Lichaamsgeur, deodorant en partnerkeuze

Of het nu de partnerkeuze of een andere belangrijke (aankoop-)beslissing betreft: altijd is lichaamsgeur meebepalend voor je keuze. Sinds het rookverbod hoef je bij het flirten niet meer op je ogen te vertrouwen, maar je kan ook op je reuk afgaan, een techniek die Napoleon al beheerste. Hij bereidde zijn vrouw op zijn terugkeer uit het front altijd voor met de boodschap: "Was je niet, ik kom eraan". En wist je trouwens dat geuren ook een rol spelen bij de voortplanting en haaruitval? Zonder deodorant en parfum was de mensheid al lang uitgestorven.

Inhoud

• Rookverbod, lichaamsgeur en partnerkeuze
• Lichaamsgeur meer dan goed parfum
• De geur van warme appeltaart
• Reuk roept stemming op
• Ook de marketing speelt in op onze reukgevoelens
• Napoleon: "Was je niet, ik kom eraan"
• Lichaamsgeur en relatie
• De rol van geur bij de voortplanting
• Geurtherapie bij haaruitval

Rookverbod, lichaamsgeur en partnerkeuze

Zweet, slechte adem en stinkende voeten. Sinds in discotheken het rookverbod geldt, ruikt het plotseling overal weer naar medemens. Maar de nieuwe discogeur heeft ook zijn voordelen: je hoeft bij het flirten niet meer op je ogen te vertrouwen, maar je kan ook op je reuk afgaan. Dat is tenminste de belangrijkste stelling van reukonderzoeker Hanns Hatt (Universiteit Bochum) in diens proefschrift. Op het gebied van partnerkeuze is het reukorgaan de meest betrouwbare indicator. De lichaamsgeur moet passend zijn voordat mensen zich binden. Overal in de natuur speelt die geur een belangrijke rol.

Lichaamsgeur meer dan goed parfum

"Natuurlijk is het prettig als iemand aangenaam ruikt," zegt professor Hatt in zijn proefschrift, maar in de natuur komt pret niet op de eerste plaats. Daarom gaat het in zijn proefschrift om veel meer dan een goed parfum. Reuk heeft een veel diepere en subtielere betekenis voor ons leven dan we tot dusver hebben aangenomen. De lichaamsgeur bepaalt beslissingen lang voordat ons verstand in beeld komt, en dat zonder dat we het merken.

De geur van warme appeltaart

De neus slaapt nooit. Ze ruikt altijd. En zolang er lucht is zweven er ook reukmoleculen. Met iedere ademteug sturen de reukreceptoren een signaal naar de hersenen, het centrum van al onze gevoelens. En al heeft de mens wel 350 reukreceptoren (een rat heeft er trouwens vier keer zoveel), de hersenen analyseren élk geurdetail en slaan dat op. En tegelijk ook de bijbehorende beelden en emoties.

Reuk roept stemming op

Een eenmaal door de hersenen opgeslagen geurstof wordt door het brein altijd meteen herkend. Als we dezelfde reuk ooit opnieuw ruiken, roepen we daarmee ook de bijbehorende stemming weer op. Dus bij bepaalde geuren kán je niet anders dan aan vroegere herinneringen denken:

• bij de geur van kaneel denk je aan versgebakken appeltaart;
• of bij de geur van inkt aan je vroegere schooltijd.

Zelfs als het gaat om het nemen van belangrijke beslissingen, speelt de geur een belangrijke rol. Een huis waarin het naar de tandarts ruikt, wil niemand kopen. Ruikt het echter naar verse appeltaart dan komen positieve gevoelens los: herinneringen aan grootmoeder of de jeugd op het platteland.

Ook de marketing speelt in op onze reukgevoelens

Dat geuren van invloed kunnen zijn op beslissingen, hebben inmiddels ook marketingmensen ontdekt. Ze maken gebruik van onze onbewuste associaties en zorgen ervoor dat bij de schappen met brood in de supermarkt een kunstmatige geur van vers brood verspreid wordt. Garagebedrijven voorzien het interieur van gerepareerde wagens met de geur van nieuwe auto's, kunststof schoenen worden met leerspray tot kwaliteitsschoenen gebombardeerd, en de Amerikaanse modeketen Abercrombie & Fitch spuit parfum van eigen merk op aangeboden kleding. Kennelijk werkt de truc en kunnen we er niet veel tegen doen.

Napoleon: "Was je niet, ik kom eraan"

Zelfs bij de keuze van z’n partner laat men zich door de menselijke geur lokken. De lichaamsgeur dringt altijd door, of we het nu leuk vinden of niet. Napoleon zou zijn vrouw Josephine altijd op zijn terugkeer van het front hebben voorbereid met de woorden: "Was je niet, ik kom eraan".

Lichaamsgeur en relatie

Onbewust zenden mensen doorlopend geurberichten uit. Met name op de lichaamsplekken waar het warm en vochtig is, vliegen de geurmoleculen in het rond. Als nu deze vreemde lichaamsgeur niéts gemeen heeft met de eigen lichaamsgeur (die je trouwens zelf niet waarneemt), kan dat het uitgangspunt zijn voor een nieuwe relatie. Professor Hatt heeft daarvoor een simpele biologische uitleg: “Men ruikt elkaars genen, en hoe meer die verschillen van de eigen genen, des te beter ruikt het voor jezelf. De natuur verhindert zo dat je verliefd wordt op gezinsleden, een ingebouwde bescherming tegen inteelt".

De rol van geur bij de voortplanting

Onze geur speelt ook een bijzondere rol in de voortplanting. Denk daarbij aan de bloemrijke geur van Lelietjes van Dalen in de lente. Maar dan niet als het lichte deppen van parfum achter de oorlelletjes, maar veel dieper in ons lichaam. Want niet alleen onze neus beschikt over reukreceptoren. Samen met zijn wetenschappers heeft professor Hatt vastgesteld dat ook zaadcellen kunnen ruiken. Ze bezitten een sensor die matcht met de geur van Lelietjes van Dalen.

Geurtherapie bij haaruitval

De cellen van menselijke haarwortels hebben geurreceptoren en het activeren ervan met een bepaalde geur kan de levensduur van de haren verlengen. De resultaten van een onderzoek daarnaar, werden in september 2018 online gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications. Professor Hanns Hatt, de eerder genoemde geuronderzoeker aan de universiteit van Bochum, was een van de auteurs. De bevindingen openen volgens hem nieuwe wegen in de behandeling van haaruitval.