Valse vrienden: woorden die niet betekenen wat je denkt

Valse vrienden: woorden die niet betekenen wat je denkt Je hebt dit vast wel eens meegemaakt: je babbelt gezellig wat met iemand in het Engels, een taal waarin je je redelijk goed kunt uitdrukken. En ineens merk je dat er iets misgaat in de communicatie. Je gesprekspartner kijkt je wat glazig aan of, erger, begint te lachen. Wat is er aan de hand? Het blijkt dat je een Engels woord verkeerd gebruikt hebt. Dat is raar, want in het Nederlands hebben we een woord dat erop lijkt. Dan zal het toch ook wel hetzelfde betekenen? Niet dus. Er is hier sprake van 'valse vrienden' oftewel false friends.

Engels en Nederlands zijn verwante talen

Ook talen kunnen familie hebben. Dat houdt in dat ze afstammen van een gemeenschappelijke oertaal. Zo maken Frans, Spaans en Italiaans deel uit van de Romaanse taalfamilie, en zijn Engels, Duits en Nederlands lid van de Germaanse tak. Dit verklaart waarom er zoveel woorden zijn in het Engels en Nederlands die op elkaar lijken. Vaak betekenen ze ook hetzelfde. Maar niet altijd. Dat komt doordat het Engels en Nederlands zich al vele honderden jaren geleden van de hoofdtak van de familie hebben afgescheiden. Daarna hebben ze zich elk in hun eigen richting ontwikkeld, waardoor bepaalde woorden een andere betekenis konden krijgen. Zo betekent het Engelse lane niet 'laan', maar 'landweggetje' of 'rijbaan'.

Nederlandse en Engelse woorden die op elkaar lijken, maar verschillende betekenis hebben

Er zijn meer van dergelijke woorden. Als de Amerikanen het over hun administration hebben, bedoelen ze niet een boekhoudkundige afdeling, maar de regering. Een veelvoorkomende vertaalfout doet zich in kranten voor bij brutal en brutality; a brutal robber is geen brutale rover, maar een rover die geweld gebruikt. Woorden uit verschillende talen die op elkaar lijken, waardoor we denken dat ze hetzelfde betekenen, worden 'valse vrienden' of false friends genoemd.

fout Nederlands goed Nederlands
the Trump administration administratieregering
his great brutality brutaliteitwreedheid
the army controls the areacontroleertbeheerst, heeft controle over
global newsglobaalwereldomvattend
faith healers helersgenezers
leading businessmenleidendevooraanstaande

Engelse woorden in het Nederlands met een Nederlandse betekenis

Het Nederlands heeft veel woorden die rechtstreeks uit het Engels lijken te komen. Ze hebben echter een omweggetje gemaakt, waarbij ze een eigen betekenis hebben opgedaan. Zo is de Nederlandse 'button' iets wat je opspeldt, maar knopen de Engelsen er hun jas mee dicht.

Nederlands woord Engelse betekenis de Engelsen zeggen
box (geluids-)doos(loud)speaker
box (kinder-)doosplaypen
button (speldje) knoopbadge
chips patat crisps (Amerikanen zeggen chips)
concept (bv. verslag)ideedraft
detective (boek)speurder, detective (persoon)detective story, whodunit
dump (winkel)stortplaatsarmy surplus (store)
duster (ochtendjas) stofdoekhousecoat
old-timer (oude auto) oude manvintage car
pocket (boek)(broek)zakpocket-book, paperback
slip (onderbroek)onderjurkknickers, pants
touring car (bus) open auto voor 4 personencoach
would-betoekomstigfake, pseudo

Engelse woorden en termen in het Nederlands die in het Engels niet voorkomen

Het kan nog gekker. Wij hebben in het Nederlands woorden en termen waarvan we denken dat ze Engels zijn, maar die in het Engels helemaal niet voorkomen.

Nederlandse term de Engelsen gebruiken
hometrainer (fitnessapparaat)exercise machine
smoking (kostuum) dinner jacket (Brits), tuxedo (Amerikaans)
total-loss (totaal verlies, schade voertuig)write-off

De volgende woorden worden heel vaak verkeerd gebruikt door Nederlanders.
de Nederlander denkt dat het betekent echte betekenis
actual actueel feitelijk
advocate advokaat voorstander
brandbrand merk
brave braaf dapper
chef chef, baaschefkok
to cook koken (verhitten in water)met hitte voedsel bereiden (bakken, braden, smoren enz.)
dapperdapperzwierig
drakedraakwoerd (mannetjeseend)
eventually eventueeluiteindelijk
half twohalf tweehalf drie (= half past two)
lanelaanlandweggetje, rijbaan
magazinemagazijntijdschrift
mapmap(land)kaart, folder
meaningmeningbetekenis
rareraarzeldzaam
slimslimslank
smallsmalklein
sparrowspreeuwmus
terraced househuis met terrasrijtjeshuis
traptrapval, fuik
warehousewarenhuispakhuis
I have butterflies in my stomachIk ben verliefdIk ben zenuwachtig
Break a legIk hoop dat je verongeluktVeel succes

Nederlandse uitspraak van Engelse woorden

Tot slot is er nog verwarring over de uitspraak van sommige Engelse woorden die wij in het Nederlands gebruiken. Wij denken dat we die op z'n Engels uitspreken, maar de echt Engelse uitspraak is anders. Dit valt niet echt onder de valse vrienden, maar past toch wel bij dit onderwerp. Immers, ook hier is er sprake van een misverstand.

Nederlanders zeggen Engelsen zeggen
jam/sjem//dzjem/
Mary/meri//merri/
pony/ponni//poni/

Er zijn dus wel de nodige valkuilen te omzeilen. Gelukkig hebben mensen een goed vermogen om te communiceren. Daardoor komen dit soort misverstanden doorgaans snel aan het licht.
© 2017 - 2024 Mahcomm, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Indo-Europese taalfamilie en het Proto-Indo-EuropeesDe Indo-Europese taalfamilie is een taalfamilie waartoe vooral talen uit Europa en West-Azië behoren. In totaal spreken…
De uitspraak van het EngelsDe uitspraak van het EngelsWij Nederlands zijn goed in talen – althans, dat zeggen buitenlanders tegen ons. We spreken buitenlanders direct aan in…
Tsjechisch schrijven en sprekenTsjechisch schrijven en sprekenHet Tsjechisch behoort tot de Slavische talen, een groep van de Indo-Europese taalfamilie gebruikt in Oost- en Midden-Eu…
De taal van de ThaiThai is de officiële taal van Thailand. Of zoals the Thai zelf zegt: ‘ภาษาไทย…

Effectief communiceren begint met actief leren luisterenEffectief communiceren begint met actief leren luisterenCommunicatie tussen mensen begint met luisteren. Aandachtig naar de ander luisteren blijkt in de praktijk vaak lastiger…
Datajournalistiek en de rol van data in nieuwsDatajournalistiek en de rol van data in nieuwsDatajournalistiek is een combinatie van traditionele journalistiek en wetenschap. Bij wetenschap gaat het om het analyse…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: PDPics, Pixabay
Mahcomm (8 artikelen)
Laatste update: 24-11-2017
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Communicatie
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.