Kijkwijzer en (jonge) kinderen

In Nederland vertrouwen sommige ouders en opvoeders blindelings op de leeftijdslabels en pictogrammen van Kijkwijzer. Wat is Kijkwijzer precies? Waar staat het voor? En in hoeverre kan je zonder nadenken als ouder of opvoeder je kind/kinderen een televisieserie, dvd of Blu-ray met A(lle)L(eeftijden) laten zien?

Kijkwijzer

Op de website van Kijkwijzer staat duidelijk te lezen dat Kijkwijzer ouders en opvoeders waarschuwt tot welke leeftijd een televisieprogramma of film schadelijk kan zijn voor kinderen. De kijkwijzer geeft een adviesleeftijd; A(lle)L(eeftijden), 6 jaar, 9 jaar (sinds april 2009), 12 jaar en 16 jaar. Daarnaast waarschuwt zij door middel van icoontjes voor angst, geweld, seks, discriminatie, drugs- en alcoholmisbruik en grof taalgebruik.

Wanneer is iets schadelijk?

Volgens het woordenboek van Van Dale is schadelijk 'schade veroorzakend, nadelig'. Schade kan een relatief begrip zijn. Is een keer een nachtmerrie of een verdrietig of angstig moment door een film schadelijk? (Jonge) kinderen kunnen erg geraakt worden door wat ze zien. De vraag is 'wat wil jij als ouder of opvoeder je kind(eren) laten zien'. Hiermee kom je op het terrein van waarden en normen en daar gaat Kijkwijzer niet over. In de 'verantwoording van het classificatiesysteem van Kijkwijzer' staat te lezen dat grof taalgebruik niet leidt tot een leeftijdsindicatie. Er is namelijk (nog) geen onderzoek dat uitwijst dat grof taalgebruik voor een bepaalde leeftijdsgroep potentieel schadelijker is dan voor een andere. Dit is één van de redenen waarom Kijkwijzer naast de leeftijdslabels met icoontjes werkt.

Kijkwijzer geeft advies

Kijkwijzer geeft advies. Op de website is te lezen dat de leeftijdsaanduiding van Kijkwijzer niet betekent dat een televisieprogramma of film ook zonder meer geschikt is voor kinderen vanaf die leeftijd. Kijkwijzer informeert namelijk niet over geschiktheid of kwaliteit van een televisieprogramma of film. Menig (teken)film is voor jonge kinderen misschien niet schadelijk, maar wel te lang en te snel of de inhoud is te moeilijk. Daarnaast is het éne kind, het andere niet. Sommige kinderen kijken zeer bewust en gaan zich afvragen waarom bepaalde personages 'akelige dingen', zoals vergiftiging/opblazen/moord et cetera doen. Het is ook belangrijk er rekening mee te houden dat er bij jonge kinderen grote verschillen in ontwikkeling kunnen zijn.

Magische periode

Vraag je bij elke film of televisieserie af of deze echt geschikt is voor jouw kind/kinderen. Houd er rekening mee dat kinderen tot 7 jaar in hun magische periode zitten. Hierdoor lopen fantasie en werkelijkheid door elkaar heen. Hoewel ze kunnen snappen dat iets verzonnen is, kan een beeld op televisie (ook iets wat getekend is) er zeer echt uitzien voor hen. Menig Walt Disneyfilm (die vaak ook erg lang duurt) heeft weliswaar het label AL, maar levert voor peuters en kleuters nachtmerries op (deze kunnen ook pas twee dagen later optreden, waardoor het verband niet altijd wordt gelegd). (Bron: Abc van de kinderopvang (2012)).

Belangrijk voor ouders en opvoeders van jonge kinderen

• Kijk naar het label van Kijkwijzer. Als er een 6 staat, weet je zeker dat deze niet geschikt is voor kinderen onder de 6 jaar.
• Sta er bij stil dat een serie vaak wordt geclassificeerd door middel van een steekproef. Dit betekent dat bijvoorbeeld het discriminatie icoontje kan ontbreken op een verzamel-dvd omdat de aflevering waarin dit gebeurt niet in de steekproef zat.
• Wees altijd kritisch en bekijk een film of televisieserie eerst zelf. Let op de lengte, snelheid, echtheid en indringendheid.
• Kijk goed naar je kind/kinderen, houd rekening met de wijze waarop beelden bij hen kunnen binnenkomen.
• (Bij twijfel) kijk samen met je kind/kinderen.

Volg dus niet blindelings het advies van Kijkwijzer, maar wees kritisch over welke films en televisieseries je jonge kinderen laat zien.