Is geld storten op giro 555 betrouwbaar?

Bijna ieder jaar worden de burgers in de wereld opgeschrikt door een nieuw natuurgeweld. Vaak gaat het om hevige stormen, een tyfoon of een orkaan. De tyfoon die in 2013 veel schade aanrichtte was de Haiyun. De Haiyun raasde op 8 november 2013 over de Filippijnen. Er zijn in de wereld zevenenveertig eilandenstaten. Ook de Filippijnen is een eilandenstaat en bestaat uit meer dan zevenduizend eilanden. Deze eilanden hebben jaarlijks te maken met vele stormen en in 2013 met de ergste tyfoon. De tyfoon eiste vele duizenden slachtoffers. Waarbij alleen al in de stad Tacloban door de tyfoon Haiyan vele duizenden het leven hebben verloren. Daarmee is de Haiyan de zwaarste orkaan die de Filippijnen heeft geteisterd en van de provincie Leyte zelfs zeventig tot tachtig procent verwoeste. Zodra natuurrampen zich voordoen komen hulpacties van de grond. Ook in Nederland. De meest bekende hulpactie in Nederland is die van de Samenwerkende Hulp Organisaties voor Giro 555.

Hulpacties in Nederland

In Nederland zijn hulpacties aan gebieden waar een natuurramp is geweest aan regels gebonden. De meest bekende is Giro 555 van de Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO). De Samenwerkende Hulp Organisaties wordt gevormd door tien Nederlandse Hulporganisaties die bij grote rampen samenwerken en zorgen voor steun in het betreffende land. De samenwerkende organisaties op alfabetische volgorde zijn:

• CARE Nederland
• Cordaid Mensen in Nood
• ICCO & Kerk in actie
• Oxfam Novib
• Nederlandse Rode Kruis
• Save the Children
• Stichting Vluchteling
• Terre des Hommes
• UNICEF Nederland
• World Vision

Deze tien organisaties zorgen ervoor dat er informatie wordt verstrekt over de situatie in het rampgebied en leggen verantwoording af over de besteding van het geld wat op gehaald wordt door acties via Giro 555.

Betaalde krachten bij SHO

Volgens SHO rouleert het voorzitterschap en het penningmeesterschap onder de aangesloten hulporganisaties. Ook is er een actievoorzitterschap. Het actievoorzitterschap wordt voor een inzamelactie bij een natuurramp benoemd. De organisatie die de het actievoorzitterschap krijgt, levert ook medewerkers en zorgt samen met de medewerkers van de andere organisaties voor een goede actievoering. Overigens zijn er voor de publiciteit vaste medewerkers voor SHO werkzaam bij de aangesloten organisaties.

Evaluatie en beoordeling van SHO werkzaamheden

Voor de evaluatie en beoordeling van de uitgevoerde SHO werkzaamheden, worden regelmatig door externe partijen rapportages aangeleverd. Voor de toetsing of er voldaan wordt aan de internationale aanvaarde principes voor humanitaire hulpverlening wordt door de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie (IOB) van het ministerie van Buitenlandse Zaken evaluaties uitgevoerd. Daarnaast toets de Algemene Rekenkamer of de Giro-555-acties worden uitgevoerd en vastgelegd (verantwoord) volgens de daarvoor vastgestelde regels en doet ook aanbevelingen over de wijze van verantwoording. De SHO inkomsten en uitgaven en die van de aangesloten hulporganisaties worden altijd gecontroleerd door en accountant.

De verdeling van inkomende gelden op Giro 555

De bedragen die binnenkomen op Giro 555 worden, via een verdeelsleutel en na aftrek van de actiekosten, verdeeld onder de aangesloten hulporganisaties.

Voorwaarden voor de aansluiting bij SHO

Organisatie die om aansluiting bij de SHO verzoeken, moeten aan zeer strenge eisen voldoen. De eerste voorwaarde is dat de hulporganisatie de beschikking moet hebben over het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving. Ook moet de organisatie die om toetreding verzoekt de “Code of Conduct of the Red Cross and Red Crescent Movement and Non-Govermental Organisations in Disaster Relief” hebben ondertekend en aantoonbaar kunnen voldoen aan het advies van de Commissie Code Goed bestuur voor goede doelen. Daarnaast mogen de kosten die besteed worden aan de uitvoering van acties door de aangesloten leden niet hoger zijn dan 7%. In deze 7% worden kosten gerekend voor:

• het opstellen van projectvoorstellen,
• de uitvoering van de administratie,
• de kosten voor de evaluatie,
• de kosten voor de controle,
• de kosten van het opstellen van de evaluatie,
• de kosten van de opgestelde rapportages.

De vijf hoogste actieresultaten tot 2013

In de periode dat de Samenwerkende Hulp Organisaties bestaan zijn er 39 acties gevoerd. In het bijna 30 jarig bestaan van de SHO is er door het gezamenlijk organiseren van de negenendertig hulpacties ongeveer zevenhonderd miljoen euro aan donaties ontvangen. Met deze zevenhonderd miljoen euro is getracht om de slachtoffers van de rampen een beter vooruitzicht te geven op een menswaardig bestaansrecht na de ramp.
De hulpacties met de grootste opbrengst waren:

• 2004/2005 Tsunami € 208 miljoen
• 2010 Tsunami € 111 miljoen
• 1999 Kosovo € 52 miljoen
• 2005 aardbeving Pakistan, India en Afghanistan € 42 miljoen
• 1998 Midden Amerika € 37 miljoen