Opvattingen, standpunten en beelden van humanisten

Er zijn bepaalde waarden die erg belangrijk zijn voor de humanisten. Hieronder vallen zelfbeschikking, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, solidariteit, redelijkheid en rechtvaardigheid. Deze waarden zijn te vinden in het hart van een humanist. Kom alles te weten over de keuzes en prioriteiten van humanisten.

Opvattingen

Er zijn verschillende opvattingen binnen de groep van humanisten. Een aantal zetten zich namelijk af tegen elke vorm van godsdienst, terwijl anderen humanisten zijn met nog overige religieuze overtuigingen. De een vindt een boven ons staande almachtige dus onzin en een andere humanist is tegelijkertijd bezig met rituelen en bijeenkomsten van een andere religie. Deze laatste groep is van mening dat mensen in ieder geval kennis moeten nemen van opvattingen van anderen. Hierbij staat een open gesprek tussen humanisten en andersdenkenden centraal en het zal je geest verrijken.

Binnen het humanisme verschillen niet alleen humanisten zelf van elkaar qua mening. Het is erg belangrijk dat een humanistische organisatie geen uitspraken doet waar de humanisten zelf niet achterstaan. Het kan bijvoorbeeld beledigend en niet acceptabel zijn naar sommige groepen humanisten wanneer er een bepaalde politieke uitspraak wordt gedaan door een humanistische organisatie. Ook de meningen over euthanasie, het medicijn hiervoor en de voorwaarden hiervan zijn erg verdeeld onder humanisten.

Uiteraard zijn de humanisten het in grote lijnen wel met elkaar eens. De gedachten over bepaalde onderwerpen zullen namelijk wel hetzelfde zijn. Over de volgende onderwerpen zijn de humanisten het over het algemeen met elkaar eens:
  1. Fundamentalisme en meningsvorming onder dwang wordt afgewezen.
  2. Democratie is de optimale bestuursvorm, er is geen machtsmisbruik.
  3. Kerk en staat moeten gescheiden worden.
  4. Discriminatie op alle manieren wordt afgewezen.
  5. Een samenleving gebaseerd op gedeelde waarden.
  6. Er wordt naar humanisme gehandeld, niet alleen verwoord.
  7. Opkomen voor gelijke behandeling van achtergestelde humanisten.
  8. Iedereen verdient een menswaardig bestaan.
  9. Openlijk uitkomen voor de humanistische overtuiging en bereid zijn hierover te discussiëren.
  10. Scholing en vorming moeten zo toegankelijk mogelijk zijn.

Standpunten

Naast de overeenkomende opvattingen van humanisten, hebben zij over veel vraagstukken ook gelijke standpunten. Deze zijn duidelijk en helder omschreven in het boekje ‘Werken met waarden’ van het Humanistisch Verbond. Hierin is antwoord gegeven vanuit het humanisme op 21 verschillende discussiestellingen. Hieruit zijn duidelijke standpunten voortgekomen over bepaalde onderwerpen.

Over deze stellingen zijn humanisten het over het algemeen veel met elkaar eens. Deze onderwerpen en de standpunten staan dus voor belangrijke, gedeelde meningen van deze groep personen. Van de acht belangrijkste onderwerpen worden de standpunten vanuit het humanisme duidelijk op de volgende manier geformuleerd:

Verantwoordelijkheid: ‘Als sociaal betrokken mensen willen we de verantwoordelijkheid voor ons eigen handelen aanvaarden. We willen handelen vanuit ‘betrokkenheid’ bij en ‘medeverantwoordelijkheid’ voor anderen. We kunnen actief bruggen slaan naar mensen en groepen met andere levensbeschouwingen. In open dialoog en publiek debat, door praktisch handelen: zingevend, zorgend, ondersteunend, vormend. Humanisten vormen een kritische sociaal-morele beweging'.

Duurzaamheid: 'Vanuit het besef van verantwoordelijkheid voor onze omgeving dienen wij als westerlingen onze materiële levensstijl en onze maatschappelijke organisatie aan te passen. Kwaliteit gaat voor kwantiteit, immaterieel voor materieel. Het motto wordt: ‘duurzaam en matig’.

Het goede leven: ‘Een duurzame levensstijl draait - in de 21e eeuw meer dan ooit - om ‘kwaliteitsbewustzijn’, consuminderen en onthaasting. We moeten ruimte maken voor minder hard werken, meer zorg en ontspanning. Het ''goede leven'' krijgt weer kansen'.

Economisering: arbeid en inkomen: 'Werken in het economische systeem geeft kritische burgers onvoldoende zin. We kunnen beter de levenskwaliteit centraal stellen en de excessen van het prestatie-ethos afbouwen. Sociale verbanden en onbetaalde arbeid krijgen meer ruimte. Mensen verdienen een inkomen buiten beroepsarbeid'.

