mijn kijk op

Waarom iedereen zou moeten leren debatteren

Ben jij zo iemand die altijd na afloop van een discussie weet wat je had willen zeggen? Wil jij ook vaker gelijk krijgen? Beter uit die salarisonderhandeling komen, of later mogen uitgaan van je ouders? Leer dan debatteren, dat gaat je zeker helpen. Debatteren kun je overal gebruiken. Het helpt je met betere praktische vaardigheden, maar ook sterkere sociale vaardigheden en een beter begrip van de samenleving. Bovendien is het ook nog eens heel leuk om te doen. Maar eerst, wat is debatteren nou precies? Hoewel debatteren in heel veel situaties gebruikt wordt, gaat het hier alleen om debatteren als wedstrijd. Er zijn verschillende vormen van wedstrijddebat. Ze hebben met elkaar gemeen dat er altijd minstens twee kanten zijn en dat de personen of teams een jury proberen te overtuigen die de uiteindelijke winnaar aanwijst. De sprekers hebben maar beperkte tijd (soms twee, soms zeven minuten) om hun verhaal te doen. Er wordt al jaren actief gedebatteerd op Nederlandse scholen en universiteiten en er vinden regelmatig debattoernooien plaats. Maar waarom zou iedereen eigenlijk moeten leren debatteren?

Betere analytische vaardigheden

Ten eerste helpt debatteren je een aantal praktische vaardigheden te ontwikkelen die je de rest van je leven nog veel gaat gebruiken. Je leert bij debatteren om argumenten op te bouwen en te herkennen hoe anderen dat doen, je leert de onderliggende aannames zien en weerleggen. Dat komt heel vaak van pas in discussies, niet alleen omdat je er anderen mee kan overtuigen, maar juist ook omdat je leert herkennen op welke punten je het eigenlijk eens bent met iemand.

Je leert ook om in korte tijd en onder druk snel tot de kern van een probleem of discussie te komen, je hebt immers maar een korte voorbereidingstijd en nog kortere spreektijd. Je leert daardoor je gedachten in een logische volgorde te presenteren, iets dat in iedere tekst en vergadering net zo van pas komt als tijdens een speech. Als laatste leer je vooral ook heel goed luisteren, iets dat moeilijker te trainen is dan andere analytische vaardigheden, maar net zo belangrijk is.

De vaardigheden van debatteren werken net zo goed op VWO niveau als op VMBO niveau: iedereen kan leren debatteren en profiteert ervan. Het is zelfs zo dat leerlingen die leren debatteren ook beter leren studeren. Doordat ze hun kritisch denkvermogen en analytische vaardigheden ontwikkelen, wordt het voor hun makkelijker om te leren.

Betere sociale vaardigheden

Debatteren helpt ook nog op een andere manier: het geeft zelfvertrouwen. De meeste mensen hebben spreekangst. En dat leer je bij debatteren al heel snel af. Dat niet alleen, maar je staat regelmatig voor een publiek een betoog te houden, en die mensen luisteren en geven feedback. Het zelfvertrouwen van debaters gaat omhoog omdat ze direct zien dat ze het kunnen, en omdat er naar ze geluisterd wordt en op hen wordt gereageerd.

Debatteren helpt ook bij het ontwikkelen van andere sociale vaardigheden. Debaters moeten namelijk meestal samen werken in een team en de juiste argumenten kiezen. Ze leren goed om te gaan met winnen en verlies, en ook onder druk het hoofd koel te houden en vriendelijk te blijven. Ze leren op een positieve manier met feedback om te gaan. Dat zijn allemaal dingen die debaters gemeen hebben met topsporters en die ze aantrekkelijk maken voor het bedrijfsleven.

Betere samenleving

Als laatste is het belangrijk dat iedereen leert debatteren, omdat het ook voor onze maatschappij als geheel goed is. Als iedereen leert wat sterke argumentatie is, en hoe je maatschappelijke problemen goed analyseert, wordt politiek stukken begrijpelijker. En kunnen politici niet meer wegkomen met dooddoeners, maar moeten ze echt in gesprek met burgers.

Daarnaast stimuleert debatteren begrip voor andersdenkenden, nodig omdat je in de samenleving en politiek altijd mensen tegenkomt die anders zijn of denken dan jij. Je debatteert altijd om een jury te overtuigen, en dat lukt alleen maar als je argumenten gebruikt die niet alleen mensen zoals jij, maar ook een breder publiek overtuigen. Daarvoor moet je je in anderen verplaatsen en leer je hun denkwijze begrijpen. Debaters kiezen bovendien niet zelf welke kant van een stelling ze verdedigen, dat gebeurt door loting. Als je regelmatig iets verdedigt waar je niet achterstaat, bouw je begrip op voor de logica van je tegenstander. Dat helpt je om een beschaafde discussie te blijven voeren, maar ook om overtuigendere sollicitatiebrieven te schrijven of later te mogen uitgaan.

Debatteren is leuk!

Debatteren is dus supernuttig, maar dan zou je denken dat het dus heel saai is. Niets is minder waar! Wie het ook probeert, een bankmedewerker, vroedvrouw in opleiding, oma in het bejaardentehuis of dertienjarige tiener uit de Amsterdamse Diamantwijk, iedereen is enthousiast. Het is altijd leuk als je er ineens achter komt dat je iets kan waar je altijd bang voor was. En dat je een discussie kunt leren sturen.

Debatteren is ook uitdagend: je leert iedere keer weer wat nieuws over nieuwe onderwerpen, je kunt winnen of verliezen en nadenken over onderwerpen waar je anders misschien nooit bij stil had gestaan. Debatteren is daarom veel leuker dan je in eerste instantie zou denken. Daarnaast zijn er ook veel combinaties mogelijk, zo bestaan er bijvoorbeeld al rapdebatten, theater of standup debat en worden er bij Amerikaanse debatwedstrijden soms ook gedichten of liedjes voorgedragen.

Leren debatteren helpt iedereen dus direct, doordat je er praktische vaardigheden mee leert en traint. Het helpt je ook om sociale vaardigheden te ontwikkelen en meer zelfvertrouwen te krijgen. En het helpt onze samenleving doordat we onze politici leren dwingen om echt inhoudelijk te spreken en meer begrip voor elkaar ontwikkelen. En het is stiekem ook nog eens heel leuk.
Debatteren is nu al een verplicht onderdeel van de middelbare school, maar meestal ben je er in een of een paar lessen alweer vanaf. Het zou goed zijn als iedereen beter leerde debatteren, en daar veel meer aandacht aan zou worden besteed, op school, in je studie, of in buurtcentra.