Laagdrempelige kerk De Basis

Onafhankelijke christelijke kerk De Basis in Apeldoorn steekt de presentatie van de evangelische boodschap in een nieuw jasje. Daarmee richt deze laagdrempelige kerk zich op mensen die een afstand ervaren tot de kerk, op welke wijze dan ook. Zij hebben bijvoorbeeld in het verleden hun kerk de rug toegekeerd, zijn sceptisch geworden over het geloof of hebben zelfs nog nooit een kerk van binnen gezien. Veelal gaat het om mensen die zichzelf beschouwen als niet-gelovig, maar die toch op enige wijze zoekende zijn. Naar spiritualiteit, zingeving of een antwoord op hun levensvragen. Speciaal voor die mensen stelt De Basis haar deuren open.

• Onafhankelijke kerk
• Groei
• Kerk of theater?
• Thema's als 'de Luizenmoeder'
• Populair, maar ook kritiek
• Geen gewone kerk

Onafhankelijke kerk

In Apeldoorn en de dorpen zijn een kleine veertig kerken en geloofsgemeenschappen (2020), al dan niet met een eigen kerkgebouw en zondagsdienst. Daarvan zijn er 17 lid van het Apeldoorns Beraad van Kerken, dat is opgericht in 1968. Veel genootschappen zijn gebonden aan een specifieke stroming als Rooms-katholiek of Protestants. Datzelfde geldt voor kerkgenootschappen in heel Nederland. De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) voert daarbij de lijst aan. Er zijn echter ook zelfstandige, onafhankelijke genootschappen die op initiatief van één of meer personen opgericht zijn. De Basis in Apeldoorn is daar een voorbeeld van.

Groei

De Basis groeide sinds de oprichting in 2005 in een aantal jaren van 150 (2006) naar 450 bezoekers (2010). Daardoor scheurde de kerk uit haar jasje en verhuisde diverse keren binnen Apeldoorn. In het huidige Gebouw 055 aan de Condorweg bezoekt in 2019 een vrij stabiel aantal van ongeveer duizend mensen (volwassenen en kinderen) de diensten. In 2020 werden bijeenkomsten vanwege het corona-virus lastiger, ook voor de kerken. In september 2017 startte De Basis eveneens met bijeenkomsten voor gelovigen in Deventer. Het streven is om daar met een vast kernteam ook daar de Basisdiensten voor niet-gelovigen op te zetten, waarbij via live streaming vanuit Apeldoorn de diensten gevolgd kunnen worden.

Kerk of theater?

Een kerkdienst bij De Basis heeft wel wat weg van een theatervoorstelling: er zijn diverse optredens met zang en dans. Geen psalmen, maar moderne muziek met hedendaagse teksten. Er wordt gebruik gemaakt van moderne media en technieken en er zijn geen kledingvoorschriften. “Kom als jezelf”, luidt de uitnodiging. Iedereen is welkom om te kijken en te luisteren, voorzien van een kopje koffie. In 2020 is dit in verband met het corona-virus uitsluitend mogelijk na reservering. De kerk laat bezoekers weten niets van hen te verwachten en hen niets op te willen leggen: geniet van de voorstelling en doe er je voordeel mee. Een modern ingerichte ruimte met een grote glazen pui, voorzien van openslaande deuren en zonnig terras, versterkt de indruk van een eigentijdse, informele en transparante omgeving.

Thema's als 'de Luizenmoeder'

Met een serie hedendaagse thema’s wordt een zeer direct en duidelijk verband gelegd tussen het christelijke geloof en het alledaagse leven. Hoor je tijdens traditionele kerkdiensten dat je nederig en sober dient te leven? Niet in De Basis: hier wordt juist gezongen “Geniet, maar niet met mate”. Luidt de boodschap van oudsher dat je overal om je heen Gods liefde ziet, bij De Basis klinkt dan: “Ik snap dat je sceptisch bent”, omdat het dagelijks journaal soms niets dan oorlog, dood en verderf laat zien. Ook thema’s uit de razend populaire televisieserie De Luizenmoeder zijn verwerkt in een reeks diensten. Hierin komen onderwerpen aan de orde zoals omgaan met grenzen ("Het kan toch wel even?") of leiderschap ("Omdat ik het zeg!"). In 2020 staan onder meer op het programma thema's als 'voor de zekerheid' ("verdiep je voor de zekerheid eens in Jezus") en 'Vastberaden' ("van eenzaam naar nooit meer alleen", "van geleefd naar leven"). Daarnaast zijn er activiteiten voor kinderen en voor jongeren. Speciale bijeenkomsten zijn er bovendien voor wie gelooft en niet meer zoekend is, maar juist meer verdieping wil.

Populair, maar ook kritiek

De diensten waren voor de uitbraak van het corona-virus in 2020 zo populair geworden, dat er elke zondag twee identieke diensten plaatsvonden, die bovendien via live streaming ook elders, bijvoorbeeld thuis, gevolgd kunnen worden. Zelfs vanuit het buitenland worden deze diensten live beleefd. Toen samenkomsten meer en meer teruggedrongen werden en dit ook in de kerken merkbaar werd, waren deze live-streams een uitkomst. Elke zondag om 10.30 uur begint een Basisdienst, die eveneens online gevolgd kan worden. Maar louter de loftrompet steken is niet aan de orde binnen de gemeenschap, er klinkt ook kritiek. Van mensen die na een aantal bezoeken aan De Basis vraagtekens plaatsen bij de opzet van de diensten, de organisatie of de oprechtheid in de motieven van de oprichter. Zij vinden bijvoorbeeld de diensten te modern of voelen zich niet aangesproken door de theater-achtige voorstellingen. Ook is niet iedereen gecharmeerd van het gebruik van multimedia of het feit dat de traditionele collecte-zak is vervangen door de mogelijkheid om elektronisch een vrijwillige financiële bijdrage te leveren.

Geen gewone kerk

De kritiek ten spijt is De Basis sinds de oprichting flink gegroeid. De kerk blijft zich consequent richten op het drempelverlagende aspect, speciaal voor die geïnteresseerde ongelovige. Johan ten Brinke, schrijver voor onafhankelijk christelijk maandblad Reveil, sprak tijdens een bijeenkomst met de oprichter van De Basis, Peter van der Weerd. Hij schreef naar aanleiding van dat gesprek een artikel met de opmerkelijke titel “Verboden voor christenen”. Van der Weerd vindt volgens Ten Brinke dat je ongelovigen de deur uit jaagt als christenen zich ermee gaan bemoeien. Dat aspect van kritiek op elkaar heeft binnen de kerk nogal eens de overhand op het verkondigen van het evangelie, meent Ten Brinke. Dat zou vernieuwing in de weg zou kunnen staan. Zou De Basis dit toelaten, dan resteert uiteindelijk niets anders dan een ‘gewone’ kerk. En gewoon, dat is De Basis allerminst.