recensie

In de wildernis met John Muir, de man achter Yosemite Park

Misschien doet de naam John Muir (1838-1914) niet bij iedereen een belletje rinkelen. Deze in Schotland geboren Amerikaanse schrijver was een pionier wat natuurbescherming aangaat. Zo stond Muir aan de wieg van het Yosemite National Park en richtte hij de Sierra club op, één van de belangrijkste Amerikaanse organisaties op gebied van natuurbehoud. Muirs trektochten door de natuur, vaak in dagboekvorm geschreven, inspireerden. Er werden onder andere een gletsjer, een bergtop en een 338,6 kilometer lang wandelpad door het Sierra Nevada-gebergte naar hem vernoemd. Het boek "In de wildernis, tochten door Wisconsin, Nevada, Californië en Alaska", uitgegegeven in februari 2018, bevat een aantal teksten die de natuurvorser schreef.

De jeugd van John Muir

John Muir werd geboren in Dunbar, Schotland. In 1849 emigreerde hij op elfjarige leeftijd met zijn familie naar de VS. Zijn vader begon in Wisconsin een boerderij. Muir bracht hele zomers door met het bestuderen van de fauna en flora. Muirs fascinatie voor al wat leefde, deed hem besluiten botanie te gaan studeren. Dit viel niet in goede aarde bij zijn erg religieuze vader. De invloed van deze man maakte van John Muir een diep gelovig man. Hij beleed zijn geloof echter niet op een strikt orthodoxe manier, maar bracht het op spirituele wijze samen met zijn bewondering voor de natuur.

Het prille begin op de boerderij

In de wildernis begint met een hoofdstuk waarin Muir zijn jeugd op de boerderij beschreef. Een logische keuze want daar werd het vuur voor zijn passie aangewakkerd. Hij bestudeerde de boerderijdieren die zijn vader aanschafte en noemde het werken ermee een niet aflatende bron van verrukking en verwondering. We lezen hoe de jonge John ieder dier zijn eigen karaktereigenschappen toedichtte, hoe hij hun menselijke trekjes toeschreef en hoe belangrijk hij de verbondenheid met de dieren vond. De lezer maakt in dit hoofdstuk al kennis met de geloofsopvattingen van de man. Muir stelde dat volgens hem respect en waardering voor dieren een goddelijke waardering deed ontstaan die verder ging dan de kerk- en schoollessen die naar zijn mening afstompende doctrines onderwezen.

John Muir, natuurvorser en schrijver

De tastbaarheid en het enthousiasme waarmee Muir schreef, plaatst de lezer bijna zelf in de onontgonnen wildernis die de natuurvorser in die tijd schetste. De landschappen van Muir zijn duizenden hectares vol eeuwenoude bossen en kilometerslange imposante gletsjers. De precisie die Muir hanteerde en zijn gedrevenheid om die natuur te begrijpen, er één mee te worden, zijn alom aanwezig in zijn werk. De teksten in het boek zijn dan ook vaak erg gedetailleerde beschrijvingen van de gebieden waar hij, meer dan eens met gevaar voor eigen leven, doorheen trok of, zoals hij het zelf zou beschrijven, in verdwaalde.

Stickeen, over de band met een hond

Een ontroerende passage in de bundel is ongetwijfeld het hoofdstuk met het hondje Stickeen. Tijdens een expeditie naar Zuid-Oost-Alaska bracht een reisgenoot Stickeen mee aan boord. Hoewel Muir aanvankelijk bezwaar aantekende tegen de komst van het dier dat volgens hem niets dan last zou betekenen en kapot zou gaan aan de ijzige koude, zou er zich later een diepe band tussen de twee ontwikkelen. Stickeen bleek nergens last van te hebben en ging zijn eigen onbevreesde weg. Net als de schrijver had het hondje een hang naar avontuur. Op één van hun verkenningstochten zaten Muir en Stickeen midden in een storm vast op een gletsjer die uit een doolhof van diepe kloven en verschoven ijsblokken bestond. De terugweg was afgesloten en de weg vooruit leek ook bezaaid met levensgevaarlijke hindernissen. De koelbloedige Muir en de hond wisten levend het kamp te bereiken. Na de expeditie scheidden hun wegen. "Toen mijn werk van dat seizoen erop zat, vertrok ik naar Californië en heb ik mijn dierbare maatje nooit meer gezien."

Yosemite National Park, de invloed van Muir

Muirs vele bezoeken aan de Sierra Nevada en zijn talrijke publicaties hieromtrent, zorgden voor de bekendheid van Yosemite bij een breed publiek. Muir maakte zich zorgen over de intensieve kap van de reuzensequoia's en de overbegrazing van de graslanden in het gebied. In 1871 trok Muir met enkele invloedrijke gasten de bergen in om hen te overtuigen het park te beschermen. Op deze trip kreeg hij de steun van Robert Underwood Johnson, redacteur van The Century Magazine. Muir kon nu al zijn artikelen rechtstreeks in dit tijdschrift publiceren terwijl Johnson in Washington lobbywerk verrichtte voor nationale protectie van Yosemite. Op 1 oktober 1890 was het dan zo ver. Yosemite National Park zag het levenslicht. Niemand in het congres stemde tegen. Op dezelfde dag werd het General Grant National Park gesticht en het Sequoia National Park, zes dagen eerder door het congres opgericht, werd uitgebreid. De stichting van Yosemite National Park stemde Muir echter niet helemaal tevreden. De twee grote trekpleisters, Yosemite Valley en de Mariposa Grove, waren in handen van de staat Californië.

Kamperen met Theodore Roosevelt

In 1892 werd de Sierra Club, een natuurbeschermingsorganisatie, mee opgericht door Muir. Binnen deze vereniging bleef hij bij de regering ijveren voor een verenigd nationaal park. In mei 1903 kampeerde Muir drie dagen lang in de omgeving van Glacier Point, samen met president Theodore Roosevelt. Het was op deze tocht dat de basis werd gelegd voor een verenigd park onder federale verantwoordelijkheid. In 1906 ondertekende Roosevelt, zelf een groot natuurliefhebber, de wet die dit mogelijk maakte. Op de foto, tevens de cover van In de wildernis, zien we Theodore Roosevelt en John Muir op Glacier Point in 1903.

De boeiende maar gevaarlijke wereld van John Muir

De verzameling teksten die In de wildernis bevat, schetsen een beeld van het karakter van John Muir. Tegelijk tonen ze de lezer een stukje van de wondere maar gevaarlijke habitat van de natuurvorser die, vaak moederziel alleen maar allesbehalve eenzaam, ver van de bewoonde wereld dwars door de wildernis trok. Zonder kompas of kaart op zak speelde hij als het ware met de wereld om hem heen. Zo lezen we dat hij tijdens het hoogtepunt van een storm in een boom kroop om de kracht van de natuur ten volle te beleven. De penibele situatie met Stickeen op de gletsjer die Muir onbevreesd tegemoet trad, is nog een voorbeeld van de passie van de man. "We hadden de storm ongetwijfeld één nacht kunnen doorstaan, dansend op een vlakke plek om niet te bevriezen en ik zag die mogelijkheid zonder enige wanhoop onder ogen."

Boekgegevens "In de wildernis, tochten door Wisconsin, Nevada, Californië en Alaska"

• Aantal pagina's: 197
• Verschijningsdatum: februari 2018
• Uitgegeven en samengesteld door Uitgeverij Van Oorschot, Amsterdam
• Vertaling teksten: Eefje Bosch
• ISBN nummer: 9789028280328