IJs en de verleiding tot ijsbeeldhouwen

Ieder mens heeft wel iets met ijs vanwege zijn grote belevingswaarde. Het schittert in het licht en heeft iets magisch. IJs gebruiken we op vele manieren. Afgezien van het consumptie ijs waar we heerlijk van kunnen smullen gaat onderstaand artikeltje vooral over de kunst van het ijshouwen, al tipt het terloops ook het schaatsklare ijs op natuurlijke wateren aan.

Snelheid van bevriezen

Of ijs op natuur water (zoals bijvoorbeeld de buurtvijver) schaatswaardig is hangt af van vele factoren, zoals:

• Hoe zuiverder het zoete water is, des te sneller het bevriest;
• Hoe meer en langer de lucht afkoelt tot beneden het vriespunt, des te sneller het water kan gaan bevriezen;
• Hoe dieper het water of hoe sneller de stroming van het water des te eerder ijsvorming;
• Hoe sneller de wind en hoe hoger de luchtvochtigheid met neerslag, des te eerder is er ijs.

Opmerking: vuistregel bij het bepalen hoe snel water verandert in ijs is dat elke nacht met 5 graden vorst gemiddel 1 cm ijsgroei oplevert.

IJsdikte

Hoe helderder het ijs eruit ziet, des te sterker het is. Wanneer kan ijs gewicht dragen? Dit is afhankelijk van de ijsdikte.
In het algemeen is dat zo bij volgende ijsdikten:

• helder ijs: 6cm;
• natuurijs: 7 cm;
• ten behoeve van grote ijstoertochten: 10 cm;
• Elfstedentocht: 16 cm;
• ten behoeve van een vrachtauto of ten behoeve van grote mensenmenigten: 30 cm;
• ten behoeve van een treinstel: 45 cm.

Niet alleen om te schaatsen

Maar ijs leent zich er niet alleen voor om er over te kunnen schaatsen. De prachtigste ijssculturen kunnen loskomen uit grote ongevormde blokken ijs. Een van de kunstenaars die in staat is ijs om te toveren in de prachtigste vormen is ijsbewerker Peter Meurders.

De ijshouwer

Op 18 jarige leeftijd raakte Peter Meurders gefascineerd door het eerste ijsbeeld dat hij ooit zag. Het was het beeld van een grote vis op een boot van de Holland Amerika Lijn. Dat wilde hij ook gaan doen. Aanvankelijk werkte Peter nog onhandig met een blok kapot ijs en een vleesvork, maar al snel beet hij zich vast in de kunst van het ijsbeeldhouwen. Hij ontdekte al vlug dat wanneer hij in het ijs ging kappen, dit stuk ging en gaanderweg leerde hij dat hij ijsvormen het beste kon creëeren door te snijden en te schaven. Peter ging in de leer bij een Duitse beeldhouwer die ijssculpturen maakte en dat was het ideaal voor hem. Na enige tijd nam Peter ontslag bij zijn werkgever en werkte hij samen met een andere beeldhouwer. Echter na anderhalf jaar raakte al zijn geld op en vertrok hij berooid terug naar Nederland.

Het bedrijf

Omdat Peter oorspronkelijk bakker en later chef kok geweest was, werd hij na terugkeer in Nederland chef kok in een tehuis voor daklozen. Het ijsbeeldhouwen kon hij echter niet laten. Elke dag oefende hij met kettingzagen en beitels op stukken ijs. Vervolgens toog hij op pad. Aanvankelijk ging hij naar het Van der Valk concern met een gebeeldhouwde toekan. Daarna zette hij koers naar Krasnapolsky en het Kurhaus. Ook benaderde hij beurzen. Hij had succes. Het antwoordapparaat op afbetaling van het allereerste moment en de noodzaak ieder dubbeltje zes keer om te draaien van het begin mondde uit in een succesvol eigen bedrijf en een vaste ploeg van vijf medewerkers.

Flitsende snelheid

Een icecarver moet flitsend snel kunnen werken. Hij kan niet wachten op een creatief moment. Gemiddeld moet een ijssculptuur binnen een paar uur af zijn, anders smelt het ijs. Ook mogen onderdelen van het sculptuur niet te iel zijn, anders breken ze snel af.

Uitdagende opdrachten

Peter krijgt vaak opdrachten die zijn vakmanschap uitdagen en prikkelen. Een van de meest uitdagende opdrachten was het vervaardigen van een Porsche van vier meter voor Q-music. Deze opdracht vergde enkele dagen, want alle details en afmetingen moesten kloppen. Later werden de vier losse onderdelen geïsoleerd ingepakt, vervoerd en vervolgens op lokatie weer opgebouwd. En dat terwijl ijs een gevoelig product is dat snel kan breken. Het opbouwen van het ijssculptuur was dan ook erg spannend.

Eeuwig fascinerende magie

Nog altijd vindt Peter ijs een geweldig product. Hij werkt al meer dan 20 jaar met ijs, een materie die eerlijk, puur en natuurlijk is. Hij merkt dat mensen genieten van het proces van het ijsbeeldhouwen. Het is fascinerend om te zien hoe snel ermee gewerkt kan worden. Binnen twee uur verandert een ijsblok in een kunstwerk. Zijn bedrijf "Meurders Icecarving" verbruikt inmiddels ongeveer 20 kubieke meter water per week. Water, waar zuinig mee omgesprongen wordt. Afvalijs wordt altijd opgevangen in speciale bakken, gezuiverd en weer opnieuw gebruikt. Icecarving is vergankelijk. Toch vindt Peter dat niet erg. Eten verdwijnt ook in de maag, zo zegt hij. Juist het vergankelijke van ijskunst is iets dat beleving ervan stimuleert.