Communicatie: Welke rol spelen de ogen?

Op verschillende momenten gedurende de dag hebben we oogcontact. Soms als een beleefdheidsuiting als je iemand groet, soms onbewust en soms kan het om een verliefdheid gaan. Je kunt leren ogen te ‘lezen’. Dit kan gewoon interessant zijn, maar kan je ook helpen tijdens een gesprek. Hoe werkt het en waar moet je op letten?

Oogcontact

We zien het als beleefdheidsnorm om elkaar aan te kijken als je met iemand proost. Als je een gesprek voert, kijk je iemand regelmatig aan. Natuurlijk kan je soms ook wegkijken, maar dan ben je bijvoorbeeld aan het nadenken. In de Aziatische landen is het respectvol je ogen toe te slaan bij je gesprekspartner, maar men denkt dat je verlegen bent als je dat in de westerse wereld doet. Als je iemand ziet staan waar je - om wat voor reden dan ook - contact mee wil maken, kan oogcontact zoeken ook een goede optie zijn. Kortom, we gebruiken onze ogen meer dan alleen om te kijken teneinde niet ergens tegenaan te lopen of om niet te vallen.

Op het moment dat je jezelf er in verdiept, kan je leren wat iemand met zijn/haar ogen je wilt zeggen. Het is wel zo dat er beïnvloedingsfactoren een rol kunnen spelen die het ‘lezen’ van de ogen kunnen bemoeilijken.

Wat zeggen de ogen?

Positieve en negatieve emoties

Een bekende is het verliefde gevoel. Bij het verliefde gevoel (positieve gevoelens) verwijden je oogpupillen en grote pupillen vinden we ook nog eens aantrekkelijker. Stoorzender is dat door invloed van medicijnen en drugs de grootte van je pupillen af kan wijken. Dit geldt overigens ook voor de lichtinval, maar dat weet degene die de ogen probeert te lezen natuurlijk ook.

De pupillen kunnen ook verwijden bij angst of boosheid, maar dan is de totale gezichtsuitdrukking ook anders. Grappig genoeg worden de pupillen kleiner bij walging. Het zou kunnen zijn dat het een soort natuurlijke reflex is om walging uit je gezichtsveld te houden, maar dat is niet wetenschappelijk aangetoond.

Liefde of lust
Je vindt iemand leuk of je bent al een stadium verder en hebt al die verliefde gevoelens, dan kan het maken van oogcontact het ijs breken. Je kijkt met een constante blik en iets opgetrokken mondhoeken die ander nadrukkelijk/intens aan. Soms een moment wegkijkend, maar iedere keer weer opnieuw probeer je oogcontact te maken.

Heb je lustgevoelens voor die ander, dan wijken de ogen al snel af naar het totale gezicht (symmetrie van het gezicht speelt onbewust vaak een rol) en het lichaam. Het directe oogcontact is beduidend minder.

Onzekerheid

Wegkijken wordt vaak gezien als verlegen of onzeker en het klopt ook nogal eens. Een blik kan te confronterend zijn en een onzeker iemand kan zich dan geen houding geven. Het gevolg kan bijvoorbeeld hevig kleuren in het gezicht zijn.

Wegkijken kan ook te maken hebben met een aandoening. Denk bijvoorbeeld aan autisme. Mensen met autisme willen tijdens een gesprek nogal eens wegkijken. Mogelijk zijn de emoties die op dat moment binnenkomen, te veel om te verwerken (in combinatie met het voeren van een gesprek). Men gaat er nu vanuit dat het werkgeheugen op deze manier overbelast kan raken.

Gelijke pupillen

Als je in gesprek bent en je hebt werkelijk interesse in hetgeen je samen bespreekt, dan zijn de pupillen van beide gesprekspartners meestal even groot. Dit is moeilijk te zien, maar daar kan je wel de spiegel bij gebruiken. Je gaat dan schuin tegenover iemand staan en houdt de spiegel voor je eigen gezicht. Dan heb je de ander en je eigen spiegelbeeld naast elkaar en is de grootte van de pupil van beide gesprekspartners zichtbaar.

