Waarom je eigen uitvaart regisseren?

De standaard uitvaart wordt steeds verder teruggedrongen en het kan soms niet gek genoeg. Steeds meer mensen bepalen dan ook alle aspecten van hun uitvaart en men legt het meestal goed vast. Mogelijkheden te over en daar maken we steeds vaker gebruik van. Wat maakt dat we zo graag ons einde zelf regisseren?

De uitvaart

In de meeste gevallen is het simpelweg een trieste bijeenkomst. Het moment dat je definitief die geliefde moet laten gaan. Natuurlijk is “de mens” allang weg, maar lijfelijk is hij of zij er nog. Toch krijgt het met een uitvaart een definitief karakter. Wat ook wel weer belangrijk is, anders komt het moment nooit dat je kunt beginnen met het verlies te verwerken en het een plek in je leven te geven.

In Nederland kennen we de crematie of de teraardebestelling en samen met de uitvaart vormt het de begrafenis.

Een ander mens een andere uitvaart

Was het in het verleden redelijk standaard geregeld en ook nog opgedeeld in verschillende klasse, waar uiteraard een ander prijskaartje aan hing, inmiddels wordt dit steeds verder teruggedrongen en komt er maatwerk. Met of zonder verzekering wil men steeds vaker een eigen draai geven aan een uitvaart. Dit is op zich ook niet zo vreemd, want enerzijds denken we meer na over allerlei aspecten van het leven en de dood en anderzijds zijn we allemaal verschillend en een leven vol ontplooiing mag best een passend einde krijgen.

Dit dringt tot steeds meer mensen door dat je ook je specifieke wensen kenbaar kunt maken, dit vast laat leggen en je uitvaart een verlengde van je leven laat zijn. Spreekt voor zich dat er ook genoeg mensen zijn die de uitvaart een vaag ritueel vinden en het niets interesseert. Een standaard uitvaart of nagenoeg niets, is voor deze mensen voldoende en ook dat moet gerespecteerd worden. Ieder mens wil het op de eigen manier en dit is ook een eigen manier.

Vastleggen

Voor een derde van de Nederlanders is het inmiddels zo, dat men minimaal een aantal aspecten van de begrafenis vastgelegd wil hebben. Aspecten die verder gaan dan teraardebestelling of cremeren en die iets zeggen over de persoon. Variërend van alleen de favoriete muziek vastleggen tot de complete regie (inclusief kosten) en alles wat daar tussen zit.

Waarom?

Er zijn de afgelopen jaren enkele onderzoeken gehouden die een aardig beeld geven, waarom mensen zelf meer inbreng willen hebben over de korte aardse periode na hun overlijden. Slechts een relatief kleine groep, 25%, heeft als beweegreden dat ze de nabestaanden willen ontlasten. Het is in deze slechts een kwestie van uit (laten) voeren en de nabestaanden hebben er verder geen omkijken meer naar, om in een moeilijke tijd het hoofd erbij te houden, en iemand een waardig afscheid te geven.

Een veel groter deel wil de rol op aarde “afsluiten” met iets wat in het verlengde ligt van de persoon die ze altijd geweest zijn. Wie kan dat beter dan de persoon zelf! In ruim 80% van gevallen komt de persoon in kwestie met een voorstel, bespreekt dit daarna met de partner en/of andere naasten en komt dan tot een concreet draaiboek. Binnen de genoemde 80% heeft zo’n 30% aangegeven te lijden aan een ongeneeslijke ziekte en dat als aanleiding te zien het vast te leggen.

Het draaiboek wordt in een aantal gevallen ook nog bij een andere partij (meestal iemand die net iets verder weg staat) getoetst en vastgelegd. Maar steeds vaker wordt het (ook) bij de notaris gedeponeerd. Dit, niet zozeer vanuit argwaan dat de nabestaanden het draaiboek niet zouden volgen, maar om misverstanden te voorkomen. Waarbij het natuurlijk wel zo is, dat bekend moet zijn dat het draaiboek überhaupt bij de notaris ligt. Het is immers niet noodzakelijk dit op een dergelijke manier vast te leggen.

Wat wordt er zoal vastgelegd?

• Zoals gezegd gaat het in veel gevallen om het hele scenario, te beginnen bij wat er met het lichaam gedaan moet worden (stel je nog organen ter beschikking, maar daar hebben veel mensen als een codicil voor, tot je lichaam aan de medische wetenschap geven of ergens opgebaard worden tot het moment van de begrafenis).
• Wordt het vervolgens een teraardebestelling of crematie. Waarbij er ook al nagedacht kan worden over een steen met tekst en bij een crematie of er iets specifieks met de as gedaan moet worden.
• Dan komt het “wie er uitgenodigd wordt” om de hoek. Als er verschillende onderdelen zijn, wie wil je waar bij hebben. Hoe moet het aangekondigd worden en worden hier zelf teksten voor aangeleverd (of maak je deze bijvoorbeeld samen met een tekstschrijver).
• Wordt er nog tekst nagelaten die ergens overgebracht moet worden tijdens de uitvaart (in de vorm van spreken of tekst op papier die uitgedeeld of meegegeven wordt). Als er iemand moet spreken, om wie gaat dit en wil hij of zij dit ook doen. Daarbij altijd kijkend naar de situatie of die betreffende persoon hier überhaupt toe in staat is. Ook dit kan weer in combinatie met een tekstschrijver.
• Zijn er meer mensen die nog een woordje mogen/willen spreken en zo ja, wie bepaald dit na je dood.
• Wil je veel “aankleding” of juist soberheid. Als het om aankleding gaat, wat wil je (en moet het vrolijk, gedragen of waardig) en waar gaat deze entourage na de begrafenis naartoe.
• Moet er na de begrafenis nog een melding uit naar de aanwezigen en zo ja, wat.
• Zitten er aspecten bij die buiten het “standaard boekje” gaan van wat de wetgever heeft vastgelegd over begraven. Zo ja, hier moet toestemming voor gevraagd worden.

Op deze wijze kan het hele proces vastgelegd worden en kan als scenario uit te kast getrokken worden, op het moment dat het relevant is. Er zijn redelijk “standaard” uitvaartmaatschappijen, maar er zijn er ook die “out of the box” werken en de kans dat het helemaal naar wens is, is meestal groter bij die laatste. Ook dit kan uiteraard vooraf vastgelegd worden.

Tot slot

We spreken hier meestal over een erg emotionele periode en is voor steeds meer mensen reden om het te regelen wanneer ze nog volledig alles zelf kunnen bepalen (met het volle verstand). Waarbij het, zoals gezegd, lang niet altijd om mensen gaat die ziek zijn. Men wil het gewoon vastgelegd hebben om het laatste stukje zo af te sluiten, zoals ze zelf graag zien. Mensen zijn over het algemeen niet depressief, sommige doen het bewust tijdens een ziekteproces en soms gaat het om controle. Wat de beweegredenen ook zijn, iedereen in zijn/haar waarde laten en dat vast laten leggen, wat de persoon in kwestie graag wil. Een laatste verzoek inwilligen, kan ook een mooi proces zijn.