Oorzaak conflicten en onverschilligheid in groepen

Onverschilligheid en conflicten in groepen. Onverschilligheid of gebrek aan belangstelling in groepen kan veroorzaakt worden door verveling doordat het thema of onderwerp niet boeiend gevonden wordt of het onderwerp niet aansluit bij de doelgroep. Conflicten in groepen zijn haast onvermijdelijk, zo veel mensen, zo veel meningen. Om de precieze oorzaken van conflicten die (onderliggend) binnen een groep spelen op het spoor te komen moet analytisch, systematisch gekeken te worden. Problemen binnen een groep kunnen ook wijzen op een inadequate procedure, werkwijze in de groep of van de groepsleiding.

• Conflicten - Onverschilligheid/gebrek aan belangstelling in groepen
• Oorzaak conflicten in groepen
• Conflicten in groepen - Algemene symptomen
• Symptomen conflict - Te hoge eisen
• Symptomen conflict - Individuele belangen groepsbelangen
• Symptomen conflict - Tegenstrijdige belangen - Conflict of interest
• Symptomen conflict - Constructief conflict
• Gebrek aan belangstelling - Algemene symptomen
• Symptomen onverschilligheid - Onderwerp of taak niet belangrijk
• Symptomen onverschilligheid - Vermijding uit angst gevolgen
• Symptomen onverschilligheid - Inadequate werkprocedure
• Symptomen Onverschilligheid - Geen beslissende stem
• Symptomen onverschilligheid - Conflict tussen enkele groepsleden

Conflicten - Onverschilligheid/gebrek aan belangstelling in groepen

Conflicten zouden er kunnen ontstaan als er te hoge eisen gesteld worden, er kan sprake zijn van individuele belangen boven groeps-belangen, tegenstrijdige belangen. Wat zijn de kenmerkende symptomen om de mogelijke oorzaak van een conflict in een groep te herkennen?

Onverschilligheid kan ontstaan omdat de groepsleden het gevoel hebben toch niet daadwerkelijk mee te mogen beslissen. Om te kunnen herkennen welke reden er speelt, worden er kenmerkende symptomen gegeven van de betreffende oorzaken.

• Oorzaak conflicten in groepen
  
• Problemen en onverschilligheid in groepen
  

Oorzaak conflicten in groepen

Algemene conflicten in groepen. Dat er conflicten en problemen in groepen voorkomen is inherent aan het verschijnsel groep. Verschillende meningen en ideeën samen bespreken en/of in overeenstemming brengen om een goed besluit te nemen, is ook geen makkelijke taak.

Problemen in groepen

Iedere groep is voortdurend bezig met besluiten nemen en problemen oplossen. Iedere groep wordt ook tijdens het werken aan groepstaken geconfronteerd met bepaalde interne problemen die belemmerend werken op het proces, de bezigheden en de prestaties. De drie meest voorkomende probleemgebieden zijn:

• Conflicten in groepen
• Onverschilligheid in groepen (gebrek aan interesse)
• Besluitvorming en besluiteloosheid in groepen

Conflicten in groepen - Algemene symptomen

Conflicten in Groepen hebben altijd te maken met meningsverschillen en de manier waarop hier mee omgegaan wordt. Eerst worden de algemene symptomen van conflicten genoemd en daarna de symptomen en oorzaken van bepaalde typen problemen en conflicten.

• Groepsleden zijn ongeduldig naar elkaar toe.
• Ideeën worden bestreden, nog voordat ze geheel uitgesproken zijn.
• Groepsleden kiezen partij en weigeren toe te geven.
• Groepsleden kunnen het niet eens worden over plannen en voorstellen.
• Er wordt met (te) grote heftigheid geargumenteerd.
• Groepsleden vallen elkaar persoonlijk op subtiele wijze aan.
• Er wordt negatief over de groep gesproken, m.n. over kwaliteit en bekwaamheid.
• Groepsleden spreken de voorstellen van de gesprek- of groepsleider tegen.
• Groepsleden verwijten elkaar dat ze het eigenlijke probleem niet begrijpen.
• Groepsleden verdraaien de bijdragen van anderen.

Symptomen conflict - Te hoge eisen

Er worden te hoge eisen aan de groep gesteld, er wordt een taak opgedragen, waaraan ze niet kunnen voldoen. Er bestaan gevoelens van frustratie bij de groepsleden, daar ze beseffen dat ze niet aan de eisen kunnen voldoen, waardoor het te zwaar op de groep drukt. Ook kan het zijn dat de taak niet duidelijk genoeg is.

