Cyprus: buitenlandse inmenging door de eeuwen heen

1974 is het jaar dat het eiland Cyprus haar huidige aanzien krijgt. Rond dit jaar beleven de Cyprioten roerige dagen. Waren ze vanaf 1960 geheel onafhankelijk, in 1974 moeten ze deze duur bevechten. Uiteindelijk leidt dit tot de opsplitsing van het eiland: een onafhankelijke republiek in het zuiden en een door Turkije erkende republiek in het noorden. De Turkse invloeden zijn er tot op de dag van vandaag groot. Het eiland is zelfs verdeeld in een Turks deel en een Grieks deel. Als je echter de geschiedenis er op na kijkt heeft niet alleen Turkije haar stempel gedrukt op Cyprus. Vele landen en wereldrijken gingen haar voor.

Onderdeel van wereldrijken

Het eiland Cyprus heeft door de eeuwen heen veel buitenlandse overheersers gekend. In de Oudheid hoort het eerst bij het Assyrische Rijk, daarna bij Egypte, vervolgens bij Perzië . Alexander de Grote slaagt er in om Cyprus bij het Hellenistische Rijk te voegen. De hellenistische invloeden zijn nog zichtbaar op het huidige eiland in bouwwerken en standbeelden. De Griekse heersers verdwijnen echter. In 76 v. Chr. veroveren de Romeinen Cyprus. Na de val van het Romeinse Rijk hoort Cyprus bij het Byzantijnse Rijk, hoewel er enkele eeuwen islamitische heersers op het eiland aanwezig zijn. In 1192 weet Cyprus eindelijk onafhankelijk te worden.

Gekoloniseerd

Dit is echter van korte duur. Drie eeuwen later wordt Cyprus gekoloniseerd door Venetië. De weduwe van de koning van Cyprus is namelijk afkomstig uit Venetië. Zij zorgt ervoor dat Cyprus van Venetië wordt. Cyprus is namelijk rijk aan grondstoffen en dus gewild bij grote mogendheden. Zo een grote mogendheid is het Ottomaanse Rijk. De Ottomanen weten in 1571 Cyprus te veroveren. De Turkse (Ottomaanse) minderheid op het eiland onderdrukt vervolgens de Griekse bevolking. Door velen wordt dit dan ook gezien als de oorsprong van het conflict tussen de Grieks-Cyprioten en de Turks-Cyprioten.

Britse invloeden

Er komen echter nieuwe machthebbers: de Britten. Zij laten hun invloed gelden in wetgeving en dergelijke. Rond 1960 komt er steeds meer verzet tegen de Britten door de Grieks-Cyprioten, georganiseerd in de EOKA. Zij strijden vooral voor de onafhankelijkheid van Cyprus. Ook strijden ze tegen Turks-Cyprioten, die de TMT hebben opgericht. De TMT bepleit de tweedeling van het land in een Turks en een Grieks deel. Na diverse gevechten tussen de Britten en de EOKA wordt Cyprus onafhankelijk in 1960.

Onafhankelijk

Griekenland, Turkije en Groot-Brittannië maken vervolgens diverse afspraken over de inrichting van de nieuwe zelfstandige staat. Dit gaat over zaken als kiesrecht, wetten e.d. Echter, er zijn onder de nieuwe regeringen etnische conflicten. Zeer regelmatig ontstaan er dus gevechten en onenigheden in het land. Dit bereikt in 1974 een hoogtepunt. Op 15 juli 1974 voeren de Griekse soldaten van de EOKA, die toen in Athene gevestigd zat, een staatsgreep uit. Hun leider Sampson moet hoofd van het land worden. Deze staatsgreep mislukt echter (de Grieks-Cyprioten zijn zelf ook verdeeld) en de voor- en tegenstanders van de legitieme president Makarios vechten elkaar de tent uit.

De Turkse invasie

Dan grijpt Turkije in. Op 20 juli landen Turkse soldaten op Cyprus in het kader van operatie Atilla. Ze trekken door de hoofdstad Nicosia en bezetten het noordelijke deel van Cyprus. Er wordt tegenstand geboden door Grieks-Cyprioten, maar zij kunnen de Turken niet tegenhouden. Turkije eist een groot deel van het eiland op. Andere landen gaan echter niet akkoord als er daarover een conferentie wordt gehouden in Genève. Dan valt Turkije weer aan. Als de Turken ongeveer een derde van Cyprus hebben veroverd komen er weer besprekingen tussen Turkije, Griekenland en Cyprus. Besloten wordt dat de Turks-Cyprioten naar het noorden moeten verhuizen, en de Grieks-Cyprioten naar het zuiden.

De huidige tweedeling

Deze tweedeling bestaat nu nog steeds. De grens loopt dwars over het eiland, de zogenoemde Groene Lijn. Het zuiden van Cyprus vormt de Republiek Cyprus, erkend door alle landen behalve Turkije. In het noorden is er de Turkse Republiek van Noord-Cyprus (T.R.N.C.). Deze republiek wordt alleen erkend door Turkije, de andere landen zien het als bezet gebied. Formeel bezet Turkije dus een stukje van de Europese Unie. Hoe lang deze situatie nog voort zal duren weet niemand. De geschiedenis van Cyprus laat immers zien dat het aanzien van een land zeer grillig kan zijn.