Valse vrienden: woorden die niet betekenen wat je denkt
Je hebt dit vast wel eens meegemaakt: je babbelt gezellig wat met iemand in het Engels, een taal waarin je je redelijk goed kunt uitdrukken. En ineens merk je dat er iets misgaat in de communicatie. Je gesprekspartner kijkt je wat glazig aan of, erger, begint te lachen. Wat is er aan de hand? Het blijkt dat je een Engels woord verkeerd gebruikt hebt. Dat is raar, want in het Nederlands hebben we een woord dat erop lijkt. Dan zal het toch ook wel hetzelfde betekenen? Niet dus. Er is hier sprake van 'valse vrienden' oftewel false friends.
Engels en Nederlands zijn verwante talen
Ook talen kunnen familie hebben. Dat houdt in dat ze afstammen van een gemeenschappelijke oertaal. Zo maken Frans, Spaans en Italiaans deel uit van de Romaanse taalfamilie, en zijn Engels, Duits en Nederlands lid van de Germaanse tak. Dit verklaart waarom er zoveel woorden zijn in het Engels en Nederlands die op elkaar lijken. Vaak betekenen ze ook hetzelfde. Maar niet altijd. Dat komt doordat het Engels en Nederlands zich al vele honderden jaren geleden van de hoofdtak van de familie hebben afgescheiden. Daarna hebben ze zich elk in hun eigen richting ontwikkeld, waardoor bepaalde woorden een andere betekenis konden krijgen. Zo betekent het Engelse lane niet 'laan', maar 'landweggetje' of 'rijbaan'.
Nederlandse en Engelse woorden die op elkaar lijken, maar verschillende betekenis hebben
Er zijn meer van dergelijke woorden. Als de Amerikanen het over hun administration hebben, bedoelen ze niet een boekhoudkundige afdeling, maar de regering. Een veelvoorkomende vertaalfout doet zich in kranten voor bij brutal en brutality; a brutal robber is geen brutale rover, maar een rover die geweld gebruikt. Woorden uit verschillende talen die op elkaar lijken, waardoor we denken dat ze hetzelfde betekenen, worden 'valse vrienden' of false friends genoemd.
| fout Nederlands | goed Nederlands |
the Trump administration | administratie | regering |
his great brutality | brutaliteit | wreedheid |
the army controls the area | controleert | beheerst, heeft controle over |
global news | globaal | wereldomvattend |
faith healers | helers | genezers |
leading businessmen | leidende | vooraanstaande |
Engelse woorden in het Nederlands met een Nederlandse betekenis
Het Nederlands heeft veel woorden die rechtstreeks uit het Engels lijken te komen. Ze hebben echter een omweggetje gemaakt, waarbij ze een eigen betekenis hebben opgedaan. Zo is de Nederlandse 'button' iets wat je opspeldt, maar knopen de Engelsen er hun jas mee dicht.
Nederlands woord | Engelse betekenis | de Engelsen zeggen |
box (geluids-) | doos | (loud)speaker |
box (kinder-) | doos | playpen |
button (speldje) | knoop | badge |
chips | patat | crisps (Amerikanen zeggen chips) |
concept (bv. verslag) | idee | draft |
detective (boek) | speurder, detective (persoon) | detective story, whodunit |
dump (winkel) | stortplaats | army surplus (store) |
duster (ochtendjas) | stofdoek | housecoat |
old-timer (oude auto) | oude man | vintage car |
pocket (boek) | (broek)zak | pocket-book, paperback |
slip (onderbroek) | onderjurk | knickers, pants |
touring car (bus) | open auto voor 4 personen | coach |
would-be | toekomstig | fake, pseudo |
Engelse woorden en termen in het Nederlands die in het Engels niet voorkomen
Het kan nog gekker. Wij hebben in het Nederlands woorden en termen waarvan we denken dat ze Engels zijn, maar die in het Engels helemaal niet voorkomen.
Nederlandse term | de Engelsen gebruiken |
hometrainer (fitnessapparaat) | exercise machine |
smoking (kostuum) | dinner jacket (Brits), tuxedo (Amerikaans) |
total-loss (totaal verlies, schade voertuig) | write-off |
De volgende woorden worden heel vaak verkeerd gebruikt door Nederlanders.
| de Nederlander denkt dat het betekent | echte betekenis |
actual | actueel | feitelijk |
advocate | advokaat | voorstander |
brand | brand | merk |
brave | braaf | dapper |
chef | chef, baas | chefkok |
to cook | koken (verhitten in water) | met hitte voedsel bereiden (bakken, braden, smoren enz.) |
dapper | dapper | zwierig |
drake | draak | woerd (mannetjeseend) |
eventually | eventueel | uiteindelijk |
half two | half twee | half drie (= half past two) |
lane | laan | landweggetje, rijbaan |
magazine | magazijn | tijdschrift |
map | map | (land)kaart, folder |
meaning | mening | betekenis |
rare | raar | zeldzaam |
slim | slim | slank |
small | smal | klein |
sparrow | spreeuw | mus |
terraced house | huis met terras | rijtjeshuis |
trap | trap | val, fuik |
warehouse | warenhuis | pakhuis |
I have butterflies in my stomach | Ik ben verliefd | Ik ben zenuwachtig |
Break a leg | Ik hoop dat je verongelukt | Veel succes |
Nederlandse uitspraak van Engelse woorden
Tot slot is er nog verwarring over de uitspraak van sommige Engelse woorden die wij in het Nederlands gebruiken. Wij denken dat we die op z'n Engels uitspreken, maar de echt Engelse uitspraak is anders. Dit valt niet echt onder de valse vrienden, maar past toch wel bij dit onderwerp. Immers, ook hier is er sprake van een misverstand.
| Nederlanders zeggen | Engelsen zeggen |
jam | /sjem/ | /dzjem/ |
Mary | /meri/ | /merri/ |
pony | /ponni/ | /poni/ |
Er zijn dus wel de nodige valkuilen te omzeilen. Gelukkig hebben mensen een goed vermogen om te communiceren. Daardoor komen dit soort misverstanden doorgaans snel aan het licht.