Universele rechten: 'Vrede en veiligheid in de wereld vergen een rechtvaardige spreiding van kennis, macht en middelen, en het tegengaan van uitsluiting. De internationale verhoudingen verdienen een democratische grondslag. Mensen en politici dienen hun vijandbeelden te relativeren. We maken ons sterk voor het universele karakter van morele waarden, te beginnen met mensenrechten’.

Veiligheid op straat: 'Veiligheid op straat begint bij de aanpak van doorgeslagen individualisme en gevoelens van sociale uitsluiting. We nemen weer samen de verantwoordelijkheid voor het publieke domein. We gaan de publieke spelregels herstellen'.

Identiteiten: 'Als burgers in een pluriforme samenleving kiezen we voor een open en dynamische houding tegenover de eigen cultuur en vreemde culturen. We onderzoeken onze eigen identiteit en die van de ander. Het sociale beleid zou dan ook niet meer moeten uitgaan van achterstanden of voorrang, maar van diversiteit’.

Basiswaarden: 'Tussen individuen, groepen en culturen willen we in de 21e eeuw bijna alle waarden en normen bespreekbaar maken. Niet bespreekbaar zijn de basiswaarden van de westerse democratische rechtsorde en de universele rechten van de mens. Voor het behoud van de eigen cultuur handelen we vanuit de mozaïekgedachte'.

Het mensbeeld

Humanisten hebben vijf belangrijke kenmerken van hun mensbeeld:
  1. Natuurlijkheid. De mens komt voort uit de natuur en zonder elkaar kunnen ze beide niet overleven. Zij zijn ‘onverbrekelijk verbonden’ met elkaar.
  2. Verbondenheid. Naast verbonden te zijn met de natuur, voelt de mens zich graag verbonden met anderen. Zo is de mens sociaal bezig.
  3. Gelijkheid. Sociaal contact moet niet worden uitgesloten op basis van wat voor verschillen dan ook. De overeenkomsten tussen mensen zijn namelijk belangrijker dan de verschillen.
  4. Vrijheid. Mensen zijn vrij om hun eigen keuzes te maken en zelf te bepalen wat zij willen.
  5. Redelijkheid. De mens kan goed en kwaad van elkaar onderscheiden. Zo hebben zij ook de mogelijkheid om redelijke oordelen te hebben.

Het wereldbeeld

Naast kenmerken over hun mensbeeld, hebben humanisten ook duidelijke kenmerken over hun idee van het wereldbeeld:
  1. Ervaarbaarheid. Door het ervaren van alles met behulp van zintuigen, krijgt de mens veel kennis binnen.
  2. Samenhang. Volgens humanisten bestaat de wereld alleen samen met de mens en de mens kan alleen dingen zeggen over de wereld die waargenomen is. Zo vinden humanisten dat er niets over een god gezegd kan worden.
  3. Volledigheid. Een mens kan alleen maar dingen weten die hij of zij zelf heeft vastgesteld met zintuigen. Kennis van ‘hogere’ personen wordt niet geaccepteerd.
  4. Toevalligheid. De wereld heeft geen doel, alles gebeurt zoals het gebeurt. Dit is niet van tevoren vastgesteld door een hogere zin.
  5. Dynamiek. De mens blijft zich ontwikkelen en daarbij verandert de wereld ook telkens weer.
© 2014 - 2024 Qzweers, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het mens en wereldbeeld van de romantiekEen korte toelichting op de romantiek en het mens- en wereldbeeld uit deze periode, en de veranderingen die daardoor pla…
Leiderschap: Theorie X en theorie YDe manier waarop managers hun ondergeschikten zien verschilt van persoon tot persoon. Douglas McGregor deed hier onderzo…
Wat is het humanismeHet humanisme is geen godsdienst zoals het christendom, jodendom en bijvoorbeeld boeddhisme dat wel zijn. Humanisten gel…

Is vasten tijdens Ramadan moeilijk?Is vasten tijdens Ramadan moeilijk?Tijdens Ramadan vasten moslims. Dit betekent dat ze vanaf zonsopgang tot zonsondergang niet mogen eten, drinken, kwaad s…
Christendom en islam: wat is het belangrijkste verschil?Christendom en islam: wat is het belangrijkste verschil?Moslims en christenen. Beide geloven in een grote almachtige God. Beide hebben een heilig boek dat het geopenbaarde woor…
Bronnen en referenties
  • Humanistisch Historisch Centrum. Tien kenmerken van humanisme. Gevonden op: www.uvh.nl/hhc/humanisme/wat-is-humanisme/tien-kenmerken-van-humanisme
  • Humanistisch Verbond (2008). Ben ik humanist? Gevonden op: www.humanistischverbond.nl/humanisme/ben_ik
  • Stichting Humanistische Omroep (2012). Jaarverslag 2011. Gevonden op: http://content1c.omroep.nl/74c4b190b04a47a62a139f084e4938ff/50b4a981/human/jaarverslag/jaarverslag2011.pdf
Qzweers (6 artikelen)
Gepubliceerd: 29-06-2014
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Religie
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.