Omgekeerd inzamelen: een systeem voor afvalinzameling

Omgekeerd inzamelen of omgekeerde afvalinzameling is een wijze van ophalen en verwerken van particulier afval. Waar bij het reguliere systeem restafval en gft aan huis kan worden aangeboden en overig afval door bewoners zelf weggebracht dient te worden, dient men bij omgekeerd inzamelen zelf restafval weg te brengen.

Wat is omgekeerd inzamelen?

Bij het reguliere afvalsysteem kan men meestal gft-afval en restafval aan huis aanbieden, waarna dit opgehaald wordt. Overig afval, zoals glas, papier en textiel dient men meestal zelf weg te brengen. Omgekeerd inzamelen werk anders: bij dit systeem worden afzonderlijke afvalsoorten zoals gft, papier, textiel en plastic opgehaald aan huis. Men hoeft dit dus niet meer weg te brengen. Restafval dient echter wel zelf naar een container gebracht te worden. Vaak wordt gekozen voor een combinatie met diftar: men moet dan betalen wanneer hij of zij restafval wegbrengt. De exacte regels verschillen per gemeente.

Waar komt omgekeerd inzamelen vandaan?

Omgekeerd inzamelen is een term van de ROVA, een bedrijf dat afval ophaalt in Oost-Nederland. Zij introduceerden het principe in 2009; in 2012 startten enkele gemeentes met een proef. Anno 2020 hebben ruim 60 Nederlandse gemeentes het principe al ingevoerd.

Waarom omgekeerd inzamelen?

Het doel van omgekeerd inzamelen is om mensen te stimuleren hun afval beter te scheiden. Een groot deel van het afval dat nu bij het restafval belandt, is namelijk te gebruiken als grondstof voor nieuwe materialen. Door het bewoners makkelijk te maken om afval te scheiden en het onaantrekkelijker te maken om restafval aan te bieden, wil men bereiken dat er minder herbruikbaar materiaal bij het restafval terecht komt.

Voordelen van omgekeerd inzamelen

Het doel van omgekeerd inzamelen is om meer herbruikbaar afval te scheiden van restafval. Veel gemeentes die dit afvalsysteem hanteren zijn positief over de scheidingspercentages: er werd na invoering van het systeem minder restafval aangeboden en meer afval gescheiden.

Ook kan omgekeerd inzamelen een kostenbesparing met zich meebrengen. De kosten voor het invoeren van het systeem zijn weliswaar hoog (er moet vaker afval opgehaald worden en er moeten meer containers voor restafval geplaatst worden), maar deze kosten kunnen worden gedekt door de opbrengsten van het gescheiden afval. Wanneer men optimaal scheidt kan dit leiden tot kostenbesparing en daarmee ook tot een lagere afvalstoffenheffing voor bewoners.

Nadelen van omgekeerd inzamelen

Hoewel de scheidingspercentages zijn verbeterd en de hoeveelheid restafval die ingezameld wordt in veel gevallen afneemt, is hier geen consensus over. Onderzoeken naar de positieve effecten van omgekeerd inzamelen spreken elkaar tegen. Het is dus niet gegarandeerd dat dit systeem ook daadwerkelijk leidt tot betere scheiding en minder restafval.

Daarnaast betekent omgekeerd inzamelen dat bewoners hun eigen restafval weg moeten brengen. Voor bewoners die slecht ter been zijn of om andere redenen niet in staat zijn een vuilniszak weg te brengen is dit erg lastig. Ook nemen de containers voor de verschillende soorten afval veel ruimte in beslag: niet alle huishoudens hebben genoeg ruimte om hun afval apart te verzamelen.
Ten slotte heeft omgekeerde inzameling alleen positieve financiële effecten wanneer er optimaal gescheiden wordt, omdat alleen in dat geval de opbrengsten van het herbruikbare materiaal het grootste zijn. Wanneer men alsnog veel herbruikbaar materiaal met het restafval weggooit zijn de positieve effecten van het omgekeerd inzamelen klein en kunnen de kosten hoog oplopen.