Keti-Koti, einde van de slavernij

Keti-Koti is een Feestdag, dat gevierd wordt door voornamelijk Creoolse Surinamers, maar ook Antillianen. Op deze dag wordt het "einde van de slavernij" gevierd. Keti-Koti wordt ook wel "Dag der Vrijheden" of "Emancipatiedag" genoemd. De meest gebruikelijke naam is Keti-Koti. In Nederland wordt de slavernij ook herdacht, denk bijv. aan het jaarlijkse Kwakoe Festival.

Een stukje geschiedenis: de slavenhandel

In de 16e tot de 19e eeuw zijn 9-15 miljoen slaven uit Afrika gehaald om te werken op plantages van Europese landeigenaren in Noord- en Zuid Amerika. Doordat de indianen niet sterk genoeg waren daar te werken, kwamen Europeanen op het idee om slaven uit Afrika te laten halen.

Nederland verscheepte zo'n 550.000 (West) Afrikanen naar de Kolonies in Amerika. Eerst naar Brazilië en later vooral naar Suriname en de Nederlandse Antillen. Nederland behoorde net als Engeland en Frankrijk tot de grootste slavenhandelaren.

De slaven-schepen gingen eerst naar de grote slavenmarkt in Curaçao. Daar werden de slaven geselecteerd op leeftijd en gezondheid. Vervolgens werden ze gebrandmerkt op hun arm.

De slaven moesten al het zware en smerige werk doen en als gevangenen op de plantages leven. Vaak waren de slaven er slecht aan toe, maar ze moesten blijven werken.

Na 1840, toen plantage-eigenaren vanuit de koloniën naar Amsterdam verhuisden, hoorden de Nederlanders hoe slecht de slaven het daar hadden. Na een hevig protest werd uiteindelijk de slavernij afgeschaft. Nederland was hiermee aan de late kant, want Frankrijk en Engeland hadden in die tijd al lang de slavernij gestopt.

Op 1 juli 1863 schaft Nederland de slavernij in de kolonies af. In Suriname kwamen die dag 34.000 slaven vrij en op de Nederlandse Antillen 12.000. Daarmee kwam, na meer dan 200 jaar, een einde aan één van de zwartste bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis.

Sindsdien is er op 1 juli in Suriname en de Nederlandse Antillen een feestdag: "Keti-Koti"

Wat is Keti-Koti?

Keti-Koti is een uitbundig feest met veel muziek dat de hele nacht door kan gaan. In Amsterdam wordt jaarlijks een Kwakoe-feest georganiseerd

Op welke dag wordt het gevierd?

Herdenkingsdag

Eén dag vóór Keti-Koti is er een herdenkingsdag. Op 30 juni worden de slachtoffers van de slavernij herdacht. Op deze dag is er om 8 uur s'avonds 2 minuten stilte. De sfeer is plechtig en ingetogen. Op deze herdenkingsdag dragen de meeste vrouwen witte jurken (Koto's). De punten van hun hoofddoeken zijn naar binnen gestopt, als teken van verdriet. De kleur "wit" is in Suriname en op de Antillen de officiële rouwkleur.

Keti-Koti Viering

Eén dag na de herdenking, dus op 1 juli, is het Keti-Koti Feest. Je kunt het vergelijken met de Bevrijdingsdag in Nederland. Blij met de vrijheid. Verlost van de slavernij. De sfeer is zeer vrolijk en er wordt gefeest tot diep in de nacht. De Koto's (klederdrachtsjurk) zijn op deze dag gekleurd. Meestal alle kleuren van de regenboog. De punten van de hoofddoeken staan naar buiten en naar boven toe. Kenmerkend voor een feeststemming. Voor de kinderen is er die dag ook veel te doen. Zo is er bijvoorbeeld een optocht "ontketeningsmars", waarbij de kinderen klederdracht dragen of kleren in de kleuren van de Surinaamse of Nederlandse vlag.

Waar wordt het gevierd?

Keti-Koti wordt uitbundig gevierd in vooral Suriname en op de Nederlandse Antillen. Ook in Nederland. In diverse grote steden in Nederland wordt de slavernij herdacht en Keti-Koti gevierd. Denk aan het Kwakoe festival in Amsterdam (lees hieronder meer over het Kwakoe Festival), de herdenkingen in Den Haag en de jaarlijkse optocht van Radio Stanvaste in Rotterdam.

Waar komt de naam "Keti-Koti" vandaan?

Keti-Koti betekent letterlijk "het verbreken van de ketenen". In de slaventijd waren de slaven geketend met een ketting. Toen de slavernij werd afgeschaft zijn de kettingen verbroken. Daar komt de naam dus vandaan.

Andere benamingen voor Keti-Koti zijn:

• Dag der Vrijheden
• Dag van de Vrijheden
• De gebroken ketenen
• Manspasi
• Emancipatie Dag

Kwakoe

In 1963 bestond Keti-Koti 100 jaar. In Paramaribo is toen een standbeeld onthuld "Kwakoe". Kwakoe stelt een weggelopen slaaf voor, die het symbool werd voor de drang naar Vrijheid. In de Afrikaanse traditie dragen de kinderen vaak de naam van de dag waarop ze geboren worden. Vooral mannen die op woensdag werden geboren kregen de naam "Kwakoe" Omdat 1 juli 1963 op een woensdag viel, kreeg het standbeeld de naam "Kwakoe'

Het Kwakoe Zomer Festival

Sinds 1975 wordt er in Amsterdam jaarlijks het "Kwakoe Zomer Festival" gehouden. Deze feestelijke dagen worden gehouden tijdens zes weekeinden in juli en augustus. Er is een gevarieerd programma, waaronder live muziek, film, kunst, optredens, sport, eten, dansen, ontmoetingen, etc. Elk jaar heeft het festival een ander thema.

De bezoekers van het Kwakoe Zomer Festival zijn voornamelijk afkomstig uit minderheidsgroepen met een sterk Surinaams, Antilliaans en Afrikaans accent. De laatste jaren worden er veel meer verschillende culturen gezien, waaronder ook Nederlanders. Het is van origine een Surinaams festival, maar het heeft zich in Nederland ontwikkelt tot een multi-cultureel Feest.

Zie:

• Kwakoe Zomerfestival
• Keti-Koti Festival