Santería en orishas op Cuba

De Santería is het meest populaire geloof op Cuba. Het is een mengeling van Afrikaanse volksreligies met het catholicisme. Overal zie je er symbolen van, als je ze tenminste weet te herkennen...

Oorsprong santería

De Santería vindt zijn oorsprong in het geloof van West-Afrikaanse slaven. Deze werden overgebracht naar Cuba en namen zo hun geloof met zich. De Spanjaarden lieten de beleving van dit geloof oogluikend toe, omdat ze ervan uitgingen dat de slaven zich zo rustiger zouden houden. Echter, het beoefenen van de Afrikaanse religie was enkel toegestaan in cabildos, een soort club. En elke cabildo moest volgens de wetgeving een katholieke heilige als symbool hebben. Op die manier kwamen de Afrikaanse goden en katholieke heiligen met elkaar in contact en vermengden ze zich al snel. Het resultaat van de vermenging was de santería.
De Cubaanse overheid heeft santería lange tijd proberen te ontmoedigen, maar sinds de jaren tachtig is ze hier milder in geworden en zo flakkert dit geloof weer meer en meer op.

Orishas

De goden die aanbeden worden in de santería zijn de ‘orishas’, van oorsprong Afrikaanse goden. Enkele orishas worden vertegenwoordigd door katholieke heiligen. In Afrika werden er zo’n 200 orishas aanbeden. Hiervan zijn er 56 die ook op Cuba hun aanhang vinden. De belangrijkste orisha is ‘Yemaja’. Zij staat voor de zee en het moederschap. Ze is gekleed in blauw en wit en lijkt op de katholieke Moeder Maria. (zie ook foto: Yemaja-beeldje geplaatst in een rots in zee)

Persoonlijke aanbidding

Elke aanhanger van de santería, santero, genoemd, aanbidt zijn uitverkoren orishas. Thuis heeft iedereen dan ook een klein altaartje staan waar rum, sigaren, bloemen,... geofferd worden om gunsten te verkrijgen van de orishas. Op het altaartje staat tevens een pot met stenen waarin de geest van de aanbeden orisha zou zitten.
Wat je ook veel ziet in huis, zijn glaasjes met water. Als je dus op Cuba bij mensen thuis een verzameling glazen met water ziet, denk dan niet dat die daar lukraak zijn geplaatst voor dorstige gezinsleden. De glazen water worden gebruikt om Yemaja te eren, godin van de zee.

Communicatie met orishas

Het communiceren met de orishas verloopt zoals met een waarzegster. Een gelovige stelt een vraag aan een orisha en de vraag wordt beantwoord door tekens te interpreteren, zoals aan de hand van een in kwartjes gekapte kokosnoot.
Verder zijn er ook hogepriesters en priesteressen die moeilijke rituelen uitvoeren en gecompliceerdere communicatie voeren met de orishas. Je wordt echter niet zomaar priester of priesteres, er gaat een heel initiatieritueel aan vooraf waarin ook dieren worden geofferd. Het ritueel kan meerdere dagen duren. De nieuwe priester(es) kan tijdens de initiatie ook bezeten worden door één van de orishas. Die wordt dan zijn persoonlijke beschermer. De rituele bijeenkomsten, waarop mensen in trance raken, gebeuren steeds in gesloten kring.