Eetbuistoornis en overeten

Anorexia nervosa en bulimia nervosa zijn inmiddels veel gehoorde termen, geassocieerd met ernstige risico's en negatieve consequenties. Minder vaak wordt de eetbuistoornis ("binge eating disorder"; BED) genoemd, terwijl het toch erg vaak voorkomt. Ook in de DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) is de stoornis niet opgenomen als losstaande stoornis, maar wordt geschaard onder een eetstoornis NAO (niet anders omschreven).

Binge eating

Binge eating is een type eetstoornis waarbij sprake is van perioden van ongecontroleerd eten. Het gaat hierbij om eetbuien waarbij een persoon in korte tijd een ongewoon grote hoeveelheid voedsel wordt geconsumeerd. Met een ongewoon grote hoeveelheid eten wordt een hoeveelheid bedoeld die door de meeste mensen als erg veel wordt beschouwd en normaal gesproken niet in deze tijd gegeten kan worden. Hoewel de grens niet precies aan te geven is, weet de persoon die de "binge" of eetbui heeft vaak wel dat er sprake van is. Het kan ook om een subjectieve eetbui gaan, waarbij iemand ongecontroleerd eten naar binnen werkt. Hierbij wordt vaak ook amper gekauwd

Bij binge eating stoornis, of eetbuistoornis, komen de eetbuien met regelmaat voor. De eetbuien worden gevolgd door gevoelens van schuld en schaamte. Terwijl bij bulimia nervosa deze eetbuien worden "gecompenseerd" door laxeermiddelen te gebruiken of door te braken, is dit niet het geval bij de eetbuistoornis. Een eetbuistoornis is dus niet per definitie bulimia nervosa. Bulimia nervosa is wel een eetbuistoornis.

Kenmerken:

• Periode met controleverlies bij het consumeren van voedsel;
• Werkelijke gevoelens van controleverlies tijdens deze perioden;
• Het eten van een ongewoon grote hoeveelheid voedsel over een korte periode;
• Het eten gaat snel, amper zonder te proeven;
• Fysiek ongemak en misselijkheid door de grote hoeveelheid voedsel;
• Het eten komt veel voor bij gevoelens van depressie en verveling;
• Het eten komt veel voor als men geen honger heeft;
• Het eten komt vaak voor als de persoon alleen is;
• Aanwezigheid van gevoelens van walging, schuld, schaamte en depressiviteit na de eetbui;
• Vaak snelle gewichtstoename.

Origine

In de eerste instantie wordt de eetbuistoornis beschreven als de "Night Eating Syndrome" (NES) door Albert Stunkard, omdat het exclusief 's nachts zou voorkomen. De eerste keer dat het werd beschreven was in 1959. Later bleek het echter ook voor te komen gedurende de dag en veranderde de naam.

Vaak gaat het samen met obesitas, omdat er niet wordt gecompenseerd voor het overmatige eten. Toch wordt het ook gezien bij mensen met een normaal gewicht.

Oorzaken

Eetbuien gaan regelmatig samen met het verwerken van emoties. Bij het omgaan met stress en onzekerheden wordt door deze mensen (vaak emotionele eters genoemd) naar voedsel gegrepen, als een soort van strategie om hiermee om te gaan. Dit leidt echter weer tot schuldgevoelens, en gevoelens van schaamte en walging, wat een vicieuze cirkel van overeten en negatieve gevoelens creëert. Er is ook vaak sprake van een laag zelfbeeld en een laag zelfvertrouwen bij mensen met een eetbuistoornis.

• Meer over emotioneel eetgedrag, vind je hier.

Er zou mogelijk een genetische factor zijn voor het ontwikkelen van de eetbuistoornis, waardoor kinderen van iemand met een eetbuistoornis meer risico open de stoornis ook te ontwikkelen.

Consequenties

Een eenmalige eetbui is in principe geen probleem voor de gezondheid, maar het voortdurend overeten zal leiden tot een gewichtstoename en vervolgens obesitas. De gezondheidsproblemen zijn dan ook vergelijkbaar met problemen die optreden bij obesitas, zoals type 2 diabetes, hoge bloeddruk, hoge cholesterol, bepaalde vormen van kanker en hartziekten.

Daarnaast hebben mensen met een eetbuistoornis ook meer kans om ziek te worden doordat hun voeding niet optimaal is. De producten die worden gegeten tijdens een eetbui zijn namelijk vaak erg hoog in vet, suikers en zout. Er kan worden gedacht aan grote hoeveelheden snoep, koek, chocola, brood, maar wat er precies wordt gegeten verschilt per persoon. Het zal ook grotendeels afhankelijk zijn van wat er in huis aanwezig is. In ieder geval bevat het vaak ook niet veel vitaminen en mineralen.

Tenslotte zijn er natuurlijk de psychologische gevolgen. Eetbuien, en het verlies van controle, resulteren in gevoelens van schaamte, walging, teleurstelling, en kan leiden tot een laag zelfvertrouwen omdat voortdurend de controle kwijtraakt. Verder brengt het ook op sociaal gebied problemen met zich mee, omdat de personen zich door gevoelens van schaamte zich vaak terugtrekken.

Behandeling

Tegenwoordig zijn er verschillende vormen van therapie en ondersteuning die geboden worden:

• Overeating Anonymous bijeenkomsten, bestaand uit 12 stappen;
• Cognitieve-gedragstherapie, om eetgedrag bij te houden en ongewenste gewoonten te doorbreken;
• Interpersoonlijke psychotherapie, om een blik te werpen op relaties met anderen en probleemgebieden te veranderen;
• Medicatie, zoals antidepressiva.

Het probleem is echter dat het vaak niet erkend wordt als een stoornis, waardoor het moeilijk is vergoeding te krijgen.