Margaret Thatcher – The Iron Lady

Margeret Thatcher is de oud-premier van Groot-Brittannië. Ze werd 'The Iron Lady' genoemd vanwege haar onverzettelijke wil, ze kreeg zelfs twee eigen werkwoorden: 'Thatcherisme' en 'Handbagging'. Ze werkte zich naar de top van de Conservatieve Partij en behaalde veel succes. Er waren veel Thatcher-lovers maar minstens zoveel Thatcher-haters. Margaret Thatcher overleed op 87-jarige leeftijd op 8 april 2013. Van haar leven is een film gemaakt met Meryl Streep in de hoofdrol. De titel van de film is 'The Iron Lady.'

Margaret Thatcher - Roberts

Margaret Thatcher-Roberts was elf jaar lang de premier van Groot-Brittannië. Ze veranderde het land gedurende haar heerschappij onherkenbaar. Toen ze in 1979 aantrad trof ze een vastgelopen Britse economie en samenleving aan. Het Britse eiland had net een periode van grote ontevredenheid achter de rug met stakingen en protesten. Toen ze elf jaar later aftrad, inmiddels was het 1990 geworden, was haar Groot-Brittannië een wereldmacht en het centrum van de financiële wereld.

'The Iron Lady' en het Thatcherisme

Thatcher ontmoette net zoveel voorstanders als tegenstanders. Je was een voorstander van haar of je verachtte haar en haar werk. Het weerhield de vrouw, die The Iron Lady werd genoemd om haar onverzettelijkheid, er niet van impopulaire maatregelen te nemen. Haar aanpak kreeg een werkwoord geënt op haar naam: Thatcherisme.
Ze bewerkstelligde:

• breking van de macht van de vakbonden;
• deregulering van de verzorgingsstaat;
• privatisering.

Vrije markt

Thatcher was een aanhanger van de vrije markt en daarmee schopte ze de linkse krachten tegen de schenen. Ze joeg ook de oude Britse elite tegen zich in het harnas door de weg vrij te maken voor de snelle jongens die bakken met geld wisten te verdienen.
Het financiële hart van Londen, The City, groeide onder haar bewind. Groot-Brittannië werd tijdens haar regering minder een klassenmaatschappij en Thatcher werd de heldin van het nieuwe geld. Intussen zag het oude geld het knarsetandend aan.

Conservatief

Thatcher was een exponent van de Conservatieve Partij en ze werkte zich naar de top. Voor een vrouw was dat bijzonder in die tijd. Bovendien kwam ze niet uit een rijke familie, zoals de meeste mannen van de Conservatieve Partij. Ze kwam uit het stadje Grantham en was dochter van de plaatselijke kruidenier. Als kruideniersdochter had ze geleerd hoe met geld om te gaan en dat je moest werken voor je geld.

Draaien

Haar bijnaam zegt het al, Margaret Thatcher was onverzettelijk. Ook als het om standpunten binnen haar eigen partij ging. “This lady is not for turning,” zei ze eens tijdens een partijcongres toen een deel van partij om een ommezwaai van het beleid vroeg. “Deze dame zal niet draaien.” De bijnaam Iron Lady, de IJzeren Dame, kreeg ze van de Russen aan het einde van de Koude Oorlog. Het was de tijd van Gorbatsjov, die wel zaken met haar wilde doen.

TINA

Ze stond voor rechtuit regeren en zag haar politiek als oplossing uit de economische malaise. Ze huldigde het principe TINA, There Is No Alternative. Wellicht is de maatregel impopulair, Maar Er Is Geen Alternatief. Volop steun kreeg ze na haar aanpak van de Falkland-crisis. Argentinië viel de Falkland-eilanden binnen, een eilandengroep die sinds de negentiende eeuw onder de Britse troon valt. Argentinië maakt aanspraak op de eilanden en wilde dat bekrachtigen met een inval. Het werd een principekwestie en de Britten wilden de eilandengroep behouden. Er voer een vloot uit en er werden troepen door Thatcher naar het puntje van Zuid-Amerika gestuurd. Er woedde een korte maar hevige oorlog die de geschiedenis inging als de Falkland-oorlog. Na ruim twee maanden kwamen de Britten als winnaars uit de strijd. Thatchers naam was na die oorlog gevestigd.

Ierse Leger

In de tijd van the Troubles, de strijd tussen protestanten en katholieken in Noord-Ierland in de jaren zeventig en tachtig, werd de premier meermalen persoonlijk aangevallen en bedreigd. Het Ierse Republikeinse Leger koos haar tot doelwit en er ontplofte in 1984 zelfs een bom die op haar gericht was en die doden en gewonden veroorzaakte. De premier en haar echtgenoot bleven ongedeerd. Zelfs na die aanslag was ze onverzettelijk en zei ze dat het terrorisme de democratie niet zou vernietigen.

Handbagging

Margaret Thatcher was onafscheidelijk van haar handtas. Een cartoonist verbeeldde haar met die tas tijdens onderhandelingen over de EU-begroting. Ze zou met de tas op de tafel hebben geslagen. Het leverde het werkwoord Handbagging op. Zo was haar imago: strijdbaar, rechts, zakelijk en euroscepticus.

Poll Tax

In 1987 won ze voor de derde keer op rij de verkiezingen. De invoering van een nieuwe belasting, de poll tax, leidde tot rellen en Thatcher begon de grip op het volk te verliezen. Haar weerstand tegen de euro zette kwaad bloed. Het Thatcherisme had zichzelf overleefd. In 1990 trad ze af, omdat niet zeker was dat ze een verkiezing om het leiderschap binnen haar partij zou winnen. In tranen nam ze afscheid van Downing Street 10.

Film 'The Iron Lady' met Meryl Streep

In 2012 kwam de film The Iron Lady uit. Meryl Streep speelde de hoofdrol, een oudere Margaret Thatcher, die tegen haar man Dennis praat. Dennis is net overleden en Margaret worstelt met ouder worden, alleen zijn en haar beginnende dementie. In flashbacks zien we het leven van de jonge Margaret Roberts, haar huwelijk met Dennis, hun twee kinderen en haar politieke carrière.
Meryl Streep won in 2012 een Golden Globe voor beste actrice en een Oscar voor Beste Actrice.

Lees verder

• Ien Dales Award - de integriteitsaward