Skjin wetter Fryslân: schoonmaakevenement in Friese wateren

Mooi al die grachten, sloten en waterplassen. Als je er langs wandelt, fietst of rijdt sta je er niet bij stil dat er naast het zichtbare afval op het wateroppervlak ook heel veel troep op de bodem van deze wateren ligt. Deze troep is dodelijk voor het waterleven. Hoe komt die troep daar eigenlijk? Afval wordt voornamelijk door ons mensen in het water gegooid. Als het niet wordt opgeruimd, belandt het uiteindelijk in de zee en sterven vele waterdieren door de plastic soep. Gelukkig wordt er op steeds meer plaatsen in en om het water schoongemaakt. Dat is ook het geval in Friesland tijdens het schoonmaakevenement Skjin wetter Fryslân dat in 2020 voor de vierde keer werd georganiseerd.

• Zwerfafval
• Dood schildpadje
• Schoonmaakactie Skjin wetter Fryslân
• Initiatiefnemer
• Wat werd er gevonden
• Hulptroepen
• Kunstenaars

Zwerfafval

Je kent het vast wel: een kindje krijgt een snoepje en gooit het snoeppapiertje op straat. Niet in de prullenbak die een klein stukje verderop staat. Papa en mama hebben niet door dat het snoeppapiertje op straat rond dwarrelt en even later door de wind het water wordt ingeblazen. Niet alleen een snoeppapiertje, maar ook stukken plastic en ander zwerfafval worden door de wind het water ingeblazen. Helaas gebeurt het ook dat troep bewust in het water wordt gegooid. Denk maar eens aan al die fietsen in de grachten, of de talloze lege (en soms gevulde) bierflesjes en blikjes.

Dood schildpadje

Misschien ken je het verhaal van het jonge schildpadje dat in oktober 2019 in Florida aanspoelde. Het beestje had maar liefst 104 stukjes plastic in de maag. Het diertje zag dit plastic aan voor eten, want het wist niet beter. Het vulde zijn/haar maag hiermee en had daardoor een vol gevoel. Het nam geen voedsel meer tot zich en verzwakte en overleed uiteindelijk. Maar niet alleen dit schildpadje is overleden door de plastic soep.

Schoonmaakactie Skjin wetter Fryslân

Gelukkig zijn er her en der schoonmaakacties om het water van al die troep te "bevrijden". Dit wordt ook jaarlijks in Friesland gedaan, tijdens Skjin wetter Fryslân. Skjin wetter is in het Nederlands vertaald: schoon water.

• In 2017 werd de pilot van Skjin wetter Fryslân gedraaid. Het vond toen plaats in Franeker.
• In 2018 werd er op vier locaties naar afval gezocht: Sneek, Franeker, Leeuwarden en Balk. In Sneek werd toen het meeste afval gevonden, namelijk 1.437 kilo.
• In 2019 vond de derde editie van het schoonmaakevenement Skjin wetter Fryslân plaats op zeven verschillende locaties: Drachten in onder andere de Drachtstervaart, Harlingen, Heerenveen, Kollum rond de Driepuntsbrug, Lemmer, Sint Annaparochie en Zwaagwesteinde in het water bij camping De Zilveren Maan. In totaal werd er 3.951 kilo afval opgevist/verzameld. Harlingen was de plaats waar het meeste afval qua gewicht werd gevonden, namelijk 1.552 kilo.
• Het hele jaar 2020 staat in het teken van het opruimen van zwerfafval. Van 26 september tot en met 3 oktober werd de vierde editie van de Schoonmaakactie Skjin wetter Fryslân gehouden. In totaal deden 6 Friese gemeente mee.

Initiatiefnemer

Het schoonmaakevenement werd georganiseerd door de FMF (Friese Milieu Federatie) en Wetterskip Fryslân. Daarnaast hielpen ook de gemeenten van de betreffende locaties mee.

Wat werd er gevonden

Tijdens het zoeken naar afval werden er vooral veel lege blikjes, maar ook lege bierflesjes in het water gevonden. Op sommige plekken werden er zelfs gevulde bierflesjes en flessen rosé gevonden. Maar ook winkelwagentjes, fietsen, een kinderstepje, pionnen, een staande lamp, surfplanken, een bowlingbal, een lege bigbag van zand/grind, bakstenen en stenen bielzen kwamen naar boven. Er werden zelfs verkeersborden gevonden en uiteraard veel plastic.

Hulptroepen

Diverse organisaties hielpen met het vinden en opruimen van het afval, maar ook particulieren konden deelnemen. De organisaties bestonden uit:

• duikverenigingen
• watersportverenigingen (roei- en kanoverenigingen)
• De Reddingsbrigade (Drachten en Lemmer)
• Brandweer (Harlingen, Heerenveen, Lemmer)
• scouting
• gemeentes van de locaties

Kunstenaars

Op elke locatie was een kunstenaar die van het verzamelde afval een waar kunstwerk maakte. De volgende kunstenaars waren op de volgende plaatsen aanwezig:

• Agnes Bakker in Harlingen
• Remon de Jong in Drachten
• Melle Stumphius in Heerenveen
• Machiel Braaksma in Kollum
• Lisette Bokma in Lemmer
• Marsja van der Ven in Sint Annaparochie
• Sibe Jan (achternaam onbekend) in Zwaagwesteinde