De grootste misvattingen aller tijden

Hoe vaak dreun je tijdens een discussie een of ander feitje op? En hoe vaak heb je ook gecontroleerd of dat feitje daadwerkelijk klopt? Het komt regelmatig voor dat ik in een quiz of bij een talkshow iemand naar een feitje hoor verwijzen waarvan ik weet dat het niet klopt. Vaak gaat het dan om het soort feitjes die ingeburgerd zijn geraakt in de loop van de tijd. Hieronder een overzicht van een aantal van de meest voorkomende misverstanden.

Water in een afvoer draait onder de evenaar de andere kant op

Hoe leg je het Coriolis effect uit? Het Coriolis effect legt uit waarom wolkenmassa's op het noordelijk halfrond tegen de klok in draait en op het zuidelijk halfrond met de klok mee. Om het uit te leggen wordt vaak, onterecht, het voorbeeld van een afvoer genomen. Water dat in een afvoer wegspoelt is namelijk ook onderhevig aan het Coriolis effect. Het effect is echter minuscuul en eigenlijk te verwaarlozen. De vorm van de wastafel, de ligging, de omringende luchtdruk zijn allemaal van veel groter belang bij het bepalen van de draairichting van het water.

Vroeger dacht men dat de aarde plat was

Columbus zou voor gek verklaard worden om over het westen een route naar Indie te vinden. Hij zou bij de rand van de aarde aankomen en eraf vallen. Hoe komt het dan dat zo'n 200 jaar voor Christus een geleerde man de omtrek van de aarde vrij accuraat wist te berekenen? Als men echt zou hebben gedacht dat de aarde plat was, dan zouden ze toch nooit op het idee gekomen zijn om een omtrek van de aarde te berekenen?

Columbus werd voor gek verklaard omdat men dacht dat over het westen naar Azie zeilen veel te lang zou duren en de bemanning zou sterven van honger. In de negentiende eeuw zou het fabeltje ontstaan zijn dat men dacht dat de aarde plat was doordat het verscheen in een biografie van Columbus. De schrijver werd beschouwd als een expert en dus op zijn woord geloofd.

Sneeuwvlokken zijn nooit identiek aan elkaar

Neem twee willekeurige sneeuwvlokken, leg ze onder een microscoop en zullen er nooit hetzelfde uitzien! nooit? Dat zou impliceren dat de wetenschap precies weet hoe iedere sneeuwvlok eruit ziet. Ofwel, dat er ergens iemand is die elke sneeuwvlok heeft gezien. Dat is natuurlijk niet het geval en dus kun je enkel zeggen dat als je twee sneeuwvlokken vergelijkt, ze waarschijnlijk anders zijn.

Door vlees snel dicht te schroeien verliest het minder vocht

Deze hoor je zelfs van veel chef-koks. Als je vlees snel dichtschroeit verliest het minder vocht en blijft het vlees dus sappig. Precies het tegenovergestelde is echter waar. Door vlees snel dicht te schroeien verliest het veel meer vocht dan normaal. Het voordeel van het snel dichtschroeien van vlees ligt aan het ontstaan van een knapperige korst die voor een sterkere smaak zorgt.

Mensen gebruiken maar 10 procent van hun hersenen

Soms lijkt het misschien meer dan de waarheid, maar we gebruiken wel degelijk de volle honderd procent van onze hersenen. De uitdrukking zou in eerste instantie figuurlijk bedoeld zijn, maar later als feit in gebruik geraakt. Het is ook eigenlijk heel makkelijk aan te tonen dat je meer dan 10 procent van je hersenen gebruikt met behulp van een fMRI scan die laat zien welke hersenactiviteit er is. Op zo'n fMRI scan is duidelijk te zien dat ieder deel van je hersenen iets doet.

De Chinese Muur is zichtbaar vanaf de maan

Het zou het enige menselijke bouwwerk moeten zijn dat vanaf de maan te zien zou zijn. Helaas hebben geen van de astronauten die ooit op de maan zijn geweest aangegeven bouwwerken op aarde te kunnen zien. Dat de Chinese Muur op zo'n afstand niet zichtbaar is, is niet meer dan logisch. Ondanks dat de muur erg lang is, is hij ook maar enkele meters breed en heeft hij daarbij haast dezelfde kleur als zijn omgeving.