Wanneer is iemand in Nederland echt arm?

Armoede is heel relatief: mensen die wij in Nederland arm noemen zijn superrijk als je ze vergelijkt met mensen in derdewereldlanden. Ze hebben onderdak en altijd wel wat voedsel. Echter, als je ze vergelijkt met wat in Nederland als de standaard wordt gezien, kun je ze wel arm noemen. Ze kunnen niet meedoen aan de consumptiemaatschappij, houden geen geld over voor sociale participatie of zelfs voor een cadeautje als iemand jarig is (zelfs niet hun eigen kinderen). Velen schamen zich hiervoor en raken in een sociaal isolement. Om te bepalen of iemand ’arm’ is, moet je dus eigenlijk altijd kijken het algemeen welvaartspeil van het land waarin diegene leeft.

Wanneer is iemand in Nederland arm?

Onder de armen in Nederland, waar een uitgebreid stelsel van sociale zekerheid is, is er meestal wel sprake van voedsel en onderdak. Maar na aftrek van hun vaste lasten is er geen geld voor dingen zoals een dagelijkse gezonde warme maaltijd, een treinkaartje, schoolboeken voor de kinderen, een warme winterjas, stookkosten in de winter, laat staan voor het vervangen van versleten meubels of een kapotte wasmachine. Armoede in Nederland betekent ook vaak leven in een sociaal isolement en schaamte door niet mee te kunnen doen aan de (consumptie)maatschappij. Verjaardagen worden bijvoorbeeld gemeden door de gêne zonder cadeautje te kunnen verschijnen en uitnodigingen voor de film worden met een smoes afgeslagen. Over waar dan de precieze armoedegrens getrokken moet worden in Nederland, hebben vooral het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) en het SCP (Sociaal en Cultureel Planbureau) definities gemaakt. Ook de gemeenten en de voedselbank hanteren een bepaalde armoedegrens.

Armoedegrens CBS

Het CBS gebruikt als armoedegrens de lage-inkomensgrens. De lage-inkomensgrens weerspiegelt eigenlijk een vast koopkrachtbedrag in de tijd. De grens is afgeleid van het bijstandsniveau voor een alleenstaande in 1979, toen dit in koopkracht het hoogst was. Doordat de lage-inkomensgrens slechts voor inflatie wordt gecorrigeerd, is het criterium dus geschikt voor vergelijkingen in de tijd.

Armoedegrens SCP

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) stelt het niet-veel-maar-toereikendcriterium centraal. Het bedrag van de grens is de optelsom van de minimaal vereiste uitgaven voor voedsel, kleding, woning en sociale participatie die het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting(NIBUD) hanteert.

Armoedegrens gemeenten

Veel gemeenten gebruiken voor het bepalen van de doelgroep voor hun armoedebeleid een beleidsmatige inkomensgrens gelijk aan 110 of 120 % van het sociaal minimum (iets erboven dus), maar ook andere percentages komen voor.

De bijstandsuitkering is in Nederland het sociaal minimum. Het bedrag is gekoppeld aan het minimumloon. Je kunt ook een andere uitkering of werk hebben dat een inkomen oplevert dat even hoog is als die bijstandsuitkering. Heb je nog minder uit een andere uitkering of werk, dan kun je aanvullende bijstand aanvragen om toch aan het minimum te komen. Zoals onderstaande tabel laat zien ligt de hoogte van de bijstandsuitkering aan de huishoudedensituatie en de leeftijd:


* De hoogte van de toeslag wordt per persoon door de gemeente bepaald op basis van de vraag in hoeverre je kosten met anderen kunt delen.

Armoedegrens voedselbank

De voedselbank heeft als criterium dat een volwassene arm is wanneer hij of zij na aftrek van de vaste lasten maandelijks niet meer te besteden heeft dan 180 euro. Voor elke extra volwassene in het gezin komt er €60,- bij en voor elk minderjarig kind €50,-