Andere landen, andere humor

Mensen uit verschillende delen van de wereld hebben een fundamenteel ander gevoel voor humor. Er bestaat geen universeel gevoel voor humor. Wat de een grappig vindt, lokt bij de ander alleen een geeuw of zelfs afkeer uit. Humor is een cultureel bepaald fenomeen en verschilt dus van land tot land. "Vertel me waarover je lacht, en ik zeg je waar je vandaan komt". In Japan wordt het bijvoorbeeld als ongepast beschouwd om in het openbaar te lachen. Misschien vindt men iets grappig, maar hoogstens tussen de vier eigen muren zal men er hartelijk om lachen. En wat ook opvalt, vooral de mensen in de buurlanden worden op de hak genomen. Duitsers maken grappen over Nederlanders, de Britten over de Schotten, en wie kent niet onze typische 'Belgenmoppen'? Maar waarom zijn er verschillende vormen van humor? En wat zijn de belangrijkste verschillen?

Historie en cultuur beïnvloeden humor in sterke mate

Welk soort humor in een bepaald land of binnen een bepaalde gemeenschap heerst, hangt nauw samen met de respectieve geschiedenis en mentaliteit. Lachen, respectievelijk humor, hangt als cultureel fenomeen van bepaalde historische en sociale kenmerken af. Maar al met al men kan zich afvragen of moppenculturen zich toch niet naderen. Door de wereldwijde communicatie immers, worden culturele verschillen steeds kleiner.

De typische Britse humor

Het Verenigd Koninkrijk staat bijvoorbeeld bekend om zijn zeer droge en zwartgallige humor. Morbide thema’s of taboe-onderwerpen komen op een subtiele manier aan bod en via understatements worden dramatische situaties op droge wijze gepresenteerd. Acteurs als Rowan Atkinson alias Mr. Bean of Monty Python, worden vaak geassocieerd met de Britse humor. Bekend zijn ook de grappen die Engelsen over Duitsers maken. Meestal gaat het om verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog. De eilandbewoners insinueren vaak daarbij dat Duitsers geen gevoel voor humor hebben.

Joodse humor

De "joodse grap" neemt een bijzondere positie in. Geheel in tegenstelling tot veel jodengrappen die zich lasterlijk over het joodse volk uitlaten, brengt de echte Joodse witz meer aan het lachen over de absurditeit van het eigen leven. Beter gezegd: Joden maken plezier over zichzelf. De joodse humor geldt als bijzonder scherpzinnig en intellectueel verfijnd. Vaak fungeert die ook als een intellectueel afweerschild tegen onheuse bejegeningen of aanvallen. Regisseur Woody Allen laat vele elementen van de typische joodse humor in zijn films naar voren komen.

Weense Schmäh

Als Weense Schmäh (smaad) betitelt men een melancholische, enigszins sarcastisch vittende gemoedstoestand van de Weense mentaliteit. Vaak is de typisch Weense humor beschuldigend of zelfs zwartgallig, maar altijd gaat die vergezeld van een kleine glimlach. In Wenen beheerst bijna iedereen Schmäh, alleen voor buitenstaanders komt die op het eerste moment over als humeurig of op zijn minst merkwaardig.

Lachen op zijn Chinees

De Chinese humor onderscheidt zich zeer van die van de westerse landen. Het is een grote uitdaging om hem te begrijpen. De Chinese humor speelt voornamelijk met diverse elementen van de Chinese taal en voor niet-Chinezen aanvankelijk moeilijk te begrijpen. Persoonlijk heeft de auteur van deze bijdrage de volgende subtiele Chinese hint altijd als erg gevat beschouwd: “Wie veel eet, graaft zijn graf met zijn eigen tanden”. Beheerst men de Chinese taal niet door en door, dan kan men zich in China maar beter onthouden van ironie en sarcastische grappen.

Lachen voor Chinezen uiting van emotie

Het gebeurt ook dat een Chinees in een zeer ongepaste situatie zoals bijvoorbeeld bij een auto-ongeluk, plotseling begint te lachen. Dat ligt eraan dat lachen voor Chinezen ook een uitlaatklep voor emoties van allerlei soort is.

Hoe met deze verschillen in humor omgaan?

Maar hoe gaat men het beste met deze verschillende uitingen van humor om? Wel, zolang men maar met respect met de verschillende vormen van humor omgaat, kan eigenlijk niets echt fout gaan. En hoewel de verschillen soms maar gering en subtiel lijken, kunnen humor en grappen met betrekking tot communicatie met andere culturen een belangrijk instrument zijn.