Het mooiste vermaak is leedvermaak

In Nederland rust er nog steeds een taboe op leedvermaak. Eigenlijk mag je niet lachen om de ellende van een ander en toch doen we het allemaal wel eens. Dit is één van de redenen dat programma's als Funniest homevideo's en de voorrondes van Idols zo populair zijn. Waarom vinden we dit grappig en is leedvermaak goed voor ons.

Grenzen aan leedvermaak

Natuurlijk zitten er voor ons allemaal grenzen aan leedvermaak. Wat deze grenzen zijn, is deels gebaseerd op cultuur, maar ook op de persoonlijke leefomstandigheden. In Japan is leedvermaak doodgewoon en dit zie je ook terug in hun televisieprogramma's, die hier in Nederland als vergaand worden ervaren. Maar ook binnen de Nederlandse cultuur zijn er grote verschillen. Hoe moeilijker iemands leefomstandigheden zijn, hoe harder de grappen en hoe gruwelijker het leedvermaak. Dit beïnvloedt dus sterk waar de grenzen liggen. Voor de één gaan echt letsel te ver om nog leedvermaak te voelen en voor de ander maakt dit weinig uit. Veel mensen voelen geen leedvermaak wanneer iemand die hun sympathie heeft onterecht bekritiseerd wordt, maar wanneer ze een hekel aan het slachtoffer hebben voelen ze wel degelijk leedvermaak. Leedvermaak doet zich vooral voor wanneer we het gevoel hebben dat de afgang terecht is. Blijkbaar speelt ons gevoel voor rechtvaardigheid hierbij een grote rol.

Leedvermaak is gezond

Veel mensen schamen zich voor leedvermaak, want leedvermaak betekend nu eenmaal plezier hebben om de ellende van iemand anders. Mensen vergelijken zichzelf voortdurend met anderen. Van veel mensen zie je alleen hun successen, hun falen delen ze liever niet. Hierdoor krijgen veel mensen onterecht het idee dat ze het vaak slecht doen in vergelijking met andere mensen. Geconfronteerd worden met het falen van een ander is daarom een boost voor je ego. Een makkelijke opkikker van je zelfbeeld en daar is niets mis mee. Leedvermaak biedt troost. Je beseft dat een ander er slechter aan toe is dan jij en hierdoor relativeer je je eigen situatie. Lachen is gezond en maakt gelukkig, dus waarom niet lachen om de blunders en domme opmerkingen van anderen?

Onderzoek naar leedvermaak

Hidehiko Takahashi is neurologisch onderzoeker verbonden aan het Nationaal Instituut voor Radiologie in Japan. Hij is tevens leider van het project “Moleculaire mechanisme van emotionele besluitvorming”. Deze meneer heeft onderzoek gedaan naar het mechanisme van leedvermaak en hij ontdekte dat bij leedvermaak dezelfde delen in het brein oplichten dit actief zijn bij seks, drugs en eten. Wanneer we leedvermaak hebben, maken we blijkbaar dopamine aan en ervaren we een soort genot. Verder bleek uit zijn onderzoek dat mannen meer en sneller leedvermaak ervaren dan vrouwen. Hieruit trokken de onderzoekers de conclusie dat mannen wraakzuchtiger zijn dan vrouwen.

Leedvermaak van alle tijden

In de oudste film vorm wordt al gebruik gemaakt van het besef dat mensen moeten lachen om de fouten van een ander. Hieruit werd slapstick geboren en nog steeds speelt leedvermaak bij televisieprogramma's een grote rol. Dit is één van de redenen dat mensen blijven kijken naar reality programma's. In de beslotenheid van de eigen woonkamer durven mensen zich te laten gaan en hebben ze ongegeneerd lol om de blunders die ze zien op de televisie.