Pasen tradities: eieren leggen, Palmpasen en chocolade-ei

Vanaf februari zijn ze weer volop verkrijgbaar: chocolade paaseieren en paashazen. Ook schilderen we in deze tijd volop eieren. Waar komt dit gebruik vandaan? Zoals bij veel tradities en gebruiken, hebben ook de paashaas en paaseieren een religieuze achtergrond. Sterk vercommercialiseerd vinden we ze terug in onze winkels. Er is qua historie een onderscheid tussen de protestanten en de katholieken. De protestanten menen dat de paashaas een fictieve haas is die met Pasen eieren komt brengen. Pasen valt in 2010 op zondag 4 april en maandag 5 april. Katholieken beweren dat de paaseieren worden gebracht door de Paasklokken. Ze zouden de chocolade- en gesuikerde eieren brengen vanuit Rome, het centrum van het katholicisme. De Paasklokken zouden op Witte Donderdag (de donderdag direct voor Goede Vrijdag) naar Rome vertrekken om de eieren op te halen en vervolgens met Pasen weer terugkeren naar ons land. Paasklokken hebben de vorm van kerkklokken, ze hebben vleugeltjes en vliegen dus op en neer.

Eieren verstoppen

De eieren worden vervolgens in de tuin verstopt en de kinderen mogen zoeken. Het vertoppen van de eieren is een van oorsprong Duitse traditie. De Germanen offerden eieren op aan de goden. Ze begroeven de eieren in de akkers en bidden vervolgens om een vruchtbare oogst. Joden eten eieren vooral bij een begrafenis. Zij geloven dat de dode aan een nieuw leven begint. Het ei kwam bij Pasen terecht omdat Christenen vieren dat Jezus is gestorven en weer uit de dood is opgestaan. De eerste Christenen schilderden hun eieren dan ook rood. Dit was om het bloederige lijden van Jezus te herdenken. En hier komt de traditie om eieren te schilderen vandaan.

Lente

Een beetje vreemd is het wel, een paashaas met traditioneel een mandje op zijn rug met daarin de eieren. Immers een paashaas of zelfs een gewone haas kan geen eieren leggen. Wie de eieren er dan instopt, is in beide tradities niet bekend. Een uitleg is de volgende: vogels leggen wel eens eitjes in de holen van de hazen. Dat zou de link tussen hazen en eieren kunnen verklaren. Wel is bekend dat een ei het symbool is van nieuw leven. Aangezien Pasen in het vroege voorjaar valt, is de link met nieuw leven – lente staat symbool voor nieuw leven – wel logisch. De haas is van oorsprong een heidens symbool en staat voor vruchtbaarheid. Het eten van eieren is over de hele wereld verbonden met feesten in het voorjaar.

Palmpasen

Een andere traditie tijdens Pasen is Palmpasen oftewel Palmzondag. Palmzondag is de laatste zondag van de vastenperiode en de eerste dag van de zogenaamde Goede Week. De Goede Week wordt ook wel Stille Week, Heilige Week of Grote Week genoemd. In deze week worden alle gebeurtenissen herdacht die te maken hebben met het lijden, sterven en herrijzen van Jezus Christus. Terug naar palmpasen: de rooms-katholieken vieren palmzondag met de zegening van palmtakken. Aangezien palmen niet tot onze traditionele begroeiing horen, doen wij het met buxustakjes. Het takje staat symbool voor de intocht van Jezus in Jeruzalem. Het kruis staat symbool voor het sterven van Jezus. De eieren zijn een teken van nieuw leven en het haantje staat voor de haan die drie keer kraaide nadat Petrus drie keer had gezegd dat hij Jezus niet kende.

Na de zegening is er de processie waarbij gezongen wordt. Dit refereert aan het gezang waarmee Jezus met gejuich in Jeruzalem werd binnengehaald. De muziek heeft een wat droeve toon. Dat heeft weer te maken met Goede Vrijdag, de dag waarop Jezus werd verstoten. De mensen die Hosanna riepen toen Jezus Jeruzalem binnenliep vervloekten hem weer op Goede Vrijdag. Ook anno nu zijn er tijdens Pasen veel concerten met meestal zware klassieke stukken te bezoeken. De Matthaus Passion is zo’n stuk. Veel kinderen zingen tijdens de processie het lied Palmpasen. Dit gaat als volgt:

Liedje

Palm palm Pasen
Hei koerei
Over enen zondag
Dan krijgen we een ei
Een ei is geen ei
Twee ei is een half ei
Drie ei is een paasei