Luisteren

Wil je als spreker dat je woorden ook echt aankomen en/of wil je bijvoorbeeld goed interactie, dan is het zinvol om regelmatig oogcontact te maken. Ook voor een volle zaal is het goed om met verschillende mensen, veelal op de voorste rijen, oogcontact te zoeken. Dit wordt ook opgepakt door de mensen in de zaal die niet direct aangekeken worden. Het is in feite een onbewust proces. Echter, ben je er bewust mee bezig, dan kan het je ook helpen nog nadrukkelijker de woorden van de spreker tot je te nemen.

Weetjes over ogen

Soms kan de kleur of de vorm van de ogen ook helpen als je je gesprekspartner wil doorgronden. Het zijn uiteraard vrij algemene zaken, maar er wordt meer mee gedaan dan we ons realiseren. Een voorbeeld is het blauw dat banken vaak als vaste kleur gebruiken. Blauw, dus ook de oogkleur, staat namelijk voor trouw en eerlijkheid. Wat wordt er zoal over de vorm en kleur gezegd?

Iris lezen

De iriscopist* weet er alles van, maar men zegt dat je met het blote oog - als je heel goed in de ander zijn/haar ogen kijkt - aan de iris kunt zien of iemand impulsief is. In de iris zouden dan meer lijntjes/streepjes rondom de pupil zichtbaar moeten zijn. Bij donkere ogen wordt het kunnen zien van de lijntjes/streepjes wat lastiger.

De zogenaamde crypten, de lijntjes die van de buitenkant naar de binnenkant richting de iris lopen, betekenen ook iets. Hoe meer onderbrekingen in deze lijntjes, hoe minder warm en vriendelijk de persoon is. Het blijft een lastig aspect, want je moet dicht bij iemand staan om de iris goed te kunnen bekijken en dan speelt de lichtinval ook nog eens een rol.

* Een iriscopist is iemand uit het alternatieve geneeskundige circuit die aan de hand van patronen, kleuren en andere kenmerken in de iris, iets kan zeggen over ziekten en functionele verstoringen in het lichaam.

Vorm en kleur
Vanuit de spirituele wereld zeggen de ogen ook iets over de betreffende persoon. Kleur en vorm zijn daarbij de uitgangspunten.

• Bolle ogen: je hebt een goed geheugen en staat open voor nieuwe indrukken.
• Diepliggende ogen met een normale vorm: je hebt een intens gevoelsleven.
• Kleine diepliggende ogen: je observeert goed en hebt een kritische geest.
• Wijd uitstaande ogen: je hebt een ruime blik.
• Dicht bij elkaar staande ogen: je kunt je goed concentreren en bent meer een onderzoeker.
• Ronde ogen: jee hebt gebrek aan levendigheid en bent wat langzaam van begrip.
• Amandelvormige ogen: je hebt geen kwaad in de zin en bent guitig/olijk.
• Kleine ogen: je bent hartstochtelijk en actief, zowel geestelijk als lichamelijk.

Slechts twee procent van alle mensen heeft groene ogen, dat is erg weinig dus. Het bruine oog komt het meeste voor en daarna het blauwe oog met varianten naar grijs.

• Lichtbruin: zacht, elegant en moedig, maar ook in voor nieuwe dingen.
• Warm bruin: altijd geluk, betrouwbaar en aantrekkelijk, maar ook volhardend.
• Donkerbruin: betrouwbaar, warm, verantwoordelijk, maar ook een beetje geheimzinnig.
• Warm geel: gevoelig en nogal prikkelbaar. Het komt nauwelijks voor.
• Blauw: trouw en eerlijk, maar ook een beetje verlegen en gereserveerd.
• Groen: voorzichtig en intuïtief, maar ook mysterieus, intelligent en gepassioneerd.
• Grijs: openhartig en loyaal, maar er zit ook leiderschap en creativiteit in je.

Tot slot

Met ogen lezen kan je veel bereiken in positieve en negatieve zin. Het is goed je er bewust van te zijn dat oogcontact, als je niet duidelijk bent, ook verkeerd begrepen kan worden. Bekwaam je je in de blik van mensen, dan kan het je ook helpen in allerlei (dagelijkse) processen.