Omgaan met tegenslag is te leren

Tegenwoordig zijn we niet zo goed meer in omgaan met tegenslag. Tijdens de crisis heeft iedereen te maken (gehad) met tegenslag: baan verlies en een minder inkomen bijvoorbeeld. Hoe ga je daarmee om? Als je al slecht tegen een lek band kan, hoe ga jij dan om met een sterfgeval, of een ziekte? Hoe groot is jou frustratie als je in de verkeerde rij in de supermarkt staat? Omgaan met tegenslag maakt je stabieler. Verwachtingen van het leven bijstellen is een manier. En meer veerkracht ontwikkelen helpt ook.

Tegenslagen

Iedereen krijgt vroeg of laat te maken met tegenslag. Is het niet door de crisis, dan is het wel door de bezuinigingsplannen van het kabinet. We gaan er allemaal op achteruit en los daarvan, ook in ons privé leven kunnen we te maken krijgen met stevige tegenslag. Relatieproblemen of het onvermogen van het krijgen van kinderen bijvoorbeeld.

Omgaan

Maar, hoe gaan we om met tegenslag? Hoe reageren we op tegenslag? Het is de manier waarop we reageren met tegenslag. Hoe je met tegenslag omgaat zegt veel over jouw persoonlijkheid. Sommigen kunnen redelijk goed omgaan met tegenslag, anderen zijn een ramp en hebben hulp nodig. Anderen gaan fluitend door het leven, terwijl de ene ramp na het andere zich voltrekt. Het schijnt zo te zijn dat mensen die geloven beter met tegenslag omgaan.

Rolmodel

We kennen allemaal wel iemand die van een klein dingetje een groot drama maakt. Vermoedelijk kennen we ook wel personen die moedig doorgaan, ondanks dat ze getroffen worden door grootst onheil. Een waar rolmodel voor ons allemaal is diegene die moedig volhoudt en er altijd iets van weet te maken.

Wetenschap

De wetenschap onderzoekt mensen die met (grote) tegenslag te maken hebben in hun leven. Wat blijkt? Die mensen die goed met tegenslag omgaan, zijn het gelukkigst. Die mensen die goed met tegenslag om gaan hebben minder kans op:

• Stress,
• Lichamelijke en
• Psychische klachten en ze
• Voelen zich zelfverzekerder.

Iedereen pakt echter op eigen wijze een probleem aan, iedereen reageert anders op een tegenslag, afhankelijk van de situatie. Maar, over het algemeen geldt: tegenwoordig zijn we niet zo goed meer in het omgaan van tegenslag.

Complexe wereld

Omgaan met tegenslag moet je leren. Ouders moeten hun kinderen leren hoe ze omgaan met tegen slag en dat leer je ze door ze het goede voorbeeld te geven hoe je omgaat met teleurstellingen en met tegenslagen. Iedere ouder wil het beste voor zijn kind, maar halen hun kinderen veel te veel uit de wind. Logisch, ze willen de kinderen beschermen. Maar daar redt het kind het niet mee in een complexe wereld als de onze: kinderen vallen overboord zodra het even niet meezit. Het zijn vaak de mensen van nu met angst en stemmingsklachten. Zij zijn niet gewend aan tegenslag en kunnen niet omgaan met tegenslag zonder klachten te ontwikkelen. De Nijmeegse hoogleraar in de klinische psychologie Jan Derksen heeft over het thema een boek geschreven: “Zijn we nog wel narcistisch genoeg?” (2007) en voor iedereen een aanrader die klachten heeft door niet goed om te kunnen gaan met tegenslag.

Welvaart

De welvaart in onze westerse wereld helpt ook niet. Pak en beet iedereen van 40 jaar en jonger heeft te veel welvaart gekend in zijn leven en te weinig kans gehad in zijn leven om met frustraties te leren omgaan. Dagelijks horen hoe geweldig we zijn helpt niet. Dat je fouten mag maken leren we niet meer. Het zijn de mensen die vastlopen als te maken krijgen met tegenslag en het begint een maatschappelijk probleem te worden: wie ervaart nog echte frustraties? Mensen houden geen rekening met tegenslag in hun leven, zijn stomverbaasd als ze hun baanverliezen of met hun studie moeten stoppen omdat ze te weinig studiepunten hebben gehaald. Ze zijn verbijsterd. Hoe kan dat hen nou overkomen? Het is een ramp! Heel veel mensen ontkennen dat er bij het leven bijbehorende problemen horen. Dan heb je geen idee meer hoe je er mee om moet gaan.

