en Straat Torres-eilanders werden tussen 1910 en 1970 door de overheid van hun familie gescheiden om ze te assimileren in de blanke samenleving. Over deze transacties kan je meer leren in de film 'Australia'.

Israel

Zo'n 1100 Joden van Jementische origine beleefden de roof van hun baby's rond 1950. Ook hier verdwenen baby's in ziekenhuizen nadat ze voor dood werden verklaard. Ook hier kregen de ouders de 'lijkjes' niet te zien. De kinderen werden geadopteerd door ouders in Israël of in de Verenigde Staten. Andere kinderen werden als proefkonijn gebruikt. Men wilde weten of Jemenieten 'negerbloed' hadden en waarom hun hart zo sterk was. Waarschijnlijk ligt ook hier het aantal gestolen kinderen veel hoger. De 1100 gekende gevallen zijn kinderen van mensen die aangifte hebben gedaan.

Frankrijk: La Réunion

Onder het bewind van de Franse Generaal De Gaulle werden vanaf 1963 zo'n 1600 jonge Afrikaanse kinderen en baby's uit het dichtbevolkte Franse overzeese gebied Réunion naar het Franse vasteland overgebracht. Dit zogezegd om een demografisch probleem op te lossen, aangezien in Frankrijk het platteland leegliep en iedereen in de steden ging wonen. Er werd de ouders en de kinderen beloofd dat ze in Frankrijk hun studies zouden kunnen voortzetten en dat ze elke vakantie terug naar het eiland zouden mogen. Racisme, seksueel misbruik en uitbuiting werd echter het lot van deze jongeren vanaf dat ze in Frankrijk aankwamen. Het departement Creuse ontving het grootste deel van deze baby's en kinderen. De Gaulle werd in La Réunion bijgestaan door Michel Debré, ex-Eerste Minister en tevens kamerlid op la Réunion. Het was President Mitterand die in 1982 een einde maakte aan deze praktijken. Pas in 2014 bood de Franse regering haar officiële excuses aan en konden de getroffenen financiële compensaties aanvragen. In de Franse film uit 2018 van Eric Duret, 'Un mensonge oublié' wordt het verhaal verteld van kinderen die tussen 1963 en 1982 vanuit Réunion naar het departement Creuse werden gehaald door middel van een politie-enquête.

Engeland

Ongeveer hetzelfde gebeurde in het Engeland van 1869 tot 1967. Meer dan 100.000 kinderen werden vervoerd naar Canada, Australië en andere Commonwealthlanden om er te werken maar ook om de Britse aanwezigheid in de overzeese gebieden en kolonies te vergroten. Vooral weeshuizen en maatschappelijke instanties verplaatsten (half)wezen en kinderen die alleen maar geld kostten naar 'betere oorden'. Bij aankomst bleek echter de werkelijkheid: uitbuiting, seksueel misbruik, slavernij. In 2001 kwamen er officiële excuses van de Rooms-Katholieke kerk aan de Forgotten Australians en in 2009 door de toenmalige Australische premier. Ook Engeland bood later officiële excuses aan maar tot op de dag van vandaag werden er slechts weinig mensen vergoed voor het doorstane leed.

China

Jaarlijks worden er in China tussen de 30.000 en 60.000 kinderen gestolen. Jongens brengen het meeste op en gaan naar families zonder mannelijke opvolger. Meisjes worden verkocht als toekomstige bruid. Andere bestemmingen zijn illegale mijnen, fabrieken of de seksindustrie. Wie hierover meer wil lezen, kan het boek van Xue Xinran lezen: 'Bericht van een Chinese moeder'.