Colin Kaepernick: van controverse tot gezicht van Nike

Colin Kaepernick werd een van de meest controversiële personen in de Amerikaanse sportwereld toen hij in 2016 knielde tijdens het spelen van het Amerikaanse volkslied. Hij deed dit uit protest tegen de discriminatie van zwarten en andere kleurlingen in de Verenigde Staten en het al maar toenemende politiegeweld tegen minderheden. Toen hij er het volgende jaar niet in slaagde een nieuwe werkgever te vinden dachten velen al snel aan een samenzwering tegen zijn persoon. In september 2018 maakte Nike Colin Kaepernick tot het gezicht van hun nieuwste campagne. Een controversiële keuze die in Amerika zowel tot veel negatieve als positieve reacties leidde.

Colin Kaepernick

• Wie is Colin Kaepernick?
• Protest tijdens het spelen van het Amerikaanse volkslied
• Reacties uit de politiek en het bedrijfsleven
• Geen contract voor Kaepernick
• Gezicht van Nike-campagne

Wie is Colin Kaepernick?

Colin Kaepernick is een Amerikaanse quarterback in het American football. Hij werd in 1987 geboren in Milwaukee, Wisconsin en kende een gecompliceerde kindertijd. Kaepernick heeft een blanke biologische moeder en een zwarte vader. Bij hen groeide hij echter niet op. Zijn ouders gingen al voor zijn geboorte uit elkaar en Kaepernick's moeder – die 19 was toen hij geboren werd – kon niet voor hem zorgen. Zodoende werd Kaepernick geadopteerd door een blank gezin nadat twee van hun eigen zoons waren overleden als gevolg van een aangeboren hartafwijking. Na te zijn verhuisd van Wisconsin naar California begon de jonge Colin op 8-jarige leeftijd met het spelen van American football. Al snel bleek hij een alleskunner te zijn: niet alleen combineerde hij American football met honkbal en basketbal, hij haalde ook nog eens hoge cijfers op school.

Vooral als gevolg van zijn goede honkbalprestaties kreeg Kaepernick meerdere studiebeurzen aangeboden. Omdat zijn bouw niet ideaal was voor American football kreeg hij op dat gebied weinig interesse. Uiteindelijk ging hij in op de enige studiebeurs die hij voor deze sport kreeg aangeboden en zodoende ging Kaepernick studeren aan de University of Nevada, Reno. Hier bleek al snel dat hij de juiste keuze had gemaakt want hij presteerde bijzonder goed voor zijn universiteitsteam. Daarbij brak hij diverse records.

In 2011 werd Colin Kaepernick prof. Hij werd als 36ste gekozen in de 2011 NFL Draft en ging spelen voor de San Francisco 49ers. In het seizoen 2012 maakte hij voor het eerst echt naam voor zichzelf als prof door het jaar af te sluiten met enkele indrukwekkende statistieken. In 2014 tekende Colin Kaepernick een 6-jarig contract bij de San Francisco 49ers met een totale waarde van $ 126 miljoen dollar. In 2015 en 2016 waren zijn statistieken minder indrukwekkend maar speelde hij wel enkele wedstrijden voor zijn team.

Protest tijdens het spelen van het Amerikaanse volkslied

Het is in Amerika gebruikelijk om voorafgaand aan elke NFL-wedstrijd The Star-Spangled Banner – het Amerikaanse volkslied – te spelen. Spelers gaan daarbij staan en houden de rechterhand op het hart. In 2016, tijdens de derde wedstrijd van het voorseizoen, bleef Colin Kaepernick op de bank zitten tijdens het volkslied. Toen later door een verslaggever aan hem gevraagd werd waarom hij dit deed antwoordde Kaepernick dat hij niet wenste te gaan staan om zijn trots te tonen voor de vlag van een land dat zwarten en kleurlingen discrimineert. Het zou zelfzuchtig zijn om de andere kant op te kijken zo vervolgde hij. Ook haalde hij het recente ernstige politiegeweld aan als reden om niet langer te gaan staan voor het volkslied en de Amerikaanse vlag.