Symptomen die dit conflict kenmerken

• Elk voorstel dat gedaan wordt, schijnt onuitvoerbaar vanwege praktische redenen.
• Een aantal groepsleden meent dat de groep te klein is.
• Ieder individueel groepslid lijkt in tijdsnood te zitten.
• Groepsleden zijn ongeduldig en nors naar elkaar toe.
• Groepsleden benadrukken voortdurend dat de groep onvoldoende ervaring heeft.
• Groep kan het er niet over eens worden wat nu de eigenlijke taak van de groep is.

Symptomen conflict - Individuele belangen groepsbelangen

Individuele belangen gaan boven groepsbelangen. Bepaalde groepsleden zijn voornamelijk geïnteresseerd en gericht op het krijgen van waardering en verhoging van status in de groep. De groepstaak wordt min of meer als voorwendsel gebruikt om persoonlijke belangen en behoeften te bevredigen.

Symptomen die dit conflict kenmerken

• Ideeën worden bestreden, nog voordat ze geheel uitgesproken zijn.
• Groepsleden kiezen partij en weigeren toe te geven.
• Er is of komt geen vooruitgang in de richting van een oplossing.
• De groep loopt vast op onwezenlijke, onrealistische punten.
• Groepsleden vallen elkaar persoonlijk op subtiele wijze aan.
• Er worden verdekte aanvallen gedaan tegen de leiding van de groep.
• Men is niet geïnteresseerd werkelijk een doel te vinden of bij de zaak te blijven.
• Er is (vaak) sprake van subgroep vorming.

Symptomen conflict - Tegenstrijdige belangen - Conflict of interest

Ieder groepslid gaat uit van bepaald standpunt, dat niet door de anderen gedeeld wordt. Dit komt mogelijk door het feit dat de groepsleden overtuigde aanhangers, lid zijn van andere groepen, waarvan de belangen in conflict zijn met die van de huidige groep (conflict of interest).

Symptomen die dit conflict kenmerken

• Groepsdoel wordt in zeer algemene termen omschreven en niet als concrete taakstelling.
• Groepsleden kiezen partij en weigeren toe te geven.
• Ieder groepslid wil zijn eigen voorstel erdoor krijgen.
• Discussiebijdragen sluiten niet aan op de bijdragen van anderen.
• Groepsleden kunnen het niet eens worden over voorstellen en plannen.
• Groepsleden luisteren niet naar elkaar.

Symptomen conflict - Constructief conflict

De groep heeft werkelijke interesse in het probleem en werkt aan de oplossing. Het conflict dat speelt, is constructief en geeft aan dat men daadwerkelijk geïnteresseerd is in de taak of het proces.

Symptomen die dit conflict kenmerken

• Groepsleden begrijpen het doel en zijn het er over eens geworden.
• De bijdragen zijn constructief en hebben direct betrekking op het bestaande probleem.
• Groepsleden leveren hun bijdragen met grote betrokkenheid en overtuiging.
• Uitingen van genegenheid en positieve feedback t.a.v. elkaar komen regelmatig voor.
• Groepsleden hebben vaak (redelijk) geduld met elkaar.
• Groep komt dichterbij de oplossing van het probleem.

Er zijn dus situaties waarbij een conflict constructief is en bijdraagt aan een betrokken groepsproces met een goed besluit of effectieve oplossing van het probleem als eindresultaat.

Problemen en onverschilligheid in groepen

Iedere groep is voortdurend bezig met besluiten nemen en problemen oplossen. Iedere groep wordt ook tijdens het werken aan groepstaken geconfronteerd met bepaalde interne problemen die belemmerend werken op het proces, de bezigheden en de prestaties. De drie meest voorkomende probleemgebieden zijn:

Onverschilligheid - Gebrek aan belangstelling in groepen

Gebrek aan belangstelling behelst onverschilligheid, verveling, gebrek aan enthousiasme en doorzettingsvermogen, tevredenheid met geringe of onvoldoende prestaties.
Eerst worden de algemeen kenmerkende symptomen genoemd en vervolgens de oorzaken met specifieke kenmerkende symptomen.

Gebrek aan belangstelling - Algemene symptomen

Algemeen kenmerkende symptomen

• Groepsleden geeuwen herhaaldelijk of dommelen in.
• Groepsleden raken de draad van de discussie kwijt.
• Geringe participatie of betrokkenheid.
• Groepsleden zijn vaak absent of komen te laat.
• Onrust in de groep en zich onbehaaglijk voelen.
• Overhaaste besluiten zonder overleg.
• Besluiten worden niet uitgevoerd.
• Dingen worden steeds uitgesteld.
• Onvoldoende voorbereiding van vergaderingen of bijeenkomsten.
• Slechts met grote aarzeling wordt verdere verantwoordelijkheid genomen.

Symptomen onverschilligheid - Onderwerp of taak niet belangrijk

Het thema, de taak of het probleem waar de groep aan werkt lijkt voor de leden niet belangrijk (genoeg) te zijn, in ieder geval minder belangrijk dan een ander probleem.

