Eritrea, een Politieke Geschiedenis

Eritrea is opnieuw zo'n Afrikaans land waar we relatief weinig van weten. Gelegen in het oosten van Afrika horen we er vrij weinig van. In dit artikel daarom aandacht aan Eritrea.

Geschiedenis

Tot aan het einde van de negentiende eeuw maakte het hoge plateau van Eritrea deel uit van Ethiopië. Dit gebied werd voornamelijk bevolkt door de etnische groep van de Tigre en viel onder de Ethiopische troon, de omliggende gebieden waren veelal onafhankelijk. Laat in de negentiende eeuw koloniseerde de Italianen het gebied en vormden de grenzen van het hedendaagse Eritrea. In 1889 werd de aanwezigheid van de Italianen geformaliseerd met het Verdrag van Wuchale met de Ethiopische Keizer Menelik II. De relatie tussen de keizer en Italië verslechterde al snel omdat de Italianen probeerden hun invloed in het gebied verder uit te breiden ten koste van de Ethiopische keizer. In 1896 versloegen de Ethiopiërs de Italianen bij de slag van Tigre.

Italië en Ethiopië

De Italianen brachten verbeteringen aan in Eritrea op het gebied van landbouw en gezondheidszorg. Ook zorgden ze voor eenheid en orde in het etnische en religieus verdeelde land. Met de komst van de fascisten in Italië in 1922 veranderde de sfeer echter. De Eritreëers werden vanaf nu als tweederangs burgers beschouwd, inferieur aan de Italianen. Toch kwam de gedachte aan een eigen staat pas tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1941 versloegen de Britten de Italiaanse troepen in Eritrea en kwam het land onder een Britse militaire administratie terecht. Deze status bleef bestaan tot 1950, toen diverse partijen zich met het land gingen bemoeien. De Britten wilden het verdelen tussen Ethiopië en Soedan, de Sovjets wilden het teruggeven aan Italië (de Sovjets voorzagen een overwinning van de communisten tijdens de verkiezingen) en de Arabische wereld vond dat Eritrea deel uitmaakte van de Arabische en moslimwereld. De VN besloot tot een soort van associatie met Ethiopië, het bewind van de Britten moest per 15 september 1952 worden ontbonden. De Britten zorgden daarom voor een representatieve assemblee, die een voorlopige grondwet goedkeurde. Keizer Haile Selassie van Ethiopië keurde deze grondwet vervolgens goed en de representatieve assemblee werd de Eritrese assemblee.

Haile Selassie

Het was de bedoeling dat Ethiopië en Eritrea op losse wijze verbonden zouden zijn, maar Haile Selassie ondermijnde dit vanaf het begin. Hij ging daarbij voorbij aan de tamelijk grote verschillen tussen beide landen: de Eritrëers waren gewend geraakt aan Italiaanse en Britse invloeden en verlangden politieke vrijheid. De keizer riep het Amhaars uit tot de nationale taal (in plaats van het Tigre en het Arabisch), legde censuur op en verbood de Eritrese vlag. In 1962 zette hij de assemblee onder druk om de federatie vaarwel te leggen en om volledig deel uit te maken van het Ethiopische keizerrijk.

ELM, ELF en EPLF

In 1958 was de Eritrean Liberation Movement (ELM) al opgericht, een groep militante Eritrëers die zich verzette tegen het feit dat Eritrea deel uitmaakte van het Ethiopische keizerrijk. In 1962 was ELM ontdekt en vernietigd, maar al snel stond een nieuwe groep Eritrese nationalisten op. In 1960 in Caïro stichtten zij de Eritrean Liberation Front (ELF). Deze groep wilde afscheiding van Ethiopië en schroomde niet om daar wapens voor te gebruiken. Irak en Syrië, twee radicale Arabische landen, steunden ELF met geld en wapens. ELF kreeg steun van de plattelandsbevolking, vooral in het noorden en westen, ondanks verwoede pogingen van Haile Selassie om de Eritrëers in te palmen. In 1971 was de onrust zo groot dat de noodtoestand was afgekondigd in het land. ELF viel echter uiteen door tweespalt in de gelederen en de Eritrean People's Liberation Front (EPLF) werd opgericht.

In Ethiopië was inmiddels de keizer afgezet en het aan de Sovjet-Unie gelieerde Derg aan de macht gekomen. De Derg hadden echter net als de keizer voor hen plannen voor een groter Ethiopië en zetten de strijd om Eritrea voort. Deze strijd bleef duren tijdens de jaren zeventig en tachtig. Rond mei 1991 had de EPLF bijna heel Eritrea in handen en Tigrese en andere rebellen hadden in Ethiopië Derg uit de macht ontzet.

Onafhankelijkheid en Dictatorschap

Op 24 mei 1993 werd er een referendum gehouden en met bijna 100% van de stemmen kreeg Eritrea eindelijk onafhankelijkheid. Isaias Afwerki, leider van de EPLF werd de eerste president van een onafhankelijk Eritrea. In 1994 werd de EPLF omgedoopt tot het People’s Front for Democracy and Justice (PFDJ). In Ethiopië was Meles Zenawi aan de macht gekomen, net als Afwerki een Tigre en eindelijk waren de relaties tussen Eritrea en Ethiopië vrij goed. Vijf jaar later leidde conflicten over land en economisch beleid opnieuw tot oorlog tussen beide landen. Het duurde tot juni 2000 voordat een staakt-het-vuren was bereikt en op dat moment was een kwart van de bevolking van Eritrea ontheemd geraakt. Op 12 december 2000 werd officieel vrede gesloten, maar beide landen bleven problemen maken over de exacte grens tussen beiden. Eritrea werd extreem zwaar getroffen door de oorlog. Het land was al arm en onderontwikkeld, maar de oorlog liet weinig over van de aanwezige infrastructuur en economie. De situatie met buurland Ethiopië blijft gespannen en ook met Soedan en het Westen zijn de relaties niet goed. Afwerki heeft zichzelf ontwikkeld tot een autoritaire president. Eritrea wordt wel het Noord-Korea van Afrika genoemd, vanwege haar geïsoleerde positie en extreem harde straffen. Artsen zonder grenzen hebben het land op de 179ste plaats gezet van 179 wat betreft vrijheid van meningsuiting.