nieuws uitgelicht

Aanslag kerstmarkt Berlijn (19 december 2016)

Op 19 december 2016 is op een kerstmarkt in Berlijn een aanslag gepleegd waarbij een vrachtwagen op een mensenmassa is ingereden. De aanslag zal velen doen denken aan die in Nice waarbij in de zomer van 2016 in totaal 86 doden en meer dan vierhonderd gewonden vielen. Kort na de gebeurtenis werd duidelijk dat bij de aanslag ten minste twaalf doden en bijna vijftig gewonden waren gevallen. Onder de dodelijke slachtoffers zouden volgens het Ministerie van Buitenlandse Zaken geen Nederlanders zijn.

Aanslag kerstmarkt Berlijn

• Aanslag kerstmarkt Berlijn op 19 december 2016
• Aanslag en geen ongeval
• Dader
• Slachtoffers
• Berichtgeving rondom de aanslag

Aanslag kerstmarkt Berlijn op 19 december 2016

Op maandagavond 19 december 2016 is op een kerstmarkt in Berlijn een aanslag gepleegd waarbij met een vrachtwagen is ingereden op een mensenmassa. De aanslag vond plaats op de Breitscheidplatz, recht voor de bekende Gedächtniskirche in Charlottenburg, niet ver van de Kurfürstendam. Ooggetuigen rapporteerde kort na de aanslag dat de vrachtwagen met een snelheid van circa 65 km/h zigzaggend over de kerstmarkt raasde, waarbij meerdere mensen en kramen met kerstspullen omver werden gereden, totdat deze tegen een paaltje tot stilstand kwam. De zwarte vrachtwagen van het merk Scania heeft een Pools kenteken en behoort toe aan een Pools transportbedrijf uit Gdansk. Doordat deze stalen balken vervoerde was hij topzwaar. De directeur van het bedrijf liet kort na de aanslag al weten dat de vrachtwagen die avond niet door een van zijn mensen bestuurd werd. De volgende dag werd door de politie bevestigd dat de vrachtwagen enkele uren voor de aanslag was gestolen van een bouwterrein.

Foto's gemaakt kort na de aanslag tonen een zwaar beschadigde vrachtwagen en tientallen slachtoffers die per ambulance worden afgevoerd.

Aanslag en geen ongeval

Vanwege de manoeuvres die door de chauffeur werden gemaakt en het feit dat er geen autoweg in de buurt is werd door de politie vrij snel de conclusie getrokken dat het ging om een aanslag en niet om een ongeval. De chauffeur van de vrachtwagen vluchtte volgens ooggetuigen weg nadat zijn voertuig tot stilstand was gekomen maar kon korte tijd later wel door de politie worden gearresteerd. Vanwege de toch al bestaande vrees voor aanslagen waren al extra maatregelen rond de kerstmarkt van kracht, maar deze hebben de aanslag dus niet kunnen beletten. Kort voor de aanslag van 19 december werd nog bekend dat een sterk geradicaliseerde 12-jarige jongen was opgepakt die van plan zou zijn geweest een aanslag met een spijkerbom te plegen op een Duitse kerstmarkt.

Direct na de aanslag is zwaar bewapende politie ter plaatse gekomen en is de gehele kerstmarkt ontruimd. Mensen in Berlijn werden opgeroepen om binnen in hun huizen of hotelkamers te blijven en geen geruchten te verspreiden met betrekking tot de gebeurtenissen. Burgemeester Michael Müller liet rond 21:45 weten dat de situatie onder controle was. In reactie op de aanslag zette Bondskanselier Angela Merkel haar Facebookpagina op zwart.

Dader

Kort na de aanslag is door de politie een verdachte opgepakt nabij de Berlin Zoo. Ooggetuigen meldden snel dat het ging om een man met een Oost-Europees uiterlijk, volgens de krant Die Welt zou het gaan om een Pakistaan. Tijdens de aanslag zat er tevens een passagier op de bijrijdersstoel. Deze persoon is na de aanslag door de politie dood aangetroffen in de cabine van de vrachtwagen. Het is daarbij niet duidelijk of het gaat om een mededader of dat dit wellicht de oorspronkelijke bestuurder van de vrachtwagen is die door de dader is overmeesterd. Het zou gaan om een neef van de eigenaar van het transportbedrijf. Er zou met de chauffeur van de vrachtwagen al sinds 16:00 op de dag van de aanslag geen contact meer geweest zijn.

Een dag na de aanslag werd bekend dat de opgepakte 23-jarige verdachte een Pakistaans paspoort heeft en tussen eind december 2015 en februari 2016 als vluchteling via Oost-Europa Duitsland is binnengekomen. De man zou sindsdien in een opvangcentrum nabij vliegveld Tempelhof hebben gewoond. Enkele uren na de aanslag is hier door de politie een inval gedaan. De volgende dag maakte de politie bekend dat de opgepakte Pakistaan niet de dader is en dat de werkelijke dader nog rondloopt en mogelijk gewapend is.

Op 21 december werd bekend dat de politie de Tunesiër Anis Amri op het oog heeft als verdachte. Zijn verblijfspapieren en vingerafdrukken zouden zijn gevonden in de cabine van de truck. De verblijfsvergunning van de man was in juni 2016 afgewezen maar hij kon niet direct worden uitgezet naar Tunesië. Op 23 december werd in de Italiaanse pers gemeld dat Anis Amri op een plein in Milaan is doodgeschoten nadat hij een wapen trok op het moment dat hij door twee politieagenten werd benaderd.

Link met Islamitische Staat (IS)

Rond 22:15 op de avond van de aanslag meldde de Washington Times dat de aanslag werd opgeëist door Islamitische Staat (IS). De claim werd gemaakt via het Twitteraccount van de Iraqi Popular Mobilization Front.

Slachtoffers

Ongeveer een uur na de aanslag werd duidelijk dat bij de aanslag ten minste negen doden en vijftig gewonden zijn gevallen. De volgende dag werd dit bijgesteld naar twaalf doden en 48 gewonden die zijn opgenomen in een ziekenhuis. De Nederlandse ambassade in Berlijn liet weten dat het geen aanwijzingen heeft dat onder de dodelijke slachtoffers Nederlanders zijn.

Facebook heeft direct na de aanslag een veiligheidscheck (safety check) geopend. Dit is een service van Facebook die wordt opgesteld rondom natuurrampen en aanslagen waarbij mensen die zich in de getroffen regio bevinden via het sociale netwerk aan hun vrienden en bekenden kunnen laten weten dat ze veilig en ongedeerd zijn.

Berichtgeving rondom de aanslag

De aanslag zal veel mensen doen denken aan de aanslag in de zomer van 2016 in het Franse Nice, toen een vrachtwagen inreed op een feestvierende massa en hierbij 86 dodelijke slachtoffers maakte. Anders dan rondom de aanslagen in Nice, Parijs en Brussel koos de NOS ervoor om op een kort bericht van vijf minuten om 21:15 na de programmering niet te onderbreken voor een extra journaal. Nederlandse kijkers die zich op de hoogte wilde stellen van de laatste ontwikkelingen waren hierdoor aangewezen op CNN of een Duitse nieuwszender. CNN wisselde de verslaggeving af met berichten over de aanslag die op dezelfde dag werd gepleegd in Turkije waarbij de Russische ambassadeur in Turkije bij een expositie werd doodgeschoten.

Rond 20:30 verstuurde Nu.nl een alert met een eerste bericht over de aanslag. Op dat moment werd gesproken van één dode en meerdere gewonden. Rond 21:30 volgde een tweede alert waarin inmiddels werd gesproken over zeker negen doden en vijftig gewonden.