Filmen en fotograferen van mensen op straat. Mag dat?

Stel dat je iets te hard met je auto rijdt en wordt aangehouden door de politie. Hierbij word je ook nog eens gefilmd door een filmploeg van een televisieprogramma. Mogen zij jou eigenlijk wel filmen? Kun je met succes bezwaar maken tegen het uitzenden van de beelden? Als zij jou mogen filmen, mag je dan ook politieagenten filmen en de beelden op YouTube zetten? En wat kun je doen als je ongewenst op de website van GeenStijl of Dumpert komt te staan? Kortom, wat mag er wel en wat mag er niet? Inhoudsopgave

• Redelijk belang
• Commercieel belang is redelijk belang
• Wegmisbruikers
• Fotograferen van politieambtenaren
• GeenStijl en Dumpert
• Conclusie

Redelijk belang

Op zich mag je van alles filmen en fotograferen op de openbare weg. Iedereen die zich in de openbare ruimte begeeft, loopt de kans om gefilmd of gefotografeerd te worden. Dat is nu eenmaal het risico. Toch zijn er wel degelijk grenzen aan deze vrijheid. Zo kan het zijn dat iemand onredelijk nadeel ondervindt indien een foto of film waarop hij/zij voorkomt openbaar gemaakt wordt. In de rechtspraak zegt men dan dat de betreffende persoon een “redelijk belang tegen publicatie” heeft. In zo’n geval kan publicatie met succes aangevochten worden. Tja, dit is nog wel een beetje vaag. Wanneer heeft iemand dan een redelijk belang? En wie bepaalt dat dan?

Commercieel belang is redelijk belang

Openbaarmaking van een foto of film kan voorkomen worden als er sprake is van een redelijk belang bij degene die gefilmd of gefotografeerd is. Dit redelijke belang kan bijvoorbeeld bestaan uit een commercieel belang. Indien je normaal gesproken geld zou kunnen vragen voor een foto of film van jezelf dan is het natuurlijk niet de bedoeling dat iemand anders profiteert van jouw bekendheid en daar niets voor betaalt. In zo’n situatie heb je een redelijk belang om openbaarmaking van foto of film te verbieden. Een beroep op een commercieel belang kan echter alleen gedaan worden als het aannemelijk is dat men normaal gesproken zou betalen voor een foto of film van jou. Er moet dus wel sprake zijn van enige bekendheid.

Wegmisbruikers

Hoe zit het dan met televisieprogramma’s zoals Wegmisbruikers en Blik Op De Weg? Mogen zij dan iedereen zomaar filmen en dit uitzenden? Op zich is deze vraag niet met een simpel 'ja' of 'nee' te beantwoorden. Het hangt helemaal van de situatie af. Met name de vraag of de gefilmde persoon een redelijk belang tegen publicatie heeft, is bepalend. Om te beginnen zou je als gefilmde persoon kunnen stellen dat door het uitzenden van de opnames inbreuk gemaakt wordt op het recht op privacy. Dit recht is vastgelegd in artikel 10 lid 2 EVRM. Als de beelden uitgezonden worden, worden jouw rechten dus geschonden. De vraag is of dit voldoende is om uitzending tegen te gaan. De makers van het programma hebben namelijk ook rechten. Zij hebben namelijk recht op de vrijheid van meningsuiting (artikel 10 EVRM). Uiteindelijk zal het er dus om gaan welk recht het zwaarst weegt: het recht op privacy of het recht op de vrijheid van meningsuiting.

Fotograferen van politieambtenaren

Blijkbaar heeft een particulier vaak niet voldoende redelijk belang om publicatie van beelden te verbieden. De eenvoudige stelling dat je het vervelend vindt of dat het inbreuk maakt op je privacy is meestal niet voldoende. Betekent dit dan dat je ook ongestraft beelden van politieambtenaren mag publiceren? Ook hierover is in het verleden wel eens een rechtszaak geweest.

GeenStijl en Dumpert

Op de websites van GeenStijl.nl en Dumpert.nl staan regelmatig filmpjes waar de gefilmde personen niet blij mee zullen zijn. Als deze filmpjes gemaakt zijn op de openbare weg zal het niet meevallen om hier juridisch iets aan te doen. Dit verandert echter als de gefilmde persoon kan aantonen dat hij of zij schade lijdt door publicatie van de film of foto. In dat geval heeft de gefilmde persoon wellicht wel een 'redelijk belang' tegen het verspreiden van de film of foto. Dat de genoemde websites niet altijd ongestraft filmpjes mogen plaatsen, blijkt uit de uitspraak van augustus 2011.

Conclusie

Soms mogen beelden wel gepubliceerd worden en soms niet. Het hangt af van alle omstandigheden. De belangen van de partijen moeten tegen elkaar afgewogen worden. Hierbij moet bepaald worden welk belang de ene partij heeft om publicatie te verbieden. Is er een commercieel belang of is er alleen een privacybelang? Hoe groot zijn deze belangen en welke belangen heeft de tegenpartij? Hoewel iedere zaak anders is, is het wel duidelijk dat alleen inbreuk op je privacy onvoldoende is om publicatie te verbieden. Indien je aantoonbaar schade lijdt door publicatie, heb je wellicht wel mogelijkheden om publicatie juridisch aan te vechten.