Methodiek Families First

Het doel van Families First is om een gezinscrisis op te lossen en uithuisplaatsing van kinderen te voorkomen, waarbij de veiligheid van de kinderen vooropstaat. Wat is Families First, en over welke vaardigheden, inzichten en beroepsattitude dient een gezinsmedewerker te beschikken om Families First adequaat te kunnen toepassen?

Doelgroep

De doelgroep van Families First betreft gezinnen in een crisissituatie die zo ernstig is dat er sprake is van dreigende uithuisplaatsing van een of meer kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar. Hiervan is sprake als de veiligheid van een of meer kinderen ernstig wordt bedreigd. Deze gezinnen hebben al minder intensieve vormen van hulp gehad, maar deze hulp heeft niet tot de gewenste resultaten geleid. De problemen die kunnen spelen bij deze gezinnen kunnen te maken hebben met kindermishandeling. Denk hierbij aan pedagogische of affectieve verwaarlozing of lichamelijke, geestelijke of seksuele mishandeling. Tevens kan er sprake zijn van ernstige gedragsproblemen van het kind. De ouders hebben vaak psychische of relationele problemen en sociaaleconomische problemen. Daarnaast is bij ruim de helft van de gezinnen waar Families First wordt ingezet sprake van een eenoudergezin (waarbij de moeder er alleen voor staat) en betreft het vaak zogenoemde multi-problemgezinnen.

Dwingende structuur en fasering

De start van Families First vindt plaats wanneer een dreigende uithuisplaatsing is vastgesteld. Er dient een indicatie door Bureau Jeugdzorg te worden afgegeven om Families First in te kunnen zetten. Deze indicatie kan vanwege het crisiskarakter met terugwerkende kracht worden verstrekt. De gezinsmedewerker neemt binnen 24 uur na melding contact met het gezin op. De crisis wordt gebruikt om de gezinsleden vaardigheden aan te leren die hen helpen om zelf problemen op te lossen. Daarnaast kan er worden geprobeerd negatieve invloeden op het gezinsfunctioneren te verkleinen en het sociale netwerk te vergroten. Tijdens de eerste drie dagen houdt de gezinsmedewerker zich bezig met de kennismaking en de opbouw van een werkrelatie met het gezin. Daarnaast onderzoekt hij/zij of de veiligheid van de gezinsleden niet in gevaar komt. Hierna maakt de gezinsmedewerker een analyse van de doelen. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van het sociale competentiemodel. Na twee weken worden de doelen door de gezinsmedewerker en het gezin geëvalueerd, en wordt er bepaald of er verdere hulp nodig is en welke instantie hiervoor geschikt is.

De eerste week binnen een gezin is hectisch voor een gezinsmedewerker. Tijdens de eerste week brengt de gezinsmedewerker elke dag een bezoek aan het gezin en houdt hij/zij zich bezig met bureauwerk, maakt hij/zij analyses en dienen er veel telefoontjes te worden gepleegd.

Werksoort

Families First is ontwikkeld voor gezinnen binnen de jeugdzorg. Tevens kan Families First in aangepaste vorm worden ingezet bij gezinnen met licht verstandelijk beperkte kinderen of jongeren.

Organisatieprincipe

Een team bestaat uit drie tot zes gezinsmedewerkers en een teamleider. Er wordt bij de selectie van teamleden gelet op relevante beroepsopleiding (zoals bijvoorbeeld sociaal pedagogische hulpverlening) en werkervaring in het werken met gezinnen in crisissituaties. Daarnaast dient de kandidaat affiniteit te hebben met de uitgangspunten van Families First. Nieuwe kandidaten moeten eerst een vijfdaagse basistraining volgen. In deze basistraining komen de grondbeginselen van Families First aan de orde. Vervolgens wordt de kandidaat ingewerkt op locaties middels een schaduwsysteem. Hierbij schaduwt de nieuwe werker een collega, waarbij geleidelijk de rollen worden omgedraaid.

Belangrijkste vaardigheden waarover een gezinsmedewerker moet beschikken

• De gezinsmedewerker signaleert wanneer de veiligheid van het kind in gevaar is;
• De gezinsmedewerker dient onmiddellijk op een crisis te reageren;
• De gezinsmedewerker is in staat zijn om gezinnen te ondersteunen, te stimuleren en vaardigheden aan te leren.
• De gezinsmedewerker kan in teamverband werken en bezoekt georganiseerde workshops en conferenties;
• De gezinsmedewerker kan praktische en materiële hulp aanbieden.

Dit is belangrijk omdat je op deze manier op een adequate manier gezinnen kunt begeleiden en zo kan voorkomen dat kinderen uit huis worden geplaatst.

Belangrijkste inzichten waarover een gezinsmedewerker moet beschikken

• De gezinsmedewerker heeft inzicht in de psychologische stromingen die van belang zijn binnen Families First en de verschillende methoden die worden toegepast in Families First;
• De gezinsmedewerker heeft inzicht in de werkwijze van Families First;
• De gezinsmedewerker heeft kennis van de doelgroep en weet welke problematieken spelen binnen deze doelgroep.

Het inzicht is belangrijk om de vaardigheden goed te kunnen toepassen en tevens problemen te kunnen signaleren. Je weet op deze manier hoe je adequaat met deze problemen om kunt gaan. Hierbij is drang en dwang een belangrijk thema. Onder welke omstandigheden is het niet meer veilig voor een kind en moet je maatregelen nemen? Daarnaast heb je inzicht nodig om te realiseren dat drang in bepaalde situaties noodzakelijk is.

De beroepsattitude waarover een gezinsmedewerker moet beschikken.

De gezinsmedewerker is betrokken bij het gezin, en houdt hierbij rekening met de doelen van het gezin, de gezinsmedewerker zelf maar ook met de doelen die door de verwijzer zijn opgesteld. Met je beroepshouding zorg je ervoor dat het gezin je gaat vertrouwen en het gevoel heeft op een respectvolle manier benaderd te worden. Dit maakt hulpverlening bieden aan gezinnen effectiever. Drang wordt toegepast bij Families First. De autonomie van het gezin wordt lichtelijk aangetast. Anderzijds hebben de ouders wellicht wel drang nodig om alsnog goed voor hun kinderen te zorgen, want de veiligheid van de kinderen is natuurlijk het belangrijkst.