mijn kijk op

DNA Databank, wel of niet?

Met de uitspraken van korpschef Paauw is de discussie over een DNA databank weer actueel gemaakt. Sla het DNA van alle Nederlanders op en je hebt criminelen zo te pakken. Nederlanders zijn sterk verdeeld over de wenselijkheid van dit systeem. Hoewel je misdadigers zo te pakken hebt, moet wel iedereen eerst DNA afstaan voor de databank, een inbreuk op de privacy.

• Voordelen
• Nadelen
• Discussie
• Conclusie

Voordelen

• Als je DNA vindt, weet je direct wie de dader is.
• De schuld van een crimineel is sterker bewezen wat leidt tot meer veroordelingen.
• Het werkt preventief.

De voordelen zijn heel sterk en bieden uitzicht op een samenleving met zeer weinig criminaliteit.

Nadelen

• Het kost veel geld.
• Schending van privacy.
• Buitenlanders zijn niet geregistreerd.
• De wetgeving laat momenteel nog niet toe dat je van een willekeurig persoon DNA afneemt.
• Criminelen kunnen nog steeds vluchten of onderduiken.
• Je kunt alleen bepaalde soorten criminaliteit oplossen. Computercriminaliteit, belastingontduiking, boekhoudfraude, oplichting, geld witwassen zijn niet zo sterk aan DNA gerelateerd.

Discussie

Het zal werken

Iedereen kan voorzien dat een DNA databank zal werken of je nu voor of tegen bent. Misschien vind je soms geen DNA, misschien heb je te maken met een buitenlandse crimineel, misschien blijft de dader voortvluchtig, maar uiteindelijk zal het in de meerderheid van de gevallen geweldig goed werken. Er gaat ook een enorme preventieve werking van uit, want een crimineel bedenkt zich nu wel twee keer voordat hij iets gaat uitvreten. De discussie over de vraag of het zal werken, vind ik dan ook een nogal leeg debat. Zolang we niet te maken hebben met witteboordencriminaliteit zoals belastingontduiking, kunnen we toch best wel zeker zijn dat het voor vrijwel elk geval de DNA databank uitkomst zal bieden.

Waarom je dan toch tegen moet zijn

Maar ondanks dat ik heel prima kan inzien dat het zeer effectief zal zijn, is er een knagend, onzeker gevoel dat hier toch iets mis mee is. Ergens voelt dit plan niet goed. Ik ben geen crimineel en heb niets te verbergen. Ik betaal netjes mijn belasting, net als de meeste andere Nederlanders. Mijn privacy wordt sterk aangetast met een dergelijke databank, maar dat kan ik er misschien nog voor over hebben als de veiligheid zoveel beter zal worden.

De reden dat ik toch de DNA bank niet kan accepteren, ligt dan ook niet in de schending van mijn privacy (hoewel ook dat een bezwaar is), maar in de fundamentele schending van je rechten als mens.

Inperking van de macht van de staat

Westerse staten zijn opgebouwd na lange strijd tegen sterke machten. In 1848 veranderde de grondwet in Nederland en was de koning niet langer een absolute monarch. In de Verenigde Staten heerst er trots op de onafhankelijkheidsstrijd tegen Engeland. Overal in de geschiedenis en steeds meer ook recent zien we voorbeelden van mensen die in opstand komen tegen een macht die te absoluut is, een macht die niet haar onderdanen beschermt maar enkel zichzelf.

De scheiding van de wetgevende, controlerende en uitvoerende macht is een fundamenteel principe van de westerse samenleving. Daar hoort bij dat de bevolking een stem heeft in wie de wetgever is. Op het moment dat we een dergelijke databank aanmaken, laten we deze principes los. Je bent onschuldig totdat het tegendeel is bewezen. Met de DNA databank in de hand gaan we dat omdraaien. Omdat je DNA is gevonden, ben je dus schuldig. Politiemensen gaan niet meer na wat waar is, want die moord of overval moet opgelost worden.

Effectiviteit is niet alles

Ik wil eigenlijk het idee omdraaien. Voorstanders zeggen dat we DNA databank moeten aanmaken omdat dit zal werken. Klopt, maar niet alles wat werkt, moeten we vervolgens ook ten uitvoer brengen. Een kind een klap geven als het ongehoorzaam is werkt, maar toch zullen genoeg ouders het niet doen. Een jonge vrouw niet aannemen voor een baan omdat ze mogelijk snel zwanger zal zijn werkt voor het bedrijf heel goed, maar is toch niet acceptabel. Plegers van aanslagen tot een bekentenis dwingen a la Abu Graib werkt, maar toch geloven we niet in marteling. Het feit dat iets werkt, betekent niet dat het dus ook automatisch een goed idee is. Wetten zijn er om ons vrijheid te geven, maar ook om onszelf en de overheid te stoppen om dingen te doen waar we principieel tegen zijn.

Vrijheid vergeten

We zijn op een punt aangekomen waar we zoveel vrijheid hebben, dat we niet meer weten hoe het is om zonder te leven. We hebben geen kennis van de angst voor de overheid zoals dat in autoritaire staten het geval is. We beseffen niet het gevoel van machteloosheid dat mensen dan hebben en de inschikkelijkheid die het creëert. We zijn zo vrij, dat we niet kunnen zien hoe beschadigend het alternatief werkt op creativiteit, spontaniteit en daadkracht. Vrijheid is een dergelijk groot goed dat we ook de vrijheid hebben om te discussiëren over de inperking ervan. In een land met een almachtige staat heb je die vrijheid niet meer.

Conclusie

We hebben lang strijd geleverd om tot een fatsoenlijke, beschaafde samenleving te komen. Ja, daarin heb je criminelen en die zul je aan moeten pakken. Maar dit is geen geval van het doel heiligt de middelen. Op het moment dat we de staat, politie of justitie dit soort macht in handen geven, zetten we onszelf een honderdtal jaren terug op de ladder van menselijke ontwikkeling.