Het indienen en de gevolgen van een echtscheidingsverzoek

Een huwelijk kan op verschillende manieren eindigen. Echtscheiding is één van de manieren om het huwelijk te beëindigen. De eerste stap om een echtscheiding te realiseren zal men een echtscheidingsverzoek in moeten dienen. Sinds een recente wijziging van Boek 1 heeft het indienen van een echtscheidingsverzoek ingrijpende gevolgen indien men getrouwd is in gemeenschap van goederen of er een beperkte huwelijksgemeenschap tussen echtgenoten bestaat.

Het echtscheidingsverzoek

Grond echtscheiding: duurzame ontwrichting

De enige grond die de Nederlandse wet kent om een echtscheiding aan te vragen is duurzame ontwrichting. Er is sprake van duurzame ontwrichting indien de echtgenoten niet meer samen kunnen leven en er in de toekomst ook geen verbetering te verwachten is.

Gezamelijk echtscheidingsverzoek

Indien het verzoek tot echtscheiding door beiden echtgenoten gezamenlijk ingediend wordt, neemt de rechter de aanwezigheid van duurzame ontwrichting aan. De rechter zal verder geen onderzoek doen en de echtgenoten hoeven de duurzame ontwrichting ook niet te motiveren.

Eenzijdig echtscheidingsverzoek

Echter, als het verzoek tot echtscheiding eenzijdig is, dan zal de rechter wel onderzoeken of er sprake is van duurzame ontwrichting. De echtgenoot die zonder medewerking van de andere echtgenoot de echtscheiding wilt bewerkstelligen zal derhalve de duurzame ontwrichting moeten motiveren. Bij duurzame ontwrichting gaat het niet om de schuld. Wie van de echtgenoten de schuld heeft tot het mislukken van het huwelijk is niet relevant.

Gevolgen indienen echtscheidingsverzoek

Wijziging Boek 1

Begin 2012 is er een ingrijpende verandering geweest in het huwelijksvermogensrecht. Onder andere is artikel 1:119 BW geschrapt en is artikel 1:87 BW ten aanzien van vergoedingsrechten ingevoerd. Daarnaast is ingevoerd dat een indienen van een echtscheidingsverzoek met zich mee brengt dat de huwelijksgemeenschap ontbonden wordt. Tot 01-01-2012 werd de huwelijksgemeenschap pas na het inschrijven van de beschikking van de rechter ontbonden. Voor de leek lijkt de ontbinding van de huwelijksgemeenschap ten tijde van het indienen van het echtscheidingsverzoek wellicht geen groot verschil, de gemeenschap dient toch enig moment ontbonden te worden?

Voordeel: o.a. erfrechtelijke verkrijgingen

Een groot voordeel dat de huwelijksgemeenschap ontbonden wordt op het moment van het ontbinden van de gemeenschap is dat erfrechtelijke verkrijgingen tijdens de echtscheidingsprocedure niet meer in de gemeenschap vallen, en dus niet meer met de andere echtgenoot gedeeld dient te worden. Dit voordeel dit zich echter alleen voor indien de erfrechtelijke verkrijging niet al voorzien was van een uitsluitingsclausule en men getrouwd is in gemeenschap van goederen.

Nadeel: beheer en beschikkingsbevoegdheid

Het eerste nadeel van dat de huwelijksgemeenschap ontbonden wordt door het indienen van een echtscheidingsverzoek is dat de gemeenschap ontbonden kan zijn zonder dat de andere echtgenoot het weet. Het tweede nadeel dat in het verlengde van het eerste nadeel ligt, is dat door de ontbinding titel 3.7 van Boek 3 op de ontbonden gemeenschap van toepassing is, in plaats van het huwelijksvermogensrecht uit Boek 1. Op grond van titel 3.7 van Boek 3 zijn slechts de echtgenoten gezamenlijk bevoegd tot het beheer van de goederen, met uitzondering van onderhoud en handelingen die geen uitstel kunnen leiden. Daarnaast is men ook als deelgenoot in de ontbonden huwelijksgemeenschap niet ten aanzien van alles meer beschikkingsbevoegd. Indien men zijn of haar aandeel in een goed wilt verkopen, dan dient de andere echtgenoot daarmee in te stemmen. Belangrijk om nogmaals op te merken is, is dat op het moment van het indienen van een echtscheidingsverzoek de huwelijksgemeenschap ontbonden wordt en nog niet het huwelijk zelf. Het huwelijk wordt pas ontbonden op het moment dat de beschikking van de rechter in de registers wordt ingeschreven. Tot het inschrijven van de beschikking is men dus nog wel getrouwd, zij het dan dat de huwelijksgemeenschap al ontbonden is.