De moord op Marianne Vaatstra

Marianne Vaatstra werd op 1 mei 1999 vermoord. In 2010 is er nog steeds geen dader gevonden, ondanks het feit dat gedurende 10 jaar wel 7 mannen werden aangehouden. Bij geen van hen kwam het dna echter overeen met de sporen die op het lichaam van Vaatstra werden aangetroffen. Wie vermoordde Marianne Vaatstra?

Zeven verdachten, maar geen dader

Marianne Vaatstra was 16 jaar oud toen ze werd vermoord en verkracht. Het jonge meisje was uit geweest met vrienden, maar kwam niet meer thuis. Haar ontzielde lichaam werd gevonden in een weiland bij de Keningswei in het Friese Veenklooster. Veel mensen wezen naar het Asielzoekerscentrum de Poelpleats even buiten Kollum. Daar zou de dader of zouden de daders wel vandaan komen. De politie onderzocht inderdaad het asielzoekerscentrum, maar keek ook daarbuiten. In totaal werden 7 verdachten aangehouden. Het dna van alle zeven kwam echter niet overeen met de sporen die op het lichaam van het meisje waren gevonden. Toen de Friese politie niet meer wist hoe nu verder, nam de Gelderse het over. Het dossier van 7,5 meter lang werd weer volledig doorgenomen in een second opinion. Maar ook zij vonden de dader niet.

Zedenmisdrijf oplossen is erg moeilijk

Jaren na de moord was een derde onderzoek gaande naar de dader van dit gruwelijke misdrijf. Probleem zou echter zijn dat het oplossen van een zedenmisdrijf erg moeilijk is. Daders van seksueel geweld (waarbij macht overigens bijna altijd het hoofdmotief is) kunnen zich overal ophouden en zijn vaak de leukste buurman. Om die reden wilde de politie van Friesland al vrij snel na de moord een grootscheeps dna onderzoek uitvoeren onder 17.000 mensen die in de omgeving van Veenklooster woonden. Het Openbaar Ministerie oordeelde echter anders en gaf geen toestemming. Er kwam wel een vrijwillig dna onderzoek onder 150 mannen die betrokkenheid vertoonden bij Vaatstra. Tien van hen weigerden echter.

Het Zesde Zintuig, Plaats delict

Ook werden paragnosten ingezet om het onderzoek weer verder te helpen. In het RTL 4 programma ,,Het zesde zintuig, - Plaats delict’’ werden 3 paragnosten meegenomen naar de plaats waar het meisje is gevonden. Alle drie verklaarden zij dat Vaatstra zou zijn opgejaagd door een aantal bewoners van het asielzoekerscentrum, maar dat twee mannen in een busje die haar vervolgens hulp aanboden haar verkracht en vermoord hadden. Aan de hand van de beschrijvingen van de helderzienden werd ook een compositietekening gemaakt. Tevens werd mensen gevraagd zich te melden met eventuele tips. Omdat er sprake was van een Duits sprekende man die de vermoedelijke dader zou zijn geweest, meldden veel mensen zich bij de politie met die tip. Het Cold Caseteam trok al die zaken na.

De compositietekening die is gemaakt naar aanleiding van de tips van de paragnosten die hebben meegedaan aan Het Zesde Zintuig, Plaats Delict leverde flink wat tips op. Die leidden echter niet tot de oplossing van het misdrijf.

De gang van zaken in chronologische volgorde

1999

• 1 mei Marianne Vaatstra wordt vermoord
• 7 mei Stille tocht van 20.000 mensen trekt door woonplaats De Westereen
• 28 mei Arrestatie van een 32-jarige verdachte dorpsgenoot
• 1 juni Verdachte komt weer vrij na een dna test
• 9 oktober Een 26-jarige man wordt gearresteerd in Turkije

2000

• 7 januari Er vindt een vrijwillig dna onderzoek plaats onder 150 mannen. Tien van hen weigeren
• 27 oktober Er vindt een kort geding plaats tegen de staat om er voor te zorgen dat 20.000 mannen in een straal van 15 kilometer rond het misdrijf kunnen worden gecontroleerd op hun dan. Het Openbaar Ministerie geeft geen toestemming.

2001

• 1 juli Het eerste rechercheteam moet officieel stoppen met het onderzoek
• 5 november Er wordt een 39-jarige man uit de woonplaats van Vaatstra gearresteerd
• 6 november De man komt weer vrij.

2002

• 14 januari Er wordt een second opinion opgestart. Het onderzoek wordt nog eens nader bekeken door de Gelderse politie.
• 17 mei Een tweede rechercheteam begint met het onderzoek

2003

• 1 juli Ook het tweede rechercheteam wordt ontbonden. Tot dat moment zijn 815 mannen onderworpen aan een dna test.
• 18 september Er wordt een 23-jarige man aangehouden in Londen. Ook hij komt vrij na een dna test.

