Mannen- en vrouwenhersenen, verschillen ze nu wel of niet?

Een grootschalig scanonderzoek onder leiding van de Israëlische onderzoekster Joel toont aan dat de anatomie (bouw) van vrouwen- en mannenhersenen geen verschillen laat zien. Andere onderzoeken tonen echter aan dat er wel verschillen zijn in de bouw van sommige hersengebieden. Als we kijken naar de werking dan blijken hersengebieden en -verbindingen in mannen- en vrouwenhersenen anders te werken. Opvoeding en testosteron spelen hierbij een belangrijke rol. Mannenhersenen zouden dan geschikter zijn voor bijvoorbeeld autorijden en vrouwenhersenen voor het zich inleven in anderen.

Onderzoek: mannen- en vrouwenhersenen verschillen

Talrijke onderzoeken naar de anatomie van hersengebieden en de verbindingen ertussen toonden en tonen aan dat er sprake is van typische vouwen- en mannenhersenen.

Hersengebieden
Onderzoek van ongeveer 150 verschillende bruikbare studies vanaf 1990 tot 2013 laten zien dat sommige onderzoekers concluderen dat bepaalde hersengebieden bij vrouwen anders zijn dan bij mannen.(1) Bijvoorbeeld de hersenbalk (corpus callosum) tussen de twee hersenhelften is bij vrouwen dikker waardoor de twee helften beter kunnen samenwerken. De taalkundige vermogens van vrouwen worden door de centra in beide hersenhelften bestuurd. Hierdoor zou de taal (lezen) bij vrouwen beter ontwikkeld zijn dan bij mannen.(2) De hippocampus, een hersengebied dat te maken heeft met emoties en geheugen is ook volgens sommige studies bij vrouwen groter. Vrouwen zouden dan ook emotioneler zijn en beter onthouden op gebieden van horen, smaak, ervaringen, gezichten, namen en de plaats van objecten in de ruimte.

Verbindingen tussen hersengebieden

Onderzoekers van de University of Pennsylvania onderzochten 428 jongens en 521 meisjes in de leeftijdsgroep van 8 tot 22 jaar. Ze onderzochten de verbindingen tussen de hersengebieden. De verbindingen bij mannen bleek structureel anders te zijn dan bij vrouwen. Mannen nemen sneller waar en reageren sneller, vrouwen zijn sneller in het analyseren van gevoelens. De verschillen bleken vooral te ontstaan rond de puberteit. Vermoedelijk spelen hormonen hier een rol.(3)

Onderzoek: mannen- en vrouwenhersenen verschillen niet

In een in 2015 gepubliceerd onderzoek, onder leiding van de Israëlische onderzoekster Joel, wordt geconcludeerd dat al die onderzoeken die uitgaan van verschillen in anatomie (bouw) tussen mannen- en vrouwenhersenen onjuist zijn: er is geen sprake van verschillen tussen mannen- en vrouwenhersenen. Wel zijn er verschillen tussen hersengebieden en verbindingen bij individuen onderling. Maar de verschillen tussen mannenhersenen is bij mannen onderling net zo groot (of klein) als tussen vrouwenhersenen onderling en als tussen mannen- en vrouwenhersenen onderling. Het onderzoek werd gedaan door 1400 scans van personen tussen 18 en 26 jaar in verschillende landen te vergelijken.(4)

Lisa Eliot, een Amerikaanse onderzoekster, vergeleek hersenscans in 76 onderzoeken. Ze ging na of de hippocampus in deze onderzoeken ook verschilde bij mannen en vrouwen. Haar conclusie is dat het de verschillen zo minimaal zijn dat de conclusie kan worden getrokken dat er eigenlijk geen verschil is.(5)

Invloeden op hoe mannen- en vrouwenhersenen werken

Als wordt gekeken naar de werking van vrouwen- en mannenhersenen dan blijken er verschillen te zijn. Opvoeding en andere omgevingsinvloeden (school, vereniging) en testosteron blijken van grote invloed te zijn

Opvoeding en andere omgevingsinvloeden

De kritiek op het onderzoek van Joel is dat alleen de anatomie van hersenen is onderzocht en niet hoe hersenen werken.(6) Het onderzoek heeft zich beperkt tot verschil in grootte tussen bepaalde hersengebieden en of er meer of minder witte of grijze stof in hersenen aanwezig is. Witte stof bepaalt o.a. de snelheid van denken en de grijze de werkkracht van de verschillende hersengebieden.
Door opvoeding en andere omgevingsinvloeden kunnen mannen en vrouwenhersenen echter wel degelijk anders werken. Al van jongs af aan wordt anders met meisjes omgegaan dan met jongens. Deze invloeden zetten zich vast in de werking van de hersenen. De Leuvense biologisch psycholoog Rudi D'Hooghe: 'Onze omgeving heeft een overweldigende invloed op de ontwikkeling van onze hersenen. Jongens worden vanaf minuut één na hun geboorte anders behandeld dan meisjes. Zelfs al is er bij baby’s geen enkel zichtbaar verschil, en al ben je nog zo voor gendergelijkheid: als ouder ga je anders met je kind om als je weet dat je een jongen vasthoudt, dan wanneer het een meisje is.'(7)

Testosteron

De Leidse neurologe Eveline Crone geeft nog een biologisch argument. Jongens hebben meer testosteron dan meisjes. Testosteron bepaalt ook hoe hersenen werken. Het stimuleert het beloningsgebied in de hersenen. “Dat kan verklaren waarom mannen meer willen uitblinken en meer risico nemen dan vrouwen, en vervolgens bijvoorbeeld in onderhandelingen over salaris meer bereiken. Vrouwen blinken vaker uit op een ander vlak: inlevingsvermogen. Dat zie je terug in de werking van de sociale hersenen”.(8)

Samenvattend

Onderzoeken naar de bouw (anatomie) van mannen- en vrouwenhersenen zijn niet altijd eensluidend. Een grootschalig onderzoek onder leiding van de onderzoekster Joel toont aan dat er geen verschil is. Maar als naar de werking van vrouwen- en mannenhersenen wordt gekeken worden wel verschillen geconstateerd. Vooral onder invloed van de opvoeding, omgeving en testosteron blijken mannenhersenen anders te werken dan vrouwenhersenen. Zijn vrouwen dan toch inlevender en zijn mannen toch beter met autorijden?