Lichtend Pad in Peru

Het Lichtend Pad, de Communistische partij van Peru stond bekend om zijn extreme geweld tegen iedereen die hen in de weg stond. Zelfs tegenover de armen waarvoor ze zouden vechten. Na de arrestatie van leider Guzmán is de partij niet meer wat het was, maar nog steeds zijn er guerrilla's van Lichtend Pad actief in Peru.

Naam en Oprichting van de Partij

De Communistische Partij van Peru (Partido Comunista del Perú in het Spaans), ook wel bekend als Lichtend Pad, werd eind jaren zestig gesticht door Abimael Guzmán, voormalig professor filosofie en bij zijn partijgenoten bekend als Presidente Gonzalo. De naam lichtende pad (Sendero Luminoso in het Spaans) is afgeleid van de woorden van José Carlos Mariátegui, stichter van de oorspronkelijke Peruviaanse Communistische Partij: El Marxismo-Leninismo abrirá el sendero luminoso hacia la revolución (Marxisme–Leninisme zal het lichtende pad naar de revolutie openen). De volgelingen staan bekend als senderista’s. De partij kwam op aan de San Cristóbal van Huamanga University, in Ayacucho, waar Guzmán les gaf. Langzaam kreeg de partij steeds meer voet aan de grond bij diverse universiteiten. Toen het werk aan de universiteiten minder werd besloot men elders aan de slag te gaan. Vanaf 17 maart 1980 werden er in Ayacucho geheime bijeenkomsten gehouden waarbij een Revolutionair Directoraat werd opgericht dat zowel politiek als militair van aard was. Ook was er sprake van een militaire school, waar leden bekend werden gemaakt met het gebruik van wapens en militaire tactiek. Ook werden er typische Maoïstische bijeenkomsten gehouden waarbij men kritiek en zelf-kritiek gaf. Uit dit alles kwam Guzmán als de duidelijke leider naar voren.

Het doel van het Lichtend Pad was om de ‘burgeois democratie’ te vervangen door een Nieuwe Democratie. Met het opleggen van een proletarische dictatuur en met behulp van een culturele revolutie zou men bij een puur communisme terecht kunnen komen. Alle communistische landen werden gezien als ‘revisionistisch’ en het Lichtend Pad was de laatste echte communistische beweging.

Guerrilla-Oorlog

In 1980 werden er voor het eerst sinds lange tijd vrije verkiezingen georganiseerd in Peru, maar het Lichtend Pad weigerde deel te nemen. Ze begonnen een guerrilla-oorlog in de Ayacucho regio. Op de dag van de verkiezingen verbrandden ze in Chuschi de stembiljetten. Dit was een klein incident en werd nauwelijks opgemerkt, maar het was een begin voor wat komen ging. In de jaren tachtig groeide de aanhang van het Lichtend Pad en de regio waar ze actief waren. Vooral de plattelandsbevolking in de verarmde regio’s Ayacucho, Apurímac en Huancavelica, lang in de steek gelaten door de Peruaanse politiek, vond de rebellen aantrekkelijk, ook omdat ze zorgden voor snelrecht. Op 29 december 1981 werd de noodtoestand afgekondigd in de drie regio’s. Hierbij maakte de regering een aantal grove fouten, doordat het leger veel te hard optrad, mensen arresteerden die niets met het Lichtend Pad van doen hadden, mensen martelden en doodden. Ook voorzag het leger een deel van de plattelandsbevolking van wapens om zich tegen het Lichtend Pad te keren, deze groepen werden ‘rondas’ genoemd. Dit leidde tot een guerrilla-oorlog tussen het Lichtend Pad en de rondas. Als antwoord hierop trok het Lichtend Pad de provincie Huanca Sancos binnen en viel de steden Yanaccollpa, Ataccara, Llacchua, Muylacruz en Lucanamarca binnen, waarbij 69 mensen werden gedood. Dit werd bekend als de Lucanamarca Massacre. Hierna volgde nog meer van zulke acties. Ook stelde de groep werkkampen in voor wat men verraders noemde.

Lima

Niet alleen het platteland werd getroffen, de groep probeerde haar activiteiten uit te breidden naar Lima, de hoofdstad. Er werden diverse aanslagen gepleegd en men hield zich bezig met het ontvoeren van personen van diverse groeperingen, waaronder andere communisten, leden van de heersende partij, etc. In 1991 had de partij een groot deel van zuid en midden Peru in handen en was er ook in de buitenwijken van Lima een flink percentage van Lichtend Pad mensen te vinden. In 1991 gaf president Fujimori de rondas een legale status, ze werden nu Comités de auto defensa (comités van zelfverdediging) genoemd. President Valentín Paniagua stelde een commissie in voor Waarheid en Verzoening om het conflict te onderzoeken. In 2003 kwam hun rapport naar buiten waaruit bleek dat zo’n 70.000 mensen slachtoffer waren geworden tijdens het conflict tussen regering en het Lichtend Pad. Ongeveer de helft van de slachtoffers waren door het Lichtend Pad omgebracht, een derde door troepen van de overheid en de rest door andere guerrilla-groepen en milities.

Na Guzmán

Op 12 september 1992 werd Guzmán gearresteerd, samen met enkele andere kopstukken van de partij. Guzmán werd tot levenslang veroordeeld. Zijn plaats werd ingenomen door Óscar Ramírez. Maar het Lichtend Pad was niet meer wat het was, ze leden grote verliezen tijdens gevechten met de campesinos, degenen waar ze verondersteld waren voor te vechten. Ramírez werd in 1999 gearresteerd en de partij versplinterde. De guerrilla was zo goed als afgelopen en de vrede keerde terug. Toch blijven er incidenten plaatsvinden, waarbij leden of voormalige leden van het Lichtend Pad betrokken zijn. Op 7 oktober 2012 werd een aanslag uitgevoerd tegen drie helikopters in de Cusco regio. Ook wordt de betrokkenheid van Lichtend Pad bij cocaïne-handel vermoedt.

Amnestie

De Movimiento Por Amnistía y Derechos Fundamentales (Beweging voor Amnestie en Fundamentele Rechten) is een relatief nieuwe beweging die onder andere zegt te vechten voor de amnestie van Guzmán. Peru heeft de partij niet officieel toegestaan, maar het Lichtend Pad is zeker nog niet vergeten.