2005

• 12 mei Een man in Londen wordt opnieuw verhoord

2006

• 31 mei Hilbrand Nawijn, Tweede Kamerlid organiseert een demonstratie voor grootschalig dna onderzoek. Ook dit brengt geen soelaas.
• Oktober Twee oud politiemannen worden verdacht van de moord en verkrachting. Zij staan hun dna af, maar ook dan blijkt dat zij niet de dader zijn.

2007

• 5 juni Nawijn houdt het voor gezien en stopt zijn inspanningen voor grootschalig dna onderzoek
• 1 oktober Het derde rechercheteam is geformeerd en start met het vervolgonderzoek

2009

• Uitzending van ,,het Zesde Zintuig – Plaats Delict’’ levert veel tips op
• 1 mei In Veenklooster wordt de dood van Marianne Vaatstra herdacht. De moeder van Vaatstra zou graag weer een stille toch willen waar zo’n 20.000 mensen aan meedoen. Dit lijkt bijna onmogelijk, daarom wordt mensen gevraagd om een roos bij het monument van het meisje te leggen als blijk van steun. Mensen geven daaraan massaal gehoor.

Nieuwe dna-methode brengt misschien de oplossing

In februari 2012 zei justitie dat ze zich nu richtte op een nieuwe dna-onderzoeksmethode om de moord op Marianne Vaatstra op te lossen. De methode mag pas vanaf april 2012 worden gebruikt en het Openbaar Ministerie heeft besloten dat de zaak van Marianne Vaatstra een van de eersten wordt die op die manier geprobeerd wordt op te lossen.

Helder spoor nodig voor dna-verwantschapsonderzoek

Voor de nieuwe methode, het zogenaamde dna-verwantschapsonderzoek is een spoor nodig dat van topkwaliteit is. Dit is nodig omdat alleen dan gekeken kan worden naar verwanten van degene die de moord of een ander vergrijp hebben gepleegd. Is de rest van de familie echter nergens te vinden in een databank dan levert ook dat niets op. Ook kan er alleen maar gezocht worden naar:

1. Ouders
2. Kinderen
3. Broers
4. Zussen

Softwareprogramma

Het dna-verwantschapsonderzoek is bovendien erg arbeidsintensief. Het daderspoor wordt via een softwareprogramma door de database gehaald, maar de lijst met vergelijkbare profielen moet handmatig worden vergeleken. En zo’n lijst kan heel erg uitgebreid zijn.

Resultaten in de VS

In de VS zijn met het dna-verwantschapsonderzoek wel een aantal grote zaken opgelost. Zo werd seriemoordenaar en serieverkrachter de Grim Sleeper die eigenlijk Lonnie David Franklin heette tegen de lamp toen hij werd ontdekt doordat een verwante van hem ook in de database zat. De man met een eigen bedrijf, een vrouw, kinderen en kleinkinderen pleegde tussen 1985 en 1988 verschillende moorden. Daarna deed hij 24 jaar niets en sloeg hij tussen 2002 en 2007 weer toe. Hij doodde en verkrachtte tien vrouwen. In de databank was de man niet te vinden. Tot er in 2010 materiaal werd gevonden van een verwante van de man. Het bleek zijn zoon te zijn.

De dader is iemand uit de omgeving

In mei 2012 komt Peter R. de Vries met een spectaculaire uitzending. Uit dna onderzoek is gebleken de dader nooit iemand van buiten Europa kan zijn en waarschijnlijk zelfs iemand uit de direct omgeving van Vaatstra. Tevens werden details prijsgegeven die eerder niet bekend waren. Zo zou Vaatstra zijn gewurgd met haar eigen bh. Haar keel is doorgesneden na haar dood en ook haar slipje zou zijn doorgesneden na haar dood.(uit de wonden kwam bijna geen bloed en dat duidt op een actie die na haar dood heeft plaatsgevonden). De Vries wilde dat er een heel groot dna onderzoek kwam in de omgeving. Tevens werd in mei 2012 al gestart met een dna-verwantschapsonderzoek. Als al die zaken worden gecombineerd sluit het net zich langzaam maar zeker rond de dader stelde De Vries in zijn programma.

De dader: Jasper S.

Dertien jaar na de moord, kwam het grootschalige dna onderzoek naar de moordenaar. Tot ieders grote verbazing blijkt de 45-jarige Jasper S, een buurman die boer is, de dader te zijn. Hij had een gezin en leek heel normaal. Wel ging hij vaak naar de hoeren. Jasper S. bekende de moord op en verkrachting van Marianne Vaatstra in de nacht van 1 mei 1999 in een weiland aan de Keningswei in Veenklooster. Hij verklaarde dat hij Vaatstra niet kende maar haar toevallig die nacht tegen was gekomen. Hij had het meisje onder bedreiging van een mes meegenomen het weiland in.