Rotterdam, van vissershaven tot stadshaven

Rotterdam heeft zich ontwikkeld van een vissershaven aan de Rotte tot een wereldhaven en stad. De nieuwste plannen zijn de Stadshavens.

Het begin

De Rotterdamse haven is in de vijftiende eeuw ontstaan uit de haringvisserij, wat toen de belangrijkste bron van inkomsten van de stad Rotterdam was. De haring werd verkocht aan Duitsland, Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden. Buiten het haringseizoen werden de schepen voor andere vracht gebruikt. Zo ontstond de koopvaart. Er werd wijn, olie en specerijen van Antwerpen via Rotterdam naar het noorden vervoerd. En andere producten, zoals hout en graan gingen via Rotterdam naar het zuiden. Later kreeg Rotterdam naast de haringboten ook grotere koopvaardijschepen. Omdat Rotterdam de concurrentie voor wilde blijven, werd in 1872 de Nieuwe Waterweg in gebruik genomen. Dit leidde tot nieuwe activiteiten en met hulp van de Rotterdamsche Handelsvereniging die gevormd werd door het rijk, de gemeente en investeerders werd eind jaren zeventig havens en bedrijfsterreinen op de linker Maasoever aangelegd. Als gevolg hiervan, kwamen er oeververbindingen als de Koninginnebrug (1876) en de Willemsbrug (1878). Na de annexatie van Charlois en Katendrecht werden de grote transitohavens Rijn-, Maas- en Waalhaven aangelegd.

Tussen de wereldoorlogen

Tussen de wereldoorlogen richtte Rotterdam zich op de overslag van Petroleum. In 1934 kwam de eerste Petroleumhaven en kort daarna de tweede. Na de Tweede Wereldoorlog volgde in de Botlek de derde petroleumhaven. Tussen 1958 en 1969 kwamen er vier bij in de Europoort en de achtste volgde in 1966 op de Maasvlakte. De in 1944 aangerichte vernielingen, werden direct na de oorlog hersteld en toen werd in 1947 het Botlekplan aangenomen. Vijf jaar later werd begonnen met de bouw van de Botlekbrug en volgden de aanleg van de Europoort en de Maasvlakte. In 1962 werd Rotterdam de eerste havenstad van de wereld.

De Stadshavens

Omdat een deel van de havenactiviteiten verhuizen naar de Tweede Maasvlakte worden de Stadshavens onderwerp van innovatieve en duurzame herontwikkeling. Stadshavens bestaan uit vier gebieden: Merwede-Vierhavens, Rijn-Maashaven, Waal-Eemhaven en Heijplaat met het RDM-terrein. De verandering van de Stadshavens gaat in fasen.

In het project Stadshavens komt de zogenoemde Clean Tech Delta tot stand, door een samenwerkingsverband van bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de regio van Rotterdam-Delft. Het innovatie vermogen in de regio Delft wordt gekoppeld aan de economische mogelijkheden van de Rotterdamse Stadshavens. Zo wordt vorm gegeven aan duurzame oplossingen op het gebied van stedelijk water management en deltatechnologie. Dit gebeurt op locaties als TU Delft, de RDM campus en innovatieve bedrijven in Merwedehaven en Vierhavens.

Rijn- en Waalhaven

De eerste projecten rond de Kop van Zuid heeft de transformatie van de Rijnhaven een vliegende start gegeven. Er is een drijvend paviljoen gekomen en gestart met de bouw van het European China Center, een ontmoetingsplaats voor Chinese bedrijven ondernemers en de Chinese gemeenschap. In 2012 is Katendrecht verbonden met de Wilhelminapier door de nieuwe Rijnhavenbrug. Ook is Katendrecht aantrekkelijker geworden door huizenbouw en de herinrichting van de kades.

Waalhaven Oostzijde wordt veranderd in een boulevard met kantoren en bedrijfsruimten voor maritieme dienstverleners. Aan de Zuidzijde komt een aansluiting op het Groene Kruisplein bij de A15. Het langzame verkeer gaat straks de Waalhavenboulevard over via een nieuwe brug tussen het Zuiderpark en pier drie. Door investeringen in vastgoed komen meer arbeidsplaatsen in het gebied en beter openbaar vervoer, waaronder een tram en-of/waterbusverbinding.

RDM-terrein en Heijplaat

De historische werf en gebouwen van de voormalige Rotterdamse Droogdok Maatschappij hebben een nieuwe bestemming gekregen. De RDM-Campus wordt nu gebruikt door studenten van de Hogeschool Holland en het Albeda College. Het innovatie Dock is een enorme industriële hal, waar bedrijven en studenten samenwerken aan nieuwe ontwikkelingen en oplossingen in de bouw, mobiliteit en energie. En het dorp Heijplaat is aangewezen als beschermd stadsgebied. Enkele gebouwen en het Quarantaineterrein zijn rijksmonument. Door nieuwbouw, nieuwe voorzieningen en betere verbindingen over het water wordt wonen in het dorp versterkt.

Drijvend bouwen

De bedoeling is, om in de Maashaven een combinatie te maken van binnenvaart en drijvend bouwen. Ook de Dokhaven en het Merwede-Vierhavensgebied is gedeeltelijk bestemd voor drijvend bouwen en er zijn plannen voor een drijvend park in de Rijnhaven. Stadshavens Rotterdam moet een sterk economisch gebied en een aantrekkelijke woonstad worden.