Fouten maken

Een kind moet leren om fouten te maken. De mens moet leren om fouten te maken. Fouten maken mag, daar leer je van. Maar, hoe doe je dat op oudere leeftijd?

Inzicht

Inzicht krijgen dat tegenslag hoort bij het leven, is vaak de helft van de oplossing. Dat jij je baan kwijt raakt, is niet jouw schuld als het land in zware crisis verkeerd. Inzicht krijgen helpt als je jezelf traint in sociale vaardigheden en jezelf traint door cursussen te volgen in o.a.:

• Stressmanagement,
• Emotionele intelligentie en
• Persoonlijke effectiviteit.

Het helpt je allemaal beter om te gaan met tegenslag.

Veerkracht

Veel mensen wachten passief af achter de lijn, steken hun kop liever in het zand. Veerkracht is een goede manier om tegenslag op te vangen. Als je weet dat het economisch slecht gaat, dat het land in crisis verkeerd en je weet dat er ontslagen kunnen vallen, waarom ben jij ze dan niet allemaal een stapje voor, door je te oriënteren op de arbeidsmarkt? Wat vragen ze voor een soortgelijke baan? Moet je meer cursussen volgen? Wacht niet af op het onheil, maar ga zelf actief aan de slag zodat jij kunt bijsturen als dat wenselijk is. Als je weet dat je moet stoppen met je studie als je niet voldoende studiepunten hebt, kan je zelf actief bijsturen door naar minder studentenfeesten te gaan en door je beter te oriënteren op je studie. Ook studeren kan je leren! Want, als er een crisis is, wie is er dan in het voordeel als je moet solliciteren? De sollicitant die de studie afgemaakt heeft, of de sollicitant die moest stoppen wegens een tekort aan studiepunten?

Dagboek

Ook veerkracht is te leren. Houd een dagboek bij, waar jij opschrijft wat er gebeurt in je leven en hoe jij je daarbij voelt. Inzicht krijgen in hoe iets werkt, is vaak al de helft van de oplossing. Accepteren dat je niet perfect bent, is ook al een grote stap voor uit. Problemen ontkennen helpt ook niet: een crisis is een enorm groot probleem en iedere vorm van actieve oplossingen verzinnen door je creativiteit aan te spreken, is veel beter dan een afwachtende houding aan te nemen en verbijsterd raken als je je baan kwijt raakt. Je verschuilen achter een slachtofferrol is niet een rolmodel om veerkracht te ontwikkelen en goed leren om te gaan met tegenslag. Iedereen heeft te maken met tegenslag en het is o zo onrechtvaardig! Maar zwelgen in onrechtvaardigheid is niet de manier om een stap verder te komen. Niet in deze complexe wereld.

Positief

Positief leren omgaan met tegenslag kan je leren door anders, dus op een andere manier, naar de tegenslag in je leven te kijken. Tegenslagen horen bij het leven, maar velen pijnigen zichzelf omdat ze zijn opgegroeid met het idee dat alles prettig moet zijn. Van tegenslagen kan je leren, gebruik het als een leermoment zodat je in de toekomst beter bestand bent tegen andere tegenslagen. Wat verwacht jij van het leven? Enkel en alleen prettige momenten? Te hoge verwachtingen van het leven bijstellen naar realistische verwachtingen verminderen tegenslag enorm.

Hulp nodig?

Marlene Simoons is als certified coach gespecialiseerd in stress- en burn out problematiek. Ze heeft in haar praktijk veel mensen geholpen om beter leren om te gaan met tegenslag. Ze heeft haar coaching en adviesbureau in Oegstgeest en is een meester in het doorbreken van vicieuze cirkels door haar programma: Drive yourself. Een aanrader voor iedereen die meer veerkracht wil ontwikkelen!