Bij de volgende wedstrijd van zijn team ging Colin Kaepernick nog een stapje verder. In plaats van op de bank te blijven zitten knielde hij demonstratief tijdens het volkslied. Zijn protest kon nu niemand meer ontgaan. De actie riep hevige reacties op in de Verenigde Staten. Waar aan de ene kant mensen zijn actie respectloos en onbeschoft noemden prezen anderen juist zijn moed om deze controversiële stap te zetten. Een aantal sporters volgde het voorbeeld van Kaepernick, waaronder American football-spelers Brandon Marshall, Marcus Peters, Jelani Jenkins, Arian Foster, Michael Thomas en Kenny Stills en voetbalster Megan Rapinoe. De eerste blanke American football-speler die knielde tijdens het spelen van het volkslied was Seth DeValve. In 2017 nam het protest nog grotere vormen aan toen bijvoorbeeld in totaal 27 spelers bij de wedstrijd tussen de Baltimore Ravens en de Jacksonville Jaguars knielden voor het volkslied. Tijdens een wedstrijd tussen de Seattle Seahawks en de Tennessee Titans kwamen de spelers niet naar buiten tot nadat het spelen van het volkslied voltooid was.

Reacties uit de politiek en het bedrijfsleven

President Donald Trump heeft Kaepernick en degenen die zijn voorbeeld volgden meerdere malen publiekelijk aangevallen. Zo zou hij maar 'een ander land moeten zoeken dat beter werkt voor hem', aldus Donald Trump op Twitter. Vice-president Mike Pence verliet een wedstrijd van de Indianapolis Colts toen verschillende spelers protesteerden door te knielen tijdens het spelen van het volkslied. Voormalig president Barack Obama liet in een reactie weten dat sporters die ervoor kiezen te knielen tijdens het volkslied hun grondwettelijk recht om te protesteren uitoefenen en dat hij niet aan hun oprechtheid twijfelt.

Verschillende grote sponsoren zoals Nike, Ford en Under Armour hebben statements naar buiten gebracht waarin zij de vrijheid van meningsuiting van sporters onderschrijven. Verschillende kleinere sponsoren hebben wel contracten met spelers verbroken als gevolg van hun deelname aan het protest.

Geen contract voor Kaepernick

In maart 2017 maakte Kapernick gebruik van de optie in zijn contract om deze te beëindigen met als doel om als free agent op zoek te gaan naar een andere werkgever. In het daaropvolgende seizoen vond hij echter geen nieuwe werkgever. Sportcommentatoren becijferden dat quarterbacks met vergelijkbare statistieken normaal nooit zo lang werkloos blijven. Daarom ging al snel het verhaal rond dat de reden van zijn werkloosheid niet sportief maar politiek van aard was. In november 2017 begon Kaepernick een rechtszaak tegen de NFL. Hij betoogt dat de NFL samenzweert om ervoor te zorgen dat hij niet meer aan de bak komt. In augustus 2018 besloot een rechter dat er voldoende grond is om de zaak doorgang te laten vinden.

Gezicht van Nike-campagne

In september 2018 maakte Nike bekend dat Colin Kaepernick het nieuwe gezicht zou worden van hun campagne. Nike-topman Gino Fisanotti noemde Kaepernick 'een van de meest inspirerende sporters van zijn generatie, die het platform sport heeft aangewend om de wereld te verbeteren'. Het gezicht van Kapernick verscheen groot op billboards en pagina-grote advertenties met het opschrift 'Believe in something. Even if it means sacrificing everything'. De bijbehorende commercial – die overigens geen enkele referentie maakt naar het knielgebaar – toont nog meer sporters die verschillende obstakels en vooroordelen hebben moeten overwinnen om hun doel te bereiken zoals een moslima die bokst met een hoofddoek, een jonge worstelaar zonder benen en een jongen die enorm is afgevallen. De beelden worden afgewisseld met die van bekende topsporters die door Nike worden gesponsord.

Sommigen zal het verbaasd hebben dat Nike juist Kapernick koos als gezicht van hun campagne. Veel voornamelijk Trump-stemmers en andere rechts-georiënteerde Amerikanen walgen van de acties van Kaepernick waardoor een backlash richting Nike voor de hand zou liggen. Trump was er na de bekendmaking snel bij om via Twitter reageren en gaf aan dat Nike zwaar afgestraft zou gaan worden. In werkelijkheid daalde het aandeel van Nike op de eerste dag na de bekendmaking met ongeveer 3%, maar dit herstelde zich de volgende dag al weer. Marketingdeskundigen becijferden bovendien dat Nike door de campagne voor circa $ 43 miljoen dollar aan gratis publiciteit heeft gekregen die overwegend neutraal tot positief was. De paar filmpjes die op internet opdoken van mensen die uit protest hun sneakers in de fik steken lijken dan slechts een kanttekening bij het verhaal.

Andere grote Afro-Amerikaanse sporters die gesponsord worden door Nike reageerden positief. Zo liet tennisster Serena Williams weten extra trots te zijn om deel uit te maken van de Nike-familie. Ook basketballer LeBron James liet zich positief uit over de keuze van sportgigant Nike.