Wat is VCA en wanneer is een VCA-certificaat nodig?

Veiligheid, gezondheid en milieu, het zijn zaken waar - terecht - steeds meer rekening mee wordt gehouden. Het komt dan ook steeds vaker voor dat opdrachtgevers een VCA-certicifering als voorwaarde stellen aan aannemers. VCA is daarmee, alhoewel het letterlijk genomen niet verplicht is, een steeds belangrijkere factor bij het werk op bouwterreinen of fabrieken. Alles draait om veiligheid. Wat houdt de VCA eigenlijk in?

VCA en VCA-certificaat

VCA is de afkorting van een term die op zichzelf ook weer uit een afkorting bestaat. VGA betekent VGM Checklist Aannemers. De letters VGM staan op hun beurt weer voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu. Helemaal voluit krijg je dan zoiets als Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers. In deze checklist zijn regels en items opgenomen die het doel hebben om het werk in zijn totaal veiliger te maken, waardoor er minder ongevallen zullen plaatsvinden. De regels kunnen betrekking hebben op de veiligheid van het werk en de werkplaats, de gezondheid van de betrokkenen en milieueisen. De onderwerpen zijn belangrijk, niet naleven kan de regels kan grote gevolgen hebben. Vandaar dat het VCA-certificaat door steeds meer opdrachtgevers geëist wordt.

Het begin

De geschiedenis van VCA gaat terug tot 1989 toen door de Landelijke Werkgroep Contractor Veiligheid een begin werd gemaakt met de ontwikkeling van het VCA-certificatiesysteem. Dit was voor de petrochemische industrie en voor aannemers van belang. Met een certificatiesysteem zou objectief getoetst kunnen worden op het veiligheidsbeleid. Het VCA-certificaat zag in 1994 het levenslicht en is inmiddels uitgegroeid tot industriestandaard. Ook in andere Europese landen is aan een dergelijk systeem gewerkt. Het Belgische en het Nederlandse systeem sluiten bijvoorbeeld prima op elkaar aan en worden wederzijds erkend.

Niveaus

Je kunt als bedrijf op drie manieren VCA-gecertificeerd worden:

• VCA*= De basiscertificering VCA
• VCA**= Certificering bedoeld voor hoofdaannemers en de grotere bedrijven, met meer dan 35 personen operationeel personeel. (Overigens mogen bedrijven die hier niet aan voldoen wel opgaan om het twee-sterren-certificaat te halen.)
• VCA p = VCA voor bedrijven in de petrochemische industrie.

Een behaald certificaat is drie jaar geldig. Een brief met daarin de melding dat je voldoet aan de VCA is uiteraard niet voldoende, je moet het certificaat zelf in huis hebben om ook werkelijk gecertificeerd te zijn.

Werknemers en stagiairs

De werknemers van een VCA-gecertificeerd bedrijf, langer in dienst dan drie maanden, die aan een opdracht werken waarbij de VCA-certificering vereist is moeten zelf ook beschikken over de juiste papieren, namelijk het diploma Basisveiligheid-VCA, dat tien jaar geldig is. Belangrijk is wel dat kennis en vaardigheden onderhouden worden. Hiervoor zijn regelmatig bijeenkomsten, de zogenaamde toolboxmeetings. Ook stagiairs die langer dan drie maanden werkzaam zijn moeten een dergelijk diploma hebben.

Voor wie is VCA bedoeld?

Het VCA-certificaat is voor bedrijven bedoeld die werkzaamheden moeten uitvoeren waar een verhoogd risico aan zit, in wellicht een risicovolle omgeving. Denk hierbij bijvoorbeeld aan onderhouds- en constructiewerkzaamheden op bouwterreinen, of in fabrieken en werkplaatsen. In de volgende branches wordt een VCA-certificaat veel gevraagd:

• Elektrotechniek
• Werktuigbouwkunde
• Bouwkunde
• Steigerbouw
• Industrieel reinigen
• Transport
• Civiele techniek
• Inspectie
• e.d.

Verplicht

Hoewel opdrachtgevers het VCA-certificaat wel kunnen eisen, is het geen verplichting. In de VCA is in feite veel bekende wet- en regelgeving is samengebracht en praktisch vormgegeven, misschien hier en daar zelfs aangevuld. Hoewel het certificaat geen wettelijke verplichting is, mag duidelijk zijn dat je mét zo’n certificaat dus wel automatisch voldoet aan veel wettelijke eisen, bijvoorbeeld uit de Arbowet.

Niet verplicht, toch geëist

Een VCA-certificaat is niet verplicht, voldoen aan de wetgeving uiteraard wel. Een opdrachtgever mag van de aannemer een VCA-certificaat eisen, waarbij wordt aangegeven op welk niveau. De opdrachtgever hoeft zelf overigens niet VCA-gecertificeerd te zijn, maar moet wel een veilige werkomgeving kunnen garanderen.