De held van kasteel Kliczkow

Een (nog) onbekend verhaal over heldenmoed tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat over de eigenaar van het Poolse kasteel Zamek Kliczkow. Friedrich III zu Solms-Baruth erfde een ‘Doornroosje kasteel’ met torens, balzaal, wenteltrappen, binnenplaats en prachtige poorten. Het slot is tegenwoordig een betaalbaar hotel met veel luxe en een romantische uitstraling. Kliczkow ligt slechts op een dag auto rijden (800 km) van de Nederlandse grens.

Geschiedenis

De geschiedenis van Zamek Kliczkow begint in 1297. Rond 1600 wordt het middeleeuwse slot omgebouwd in een renaissance paleis. Het oudste deel van het huidige gebouw is hiervan afkomstig. De analen vertellen dat rond 1650 het slot toen onder andere stallen had voor dertig paarden, een molen en een bierbrouwerij. Water haalde men uit twee fonteinen, een bij de keuken en een bij de brouwerij. Het slot had verder twee balzalen, keldergewelven en een kapel. Rond 1810 wordt het kasteel wederom gerestaureerd, nu in empire stijl. Uit die tijd stamt de tegenwoordige neogotische toren. Rond 1904 kreeg het landgoed ook een Engelse landschapstuin. Inmiddels is het grondgebied dan Duits geworden en heet het kasteel Klitschdorf.

De geheime deur van kaiser Wilhelm

De toenmalige eigenaar Friedrich II zu Solms-Baruth bekleedde het ambt van oberjagdmeester van de keizer. Jawel de Duitse keizer. West-Polen was toen Duits grondgebied. Het is dezelfde keizer die later moest vluchten en een onderkomen van koningin Wilhelmina kreeg in Huize Doorn. Kaiser Wilhelm bezocht vele malen slot Kliczkow. Hij had een eigen suite in het kasteel. Dit is nu voor de gasten te huur. Heel bijzonder is de geheime deur die uitkomt in de badkamer en leidt naar een verborgen gang richting personeelsverblijven. De deur is er nog steeds. In 1920 overlijdt Friedrich II. Zijn zoon, Friedricht III, erft het slot en de uitgestrekte landerijen. Deze Friedrich was zeer geïnteresseerd in de landbouw en in de paardenfokkerij. De familie hoorde bij de grootste grondbezitters van Duitsland, want men had ook nog bezittingen in Baruth/Mark dat dichtbij Berlijn ligt.

Tweede Wereldoorlog

In het begin van WO II, verblijft Friederich met zijn gezin in Baruth en verneemt dat, zonder zijn toestemming, tachtig krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie door de SS in zijn slot in Klitschdorf zijn ondergebracht. Dat is het echter niet alleen. De krijgsgevangenen die in de bossen moeten werken, worden uiterst slecht behandeld. Zo onthoudt men zwakke gevangenen medische zorg en executeert hen op afgelegen plekken op het terrein. Anderen verhongeren en/of krijgen te weinig te drinken. Op een avond kunnen bosarbeiders en de plaatselijke slager Heinrich Hirche deze behandeling van de krijgsgevangenen niet meer aanzien en helpen hen aan brood, vlees en aardappelen. Drie SS bewakers laten zich hiervoor betalen door vlees. Echter, het verhaal komt uit. De bosarbeiders vluchten en de slager wordt standrechtelijk voor zijn zaak neergeschoten.

Tragedie

Als Zu Solms hiervan verneemt gaat hij op hoge poten naar de NSDAP en hiermee begint de tragedie voor de familie. Zu Solms zegt: “Ik kan het niet tolereren, noch door de SS, noch door de NSDAP dat op mijn terrein mensen worden neergeschoten. Daarbij zal ik mij hierover beklagen bij mijn zwager die president is van het Duitse Roden Kruis.” Het resultaat was dat bijna 30.000 Russische krijgsgevangenen, midden 1942, van het terrein van Zu Solms moesten vertrekken. Maar dit was slechts een pyrrusoverwinning. Hij had zich negatief in de kijker gespeeld, en verergerde dit door in 1944 te zeggen dat Hiltlers oorlog allang verloren zou zijn. Het resultaat was dat hij formeel van zijn bezittingen werd onteigend. Een dag na de mislukte moordaanslag (20 juli 1944) op Hitler door leden van zijn eigen staf, werd Zu Solms gearresteerd en naar de beruchte gevangenis van de Gestapo in der Prins-Albrecht-StraBe 8 in Berlijn gebracht. Zijn familie vluchtte naar Namibië. Tijdens vele nachtelijke sessies werd de kasteeleigenaar verhoord, maar het lukte niet om te bewijzen dat hij bij de moordaanslag betrokken was. Het eind van de oorlog kwam. Zu Solms-Baruth werd bevrijd en vertrok naar zijn familie in Afrika. Zijn gezondheid was zeer slecht en Friedrich III zu Solms-Baruth overleed in 1951.

Vrouwelijke architecten

Het verhaal is nog niet afgelopen. In en na 1945 hebben Russische soldaten gigantisch huisgehouden in kasteel Klizckow. Alles wat maar enigszins van waarde was, werd of kapot gemaakt of naar Rusland getransporteerd. Later veroorzaakten daklozen, die in het vervallen kasteel huisden, brand, en het prachtige slot was voor een groot deel een ruïne geworden. Tot in de laatste jaren van de twintigste eeuw de technische universiteit van Wroclaw (voormalig Breslau) het gebouw trachtte op te knappen. Pas in 2000 werd de renaissance van Kliczcow volledig. Het Poolse bedrijf Integer liet vijf vrouwelijke architecten een plan maken. Met behulp van buitenlandse investeerders is in anderhalf jaar tijd de gigantische herbouw en restauratie aangepakt voor een bedrag van zes miljoen euro. Het resultaat is verbluffend. Er staat een prachtig kasteel dat zowel luxe hotel als conferentieoord is.