Opleiding en beroep - Doktersassistent

De opleiding doktersassistent (praktijkassistent) is een 3-jarige mbo-opleiding (middenkaderopleiding, niveau 4). Deze kan zowel via de leerweg bbo (beroepsopleidend) als bbl (beroepsbegeleidend) gevolgd worden. Als doktersassistent in de praktijk heb je een breed en gevarieerd takenpakket. Hoe ziet de opleiding eruit, wat is het vakkenpakket, welke beroepscompetenties, kennis en vaardigheden doe je op en wat zijn de kerntaken bij het beroep doktersassistent?

Doktersassistent

De opleiding voor doktersassistent is een:

• Mbo-opleiding
• Niveau 4 middenkaderopleiding
• Studierichting: Gezondheidszorg
• Duur: 3 jaar

Deze opleiding wordt ook wel praktijkassistent genoemd.

Als doktersassistent heb je een afwisselende baan met een gevarieerd takenpakket. Het takenpakket van de doktersassistent is breed en bevat onder meer het verrichten van medisch-technische taken, laboratoriumwerkzaamheden, regelwerk, administratie, intake en voorlichting.

Tijdens de opleiding doktersassistent verwerf je de beroepscompetenties (kennis, vaardigheden en beroepshouding) om de belangrijkste taken van je beroep (de kerntaken) goed te kunnen uitvoeren.

Werkvelden doktersassistent

Als doktersassistent kun je in verschillende werkvelden terecht:

• Huisartsenpraktijk
• Polikliniek van een ziekenhuis
• Gezondheidscentrum
• EHBO-post
• Sociale gezondheidszorg
• Arbo-diensten, bedrijfskundige diensten
• Verzorgings- en verpleeghuizen
• Jeugdgezondheidszorg

Taken van een doktersassistent

Een doktersassistent verricht - onder verantwoordelijkheid van een arts - eenvoudige verpleegkundige en medische handelingen. Dit kunnen taken zijn zoals:

• bloeddruk opnemen
• griepinjecties geven
• wratten aanstippen
• vinger prikken
• hechtingen aanbrengen/verwijderen
• lengte/gewichtsmeting
• afnemen gehoortest
• bloed afnemen
• uitstrijkjes maken
• oren uitspuiten
• laboratoriumonderzoek.

Dit alles vraagt om de nodige medische kennis.

Doktersassistent bij de huisarts

Werk je bij een huisarts, dan kunnen de werkzaamheden bestaan uit:

• Wacht- en behandelkamer in orde maken
• Instrumentarium schoonmaken (risico besmetting patiënten verkleinen)
• Assisteren van huisarts: klaarzetten/aangeven instrumenten, onderzoekjes (urine, ontlasting, bloed)

Opvang en begeleiding patiënten

Opvang en begeleiding van patiënten is een belangrijke taak van de doktersassistent:

• Geven van adviezen, uitleg en informatie
• Ontvangen van de patiënten
• Beantwoorden van de telefoon
• Afspraken maken voor het spreekuur en visites van de huisarts
• Bijhouden van de patiëntenadministratie en financiële administratie
• Afhandelen van de correspondentie

De doktersassistent is over het algemeen de eerste die contact heeft met de patiënt en moet dan vaak informatie inwinnen over de ernst van de klacht, zodat kan bepaald kan worden wat er moet gebeuren. Dit zijn vaak vragen voorafgaand aan een uitgebreidere anamnese (vooranamnese) die door de arts zal geschieden. Hiervoor zijn een goede verstandhouding en vertrouwensrelatie met de patiënt vereist. Op de middenkaderopleiding Doktersassistent, leer je alles wat je moet weten en kunnen om dit werk zelfstandig uit te voeren.

Doktersassistent bij ziekenhuis of polikliniek

In een ziekenhuis heb je meer algemene werkzaamheden, zoals:

• monsters verzamelen (b.v. bloed en urine) van patiënten en deze
• onderzoeken in het chemisch laboratorium op enkele eenvoudige kenmerken.

In een polikliniek assisteer je bij verpleegtechnische handelingen, zoals:

• geven van injecties
• verzorgen van wonden
• voorlichting geven aan patiënten (b.v. hoe en waarom van een onderzoek).

Verder is het voor een doktersassistent belangrijk om de vakliteratuur regelmatig bij te houden over wat er zoal verandert in de medische wereld en overleg je hierover met je werkgever(s). Je werkt onder direct toezicht van de (huis)arts en hebt te maken met uitgebreide voorschriften, waaraan je je heel nauwgezet moet houden. Zo dien je buiten je werk b.v. niet te praten over wat je van de patiënten te weten komt (beroepsgeheim en vertrouwensrelatie).

Competenties doktersassistent

Enkele belangrijke beroepscompetenties zijn:

• Verhelderen zorgvraag
• Voorlichten en adviseren
• Veilig, hygiënisch en milieubewust werken
• Klantgericht kunnen handelen
• Organiseren en coördineren van werkprocessen
• Uitvoeren van medisch-technische handelingen
• Zorgvuldig kunnen werken
• Je kunnen inleven in de situatie van de patiënt
• Patiënten gerust kunnen stellen
• Vlot om kunnen schakelen van de ene naar de andere situatie (flexibiliteit)
• Veel dingen tegelijk kunnen doen.

Werkomstandigheden van een doktersassistent

Meestal werk je op vaste tijden, maar heb je wel weekend- en/of avonddiensten (ziekenhuis). Doorgaans zit je in een administratieruimte of sta je in een behandelkamer naast de onderzoekstafel.

Let wel: soms kom je in aanraking met chemische stoffen, zoals: jodium, chloor en stikstof. Als je een allergische aanleg hebt, kunnen deze stoffen irritaties veroorzaken. Hou hier dus wel rekening mee.

Mbo-opleiding doktersassistent

Tijdens de opleiding leer je competenties over de volgende kerntaken en kernopgaven:

• Intake voeren
• Voorlichting en advies geven
• Medisch-technische handelingen uitvoeren
• Werkprocessen uitvoeren en gegevens vastleggen

Opleidingstraject, leerweg

Je kunt de opleiding op 2 manieren volgen:

• Beroepsopleidende leerweg (BOL). Bij deze leerweg ga je 5 dagen per week naar school en maakt in één of meer stages kennis met de praktijk
• Beroepsbegeleidende leerweg (BBL). Kies je voor deze leerweg, dan werk en leer je tegelijk.

Opleidingsonderdelen

Er zijn zowel verplichte onderdelen als verplichte keuzeonderdelen en ook een vrije keuze onderdeel. De indeling en het programma van de opleiding kan ook per regio verschillen.

Verplicht voor het diploma

• Individu en samenleving
• Omgaan met patiënt/cliënt en anderen binnen de beroepssituatie
• Preventie en voorlichting
• Mens, arbeid en samenleving
• Werken volgens methodiek
• Werken in een praktijk of instelling
• Intake voorlichting
• Medisch-technische handelingen
• Management, beheer en administratie
• Kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering

Verplicht keuzeonderdeel

Engels òf Duits

Vrije keuze onderdeel

Doorstroomdeelkwalificatie

Voorbeelden van lesonderwerpen

• Vakkennis
• Voorlichting
• Administratie
• Omgaan met patiënten

Toelatingseisen

Deze toelatingseisen zijn een richtlijn. Toelating is ook afhankelijk van de competenties en vaardigheden van de individuele leerling. Tevens kan dit per instelling en regio verschillen.

• Vbo diploma met ten minste drie vakken op C-niveau, waaronder Nederlands en één van de exacte vakken, en de overige vakken tenminste op B niveau
• Vmbo (theoretisch) op C-niveau met het vak natuurkunde, scheikunde, wiskunde of biologie)
• Overgangsbewijs 3-4 havo/vwo

Lees verder

• Opleiding en beroep - Apothekersassistent
• Opleiding en beroep - Tandartsassistent
• Opleiding en beroep - Onderwijsassistent