Wie was William Stainton Moses?

William Stainton Moses was een dominee in ruste. Hij was afgestudeerd aan de Universiteit van Oxford en stond bekend als een man van verstand en rechtschapenheid. William maakte vreemde ervaringen mee, die met hem en om hem heen plaatsvonden. Toch kon men deze persoon geen moment van fraude verdenken.

Parapsychologisch begaafd

De verrichtingen van William op het vlak van de parapsychologie waren net zo sensationeel en raadselachtig als die van Daniel Dunglas Home, het grootste parapsychologische medium van zijn tijd. De echtheid van Williams spirituele verrichtingen wordt gesteund door het feit dat hij (voordat hij zich bewust werd van zijn eigen krachten) wantrouwend stond tegenover het spiritisme. Van een boek over Daniel Dunglas Home heeft hij ooit openlijk verklaard dat het de grootste onzin was die hij ooit onder ogen had gehad.

De overleden vriend

William begon aan de juistheid van zijn eigen uitspraak te twijfelen, toen hij door middel van een medium een opmerkelijk nauwkeurige beschrijving kreeg van de spirituele aanwezigheid van een overleden vriend.

Paranormale verschijnselen

Een paar maanden na die gebeurtenis maakt William voor het eerst een levitatie (opstijging in de lucht en blijven zweven) mee. Sedert dien maakte hij in een periode van negen jaar verschijnselen mee van buitengewone en soms alarmerende aard.

De wonderlijke tafel

In juni 1873 zaten William en zijn vriend Sergeant Cox in de eetkamer, een half uurtje voordat ze naar een diner zouden gaan. Sergeant Cox opende een paar brieven en William las de krant. Plotseling kwamen er harde en regelmatige klopgeluiden uit de richting van de eetkamertafel. De grote mahoniehouten tafel, die zo zwaar was dat hij nauwelijks door twee man opgetild kon worden, begon heen en weer te schommelen. Daarna schoof hij een paar centimeter over de vloer. Sergeant Cox besefte dat dit een uitgesproken gelegenheid was om enkele experimenten uit te voeren. Op zijn voorstel gingen hij en William tegenover elkaar op een halve meter van de tafel staan en hielden hun hander er ongeveer dertig centimenter boven. Nadat ze ongeveer 1 minuut zo hadden staan wachten, schommelde de tafel heftig heen en weer, bewoog zeker 25 cm over de vloer en helde eerst naar de een en toen naar de ander over. Ten slotte hield William zijn handen ongeveer 15 cm boven het uiteinde van de tafel. Hij zei dat de tafel omhoog moest komen en drie keer zijn hand moest aanraken, wat prompt gebeurde.

Wat in dit verhaal opvalt is, dat de geluiden en bewegingen onverwacht begonnen en bijna zeker niet opzettelijk door William werden geproduceerd. Datzelfde geldt voor alle andere vreemde gebeurtenissen die met hem en om hem heen plaatsvonden.

Geen saaie avond

Wanneer William een seance hield, konden de aanwezigen erop rekenen dat ze gestreeld zouden worden door een bries die zwaar geurde naar parfum. Ze hoorden een rijke schakering aan muzikale geluiden, hoewel er geen instrumenten in de kamer waren. Bovendien werden ze beschenen door licht dat uit de vloer stroomde. Handen en dansende lichtkolommen die uit het niets verschenen, deden denken aan menselijke figuren. Deze wonderlijke ervaringen moeten des te intenser zijn geweest, omdat het onwaarschijnlijk geacht werd dat zo'n verheven persoon als William Stainton Moses (die geen enkel financieel motief had) zich zou verlagen tot de foefjes waarvan menig beroepsmedium zich zo vaak bediende.

Spirit Teachings

Zelf beweerde William dat de opmerkelijke parapsychologische verschijnselen die zich in zijn aanwezigheid voordeden, werden voortgebracht door geesten om de echtheid te bewijzen van de boodschappen die ze via hem door middel van automatisch schrift aan de wereld meedeelden. Deze mededelingen van de geesten publiceerde William in 1883 onder de titel Spirit Teachings, een boek dat de 'bijbel van het spiritisme' zou worden.

Onderzoek door SPR

F.W.H. Myers had geen enkele twijfel over de betrouwbaarheid van William. Desondanks nam hij een voorzichtige houding aan tegenover de zogenaamde geestesverschijningen. Hij dacht dat er zowel voor het automatische schrift als voor de andere parapsychologische verschijnselen een andere verklaring te vinden moest zijn. Helaas was de lichamelijke kracht van William Stainton Moses in verval geraakt tegen de tijd dat de Society for Psychical Research (het Genootschap voor Parapsychologisch Onderzoek) gevormd werd. Men kon geen onderzoek instellen onder de gecontroleerde voorwaarden die het genootschap bij al haar onderzoekingen toepaste.