Symptomen die dit type onverschilligheid kenmerken

• Men stelt de vraag wat nu eigenlijk de taak van de groep is.
• Groepsleden voeren groepsbesluiten niet uit.
• Groepsleden zullen zich niet daadwerkelijk verantwoordelijk tonen.
• Er wordt geen bezwaar gemaakt tegen onbelangrijke of verwarrende opmerkingen.
• Groepsleden verbazen zich erover dat men zich eigenlijk met zo'n probleem bezighoudt.
• Men doet voorstellen om een ander probleem aan te pakken.
• Het besluit blijkt voor de groepsleden niet echt belangrijk te zijn.

Symptomen onverschilligheid - Vermijding uit angst gevolgen

Het kan zijn dat de groep het onderwerp of probleem wel belangrijk vindt, maar vanwege redenen als belangenconflict of angst voor de consequenties een oplossing van een probleem vermijdt.

Symptomen die dit type onverschilligheid kenmerken

• Het duurt lang voordat de groep echt begint, er wordt lang informeel gebabbeld.
• Groepsleden aarzelen en voelen zich onbehaaglijk om het probleem te bespreken.
• Groepsleden benadrukken de negatieve gevolgen van mogelijk onjuiste besluiten.
• Groepsleden verontschuldigen zich voor hun voorstellen, brengen deze voorzichtig in.
• Voorgestelde oplossingen worden vaak meteen als onrealistisch afgedaan.
• De beslissing wordt op iemand anders afgeschoven of aan anderen overgelaten.
• Groepsleden blijven steeds zeggen dat ze te weinig informatie of deskundigheid hebben.
• Groep heeft door allen (stilzwijgende) geaccepteerde regels om voorzichtig te handelen.
• Groep blijkt niet in staat te zijn tussen diverse alternatieve oplossingen te kiezen.

Symptomen onverschilligheid - Inadequate werkprocedure

De groep hanteert geen goede strategie of werkprocedure voor de oplossing van de taak of het probleem.

Symptomen die dit type onverschilligheid kenmerken

• Niemand is in staat om de eerste stap voor te stellen of hoe verder te gaan.
• Groepsleden blijken niet in staat te zijn bij een bepaald punt te blijven.
• Groepsleden blijken elkaar niet te begrijpen of elkaar niet te horen.
• Dezelfde bijdragen komen steeds terug.
• Groep blijkt niet in staat te zijn om passende samenvattingen te maken.
• Groepsleden besteden weinig aandacht aan afweging van mogelijke gevolgen.
• Er worden weinig pogingen gedaan om feiten duidelijk te krijgen en hulp hierbij te vragen.
• Groepsleden wijken voortdurend uit naar randtaken.
• Groepsleden klagen erover dat de groep een onmogelijke taak heeft.
• Er worden voortdurend subgroepen gevormd en privé-discussies gevoerd.
• Meningsverschillen worden niet uitgewerkt en besluiten niet doorgevoerd.
• Er wordt voorgesteld de beslissing aan 1 van de groepsleden over te laten.

Symptomen Onverschilligheid - Geen beslissende stem

De groepsleden kunnen het gevoel hebben geen beslissende stem te hebben in het definitieve besluit of de oplossing.

Symptomen die dit type onverschilligheid kenmerken

• Men is van mening dat er iemand met meer autoriteit aanwezig moet zijn.
• Er worden besluiten genomen, die zeer onrealistisch zijn.
• Groepsleden vertonen een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel voor afweging van de gevolgen van de besluiten.
• Groepsleden vermelden steeds dat het besluit toch niet telt of serieus genomen wordt.
• Discussie richt zich op vragen naar machtsposities, hetzij binnen de groep m.b.t. de leider, hetzij buiten de groep, wie binnen de organisatie werkelijk meetelt.
• Groepsleden spreken twijfels uit of al het werk aan het probleem geen verspilde energie is.
• Aan het eind van de bijeenkomst spreken groepsleden uit dat ze wel goede ideeën hebben, maar deze blijkbaar niet goed in kunnen brengen.

Symptomen onverschilligheid - Conflict tussen enkele groepsleden

Door een conflict tussen enkele leden, kan er bij de andere groepsleden desinteresse ontstaan.

Symptomen die dit type onverschilligheid kenmerken

• Zo'n twee of drie groepsleden betwisten elkaar gedurende de discussie, maar kunnen geen overeenstemming bereiken.
• Er komt een conflict naar voren tussen sterke groepsleden, ongeacht wat er steeds besproken wordt.
• Sterk overheersende groepsleden zoeken soms ondersteuning bij anderen, maar blijven op andere momenten de discussie beheersen
• De besluiten worden genomen door slechts twee of drie groepsleden.