Heren van Ameland en Christa Van Cammingha

De Van Cammingha’s waren ooit Vrij- en Erfheren van Ameland, zoals Koningin Beatrix Vrij- en Erfvrouwe van Ameland was en Koning Willem-Alexander heden ten dage Vrij- en Erfheer van Ameland is. Een telg van de Van Cammingha’s bezocht in 2009 het eiland, ze was slechts een paar keer eerder op het eiland geweest. Haar familie had het eiland min of meer zijn zelfstandigheid gegeven en invloed gehad op de taal die er op het eiland gesproken wordt. Op het Friese Waddeneiland wordt geen Fries maar een soort Stadsfries gesproken, gerelateerd aan de taal van de Van Cammingha's. Het eiland kwam via Johan Willen Friso in handen van de Oranjes.

De familie die op Ameland regeerde

• Nazaat Van Cammingha
• Ballum op Ameland
• Sjouck de zus van Pieter van Cammingha
• Goutum en Breda
• Cambuur en het familiewapen
• Het tegeltje in Amerika
• Bezoek aan het Camminghaslot

Nazaat Van Cammingha

In 2009 bezocht Jonkvrouw Christina Maria (Christa) van Cammingha (1936) Ameland. Zij is een nazaat van de familie Van Cammingha die regeerde over het eiland. Ritske Jelmera bouwde in 1400 een slot in Ballum, ongeveer op de plaats waar nu het gemeentehuis staat. Dat kasteel werd de woning van de Heer van Ameland, Hayo van Cammingha. De familie Van Cammingha bleef twee honderd jaar regeren over het eiland en noemde zich Heren van Ameland. De laatste Van Cammingha van de Amelandtak stierf in 1681.

Ballum op Ameland

Het slot in Ballum werd in 1828 afgebroken en het eiland ging over in andere handen. De familie Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg werd eigenaar, maar zij wilden het eiland wel verkopen. In 1704 vonden zij een koper in Johan Willem Friso, erfstadhouder van Friesland, Prins van Oranje en echtgenoot van Maria Louise, Marijke Meu. Johan Willem Friso kocht het voor ƒ 170.000,-. Via die aankoop kwam Ameland in handen van de Oranjes en erfde de titel Vrij- en Erfheer/ vrouwe van Ameland over. Prinses Beatrix droeg de titel toen ze koningin was en Willem-Alexander draagt hem sinds de inhuldiging op 30 april 2013.

Sjouck de zus van Pieter van Cammingha

De verre voorouders van Jonkvrouw Christa waren de Van Cammingha’s. Christa van Cammingha is telg uit de Wiarda-tak. De Wiarda’s hadden een slot in Goutum, een dorp onder Leeuwarden. Haar voorouder uit de lijn Van Cammingha was Sjouck, die zus was van Pieter van Cammingha. En die Pieter was Heer van Ameland.

Goutum en Breda

De Wiarda’s hadden geen sterke band met Ameland. Deze familie bezat Wiardastate in Goutum en was meer gericht op Leeuwarden. De familie verloor haar rijkdom en had moeite om de state te onderhouden: de Wiarda’s vertrokken in de 19e eeuw naar het zuiden en vestigden zich in Breda. Hun state werd net als die van de Van Cammingha’s afgebroken.

Cambuur en het familiewapen

De Wiarda-tak van de Cammingha’s is verbonden met Leeuwarden. Christa’s vader gaf toestemming aan voetbalclub Cambuur om het wapen van de familie te gebruiken. Het wapen is een schild met kammen en een hert. De voetbalclub is daarmee via de Cammingha's verbonden met Ameland. De Amelander tak van de familie voert kammen, lelies, ster, balken en een maan in het wapen. De balken en de maan zien we in het Amelander wapen terug.

Het tegeltje in Amerika

Christa van Cammingha groeide op in het westen van het land. In 2009 woont ze in Wolvega. Ze bezocht Ameland slechts een paar keer en herkende er bij haar laatste bezoek weinig meer van. In haar huis in Wolvega staat niets van Ameland. Ooit hing er in haar huis een tegeltje met het Camminghaslot er op, maar dat souvenir heeft ze niet meer. Het hangt nu bij haar neef, die in Amerika woont. De portretten van de Wiarda’s hangen in het Friesch Museum in Leeuwarden.

De lijn stierf uit

De broer en zus van Christa van Cammingha emigreerden allebei na de Tweede Wereldoorlog naar de Verenigde Staten. De broer trouwde nooit en kreeg geen kinderen. Hij overleed in 2003 en met hem stierf de Van Camminghalijn uit. Christa haar zuster stierf in 2006 en daarmee werd Christina Maria de laatste van de Van Cammingha’s. Christa heeft kinderen, maar die hebben een andere achternaam dan Van Cammingha. De kinderen van haar zus uit Amerika zijn bijzonder geïnteresseerd in het adellijke verleden van de familie. Christa wil alles weten over de geschiedenis van haar familie, ze verzamelt alle boeken die ze over de Van Cammingha’s kan vinden.

Bezoek aan het Camminghaslot

Het Camminghaslot is te bezoeken, zij het virtueel. In Museum Sorgdrager in Hollum is een film te zien waar het slot in 3D visueel is te beleven. De kijker kan als het ware door de moestuin lopen, tussen de bomen van de boomgaard wandelen en het slot binnengaan. In de 3D visualisatie zijn objecten verwerkt die in het museum in het echt zijn te zien, zoals een deur van het slot. Het gebouw zelf - ooit een van de mooiste van Friesland - werd in 1828 afgebroken.

Lees verder

• Vlag en wapen van Waddeneiland Ameland
• Gemeente Ameland en het gemeentebestuur
• Koningin Beatrix - werkbezoek aan Schiermonnikoog
• Sport Club Cambuur Leeuwarden