Mogen homoseksuele stellen kinderen adopteren?

Er is veel discussie gaande over het adopteren van kinderen door homoseksuele stellen. Als een kind geadopteerd wordt door een homoseksueel stel, wordt hij of zij opgevoed door twee ouders van hetzelfde geslacht. Voor- en tegenstanders beroepen zich op verschillende argumenten. In dit artikel wordt het ethisch vraagstuk of homo's kinderen mogen adopteren besproken aan de hand van verschillende ethische theorieën.

Inleiding

Er is veel discussie gaande over het adopteren van kinderen door homoseksuele stellen. Als een kind geadopteerd wordt door een homoseksueel stel, wordt hij of zij opgevoed door twee ouders van hetzelfde geslacht. Voorstanders van adoptie door homoseksuele stellen menen dat ouderschapsvaardigheden niet worden beïnvloed door seksuele oriëntatie en aangezien veel kinderen een thuis nodig hebben, vinden zij dat de wet dit moet goedkeuren. Tegenstanders daarentegen beroepen zich op de grotere prevalentie van depressie, drugsgebruik, promiscuïteit en zelfdoding bij homoseksuelen wat een negatief effect heeft op het kind. Daarnaast wordt gezegd dat de afwezigheid van mannen en vrouwen rolmodellen in de opvoeding een slechtere aanpassing door het kind kan veroorzaken. In 2002 stond een artikel in de krant met als titel ‘adoptieverbod homo’s straks van de baan. In het artikel werd gesproken over de opheffing van het verbod voor homoseksuele stellen om buitenlandse kinderen te adopteren. Dit verbod geldt niet voor heteroseksuele stellen. Pas in 2009 werd dit verbod opgeheven.

In dit artikel staat de volgende ethische vraagstelling centraal: Hoe verhoudt de plicht op gelijke behandeling en het recht op ouderschap zich met de belangen van kinderen in het geval van homoseksuele stellen? Het gaat bij dit vraagstuk om de belangen van het homoseksuele stel, de kinderen die geadopteerd worden, en de samenleving. Elke partij heeft belangen bij het wel of niet toelaten van adoptie door homoseksuele stellen. Dit ethische vraagstuk zal worden besproken aan de hand van de morele principes gevolgen, deugden en morele rechten die centraal staan in de theorieën utilisme, deugdenethiek en morele rechten ethiek.

Afweging ethisch vraagstuk

Eerder werd gesproken over het adoptieverbod voor homoseksuele stellen. Minister Rouvoet van de partij Cristen Unie is tegen opheffing van dit verbod. Hij meent dat het belang van het kind er niet mee behartigd wordt. Opgevoed worden door twee mannen of twee vrouwen zou niet in het belang van het kind zijn, omdat hij of zij mogelijk een mikpunt van pesterijen zou kunnen worden. In het internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK) is opgenomen dat bij adoptie het belang van het kind voorop moet staan (artikel 21: adoptie) en als de gevolgen voor het kind negatief zijn, is het niet in het belang van het een kind een dergelijke adoptie toe te staan.

Ook kamerlid Van Der Staaij van de partij SGP is er op tegen. Hij beroept zich op de ‘norm’ dat een kind beter af is met een vader en een moeder, gebaseerd op het scheppingsverhaal. Is het kind beter af met een vader én een moeder? In artikel 27 van het internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK) is opgenomen dat ieder kind recht heeft op een levensstandaard die voldoende is voor zijn lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling. Hier zijn de ouders primair verantwoordelijk voor. Het wordt algemeen geacht dat zo’n levensstandaard zowel een moeder als een vader bevat. Maar dan zou hetzelfde gezegd kunnen worden over alleenstaande ouders. Daarnaast hebben kinderen het recht om niet te lijden. Zou een kind eronder lijden opgevoed te worden door alleen twee moeders of twee vaders? Als dit het geval is, heeft het kind het recht om niet door een homoseksueel stel opgevoed te worden. Volgens de Duitse minister van justitie Brigitte Zypries is adoptie door homoseksuele stellen niet slecht voor het kind (Trouw, 2009). Dit baseert zij op Duits wetenschappelijk onderzoek, waaruit is gebleken dat opvoeding door twee ouders van hetzelfde geslacht niet schadelijk is voor kinderen. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat de ouderschapsvaardigheden van homoseksuele stellen niet verschillen van heteroseksuele stellen. De best mogelijke opvoeding blijkt dus niet per definitie een heteroseksueel stel te bevatten. Er blijkt ook geen sprake te zijn van lijden door het kind wanneer het door homo’s wordt opgevoed.

Volgens het scheppingsverhaal zijn kinderen beter af met een vader en een moeder. Heteroseksuele stellen zijn goed, homoseksuele stellen zijn fout. Zijn homoseksuele stellen fout? Hebben zij (daardoor) minder rechten? De eerste vraag kan alleen met behulp van een religieus argument beantwoord worden. Volgens verscheidene religies zijn homoseksuele stellen fout. Als gekeken wordt naar de tweede vraag, moet gekeken worden of homo’s als morele subjecten gezien kunnen worden. Met een moreel subject wordt een volwaardig mens bedoelt die autonoom is en verantwoordelijk kan worden gehouden voor zijn of haar gedrag. Er zijn verscheidene morele rechten die deze morele subjecten hebben, zoals ‘ recht op ouderschap’. Wanneer een individu niet als een volwaardig moreel subject gezien wordt, heeft hij of zij geen of minder morele rechten.

Volgens velen is heteroseksualiteit de algemene norm en wijken homoseksuelen af van deze norm. Dat zou dus kunnen betekenen dat zij geen volwaardig moreel subject zijn en daardoor wellicht het recht verliezen op bv. ouderschap. In Nederland is er de mogelijkheid voor homo’s om een vriendin te vragen draagmoeder te zijn voor hun kind. In dat geval hebben zij recht op ouderschap. Waarom zou adoptie dan wel verboden moeten worden? Zijn zij wel volwaardig genoeg voor hun eigen kinderen die zij via draagmoeders krijgen, maar niet voor de adoptiekinderen? De American Medical Association (AMA) wijst op het discriminatieprincipe en het mensenrechtenprincipe. Gezegd wordt dat het niet hun beleid is te discrimineren op basis van seksuele oriëntatie of geslacht, en dat de basisrechten van de mens op gelijkheid, privileges en verantwoordelijkheden niet worden bepaald aan de hand van iemands seksuele oriëntatie of geslacht. Op basis van deze gegevens zou geconcludeerd kunnen worden dat homoseksuelen wel morele subjecten zijn met evenveel morele rechten en dus recht hebben op ouderschap.

Een adoptieverbod voor homo’s wekt de suggestie dat homo’s niet in staat zijn naar behoren een kind op te voeden op basis van hun seksuele oriëntatie en geslacht. Dit kan als discriminatie gezien worden. Bij de deugdenethiek wordt ernaar gestreefd zo voortreffelijk mogelijk te leven door bepaalde deugden te handhaven. Eén van de deugden die mensen dienen te hebben is respect voor anderen. Door homo’s te verbieden kinderen te adopteren wordt de deugd respect voor anderen geschonden en wordt er gediscrimineerd. Als een goed deugdzaam mens wil je niet discrimineren en dan zou je dus ook niet kunnen zeggen dat homo’s geen kinderen mogen adopteren. Daarnaast rijst de vraag wie wij zijn om te bepalen wat goed en fout is. Waarom zou een homostel minder in staat zijn een kind op te voeden dan een heterostel? Een deel van de deugdenethiek is bescheidenheid en het is niet aan ons om een oordeel te vellen over wat goed is en fout.

Dat homoseksuele stellen het recht hebben op ouderschap hoeft niet te betekenen dat adoptie in het belang is van henzelf, het kind en de samenleving. In het utilisme staan de gevolgen, of consequenties, van een actie of gebeurtenis centraal. De meest gewenste consequentie is het maximaal aantal geluk voor het maximaal aantal mensen. Zowel het verbieden als het toestaan van adoptie door homo’s kan negatieve gevolgen teweegbrengen. Door Minister Rouvoet werd gewezen op de negatieve gevolgen voor het kind als de adoptie wordt toegelaten (RD, 2002). Als de gevolgen daadwerkelijk negatief zouden zijn, zou dat het geluk van het kind schaden. De gevolgen voor het homoseksuele stel zou echter wel positief zijn als adoptie wordt toegelaten en dat verhoogt het maximaal aantal geluk. Ook moet gekeken worden naar de gevolgen voor de samenleving. Zoals vermeld, heerst de norm van heteroseksualiteit. Bij het toelaten van adoptie door homo’s lijken veel mensen niet gebaat te zijn. Het zou voor veel ophef kunnen zorgen en dat kan ook een nadelige invloed hebben op het kind en misschien ook op het homoseksuele stel zelf. Aan de andere kant kunnen de gevolgen van juist een adoptieverbod voor homo’s, negatief zijn. Volgens de American Psychological Association (APA) kan de psychologische gezondheid van de homo’s beschadigd worden door adoptie te verbieden. En volgens de AMA kan het verbieden ook slecht zijn voor de kinderen die nu al in ‘same-sex’ gezinnen opgroeien. Volgens Brigitte Zypries groeien er namelijk zo’n 16.000 kinderen op in zulk soort gezinnen in Duitsland (Trouw, 2009). Er moet een afweging gemaakt worden tussen het maximaal aantal geluk wat wordt bereikt wanneer adoptie door homo’s verboden wordt en wanneer het niet verboden wordt. Je zou je af kunnen vragen of je het maximaal aantal geluk bereikt als je de adoptie toelaat, omdat veel mensen hiertegen zijn, en het geluk van het grootste aantal mensen het zwaarst weegt.

Conclusie

In dit stuk zijn argumenten besproken die voor of tegen adoptie door homo’s pleiten. Er is gekeken naar de gevolgen voor en rechten van het homoseksuele stel. Zij zijn morele subjecten en verdienen daarom evenveel rechten als heteroseksuele stellen, dus hebben recht op ouderschap. Daarnaast kan het verbod negatieve gevolgen hebben voor de psychologische gezondheid van zowel de homoseksuele stellen als de kinderen die in same-sex gezinnen opgroeien. Ook is gekeken naar de gevolgen voor en rechten van het kind. Het kind heeft het recht op een optimale levensstandaard en het recht om niet te lijden. Gebleken is dat een opvoeding door twee ouders van hetzelfde geslacht niet schadelijk is voor het kind en dat homo’s niet slechter opvoeden dan hetero’s. De gevolgen zijn dus niet negatief en de rechten van het kind worden niet geschaad. Tenslotte is gekeken naar het discriminatieprincipe. Door homo’s te verbieden kinderen te adopteren loop je het risico te discrimineren en als een goed deugdzaam mens wil en mag je dat niet. Als een afweging wordt gemaakt tussen de waarden rechten, gevolgen en deugden lijkt de waarde gevolgen het zwaarst te wegen. De rechten van homo’s op ouderschap, en de plicht om niet te discrimineren, zijn verwaarloosbaar wanneer de gevolgen voor het kind, en de homo’s zelf, negatief zijn. Omdat gebleken is dat de gevolgen voor het kind zelf niet negatief zijn, is het adoptieverbod voor homoseksuele stellen niet aanvaardbaar. Wel moet rekening gehouden worden met hoe de samenleving hierop kan reageren, omdat er nog steeds een beeld heerst dat homoseksuele stellen niet in staat zijn een kind even goed op te voeden als heteroseksuele stellen. Een beeld wat volgens onderzoek niet blijkt te